Già làng Luân Quang Phượng (trú thôn Đăk Xuân, xã Đăk Ngọk, huyện Đăk Hà) cho biết, người Nùng vào Tây Nguyên tìm mảnh đất mới mưu sinh nhưng chưa bao giờ quên truyền thống, nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Lễ ném còn là để cầu may mắn, cầu tình duyên và gắn kết tình nghĩa với người trong làng với nhau mỗi độ xuân về.
Bên mâm cúng đơn sơ gồm đĩa bánh kẹo, rượu, tại địa điểm chuẩn bị dựng cột còn, già làng Luân Quang Phượng thắp ba nén nhang vừa khấn bằng tiếng Nùng xin phép thần thổ địa được dựng cột còn khai hội ngày xuân.
Trên ngọn cây, người ta gắn cố định một vòng tròn gỗ được dán kín bằng giấy màu sặc sỡ. “Dựng cột còn là công việc đòi hỏi sự khỏe mạnh của những người đàn ông, thiết kế quả còn dùng để ném là phần việc cần đôi tay khéo léo, tỉ mẩn, trau chuốt của người phụ nữ”, già làng Phượng nói.
Tại một không gian rộng lớn, bằng phẳng quanh cột còn, nam và nữ sẽ bắt cặp chia thành hai đội, đứng về phía hai bên. Bên nào tung còn lọt qua tâm vòng tròn sẽ được bên kia trao tặng tiền lì xì hoặc tín vật.
“Người Nùng quan niệm khi quả còn tung lên, vượt qua được vòng tròn trên cao sẽ xua đi mọi bất hạnh trong năm cũ, mang lại may mắn cho chính người tung trúng và cho dân làng”, bà Luân Thị Bay, xã Đăk Ngọc, cho hay.
Trong những ngày đầu xuân, người làng hay du khách đến đều có thể tham gia trò chơi này, đến ngày 15 âm lịch, cột còn mới chính thức được hạ. Anh Hoàng Quốc Trường ở thôn Đăk Xuân, xã Đăk Ngọk, chia sẻ: “Nhiều thanh niên trong làng tìm được vợ nhờ trò chơi giao duyên dân gian có từ lâu đời này. Người làng tin tưởng trái còn như “bà mối” dẫn dắt mối lương duyên. Mình cũng chuẩn bị kỹ năng ném còn cả tuần trước đó để tung còn may mắn kiếm được vợ”.
Theo các già làng ở Đăk Ngọc, tổ chức hội tung còn đầu xuân không chỉ là văn hóa mà còn là cách để bà con người Nùng nơi xa xôi, trong hành trình mưu sinh luôn nhớ về cội nguồn, bản quán.
