Lễ khai hội được tổ chức tại Trung tâm tổ chức lễ hội - Cung Trúc Lâm trên Yên Tử. Tham dự lễ khai hội có: Nguyên Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh Nguyễn Xuân Ký, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Cao Tường Huy cùng lãnh đạo Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Giáo hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh và hàng nghìn du khách, tăng ni, phật tử trong và ngoài tỉnh Quảng Ninh.
Non thiêng Yên Tử là nơi gắn liền với tên tuổi và sự nghiệp vĩ đại của Phật hoàng Trần Nhân Tông - vị vua đã lãnh đạo quân và dân Đại Việt hai lần đánh thắng giặc Nguyên - Mông xâm lược.
Sau khi đất nước thanh bình, ngài đã tự nguyện rời ngai vàng bệ ngọc, nhường ngôi cho con là vua Trần Anh Tông để chuyên tâm nghiên cứu đạo Phật. Đến năm 1299, vua Trần Nhân Tông chính thức lên núi Yên Tử đi tu, lấy Phật danh là Điều Ngự Giác Hoàng, trở thành đệ nhất Tổ - Thiền phái Trúc Lâm.
Trải qua biết bao thăng trầm lịch sử, Yên Tử luôn ấp ủ trong mình hồn thiêng văn hóa Việt, bởi nơi đây ông cha ta đã để lại di sản là hàng chục ngôi chùa, hàng trăm am tháp, hàng ngàn di vật cổ chứa đựng những giá trị tinh thần, tư tưởng của thiền phái Trúc Lâm và nền văn hóa huy hoàng, rực rỡ thời Đại Việt. Tinh thần phật giáo của Thiền Phái Trúc Lâm vẫn còn sống mãi trong nền văn hóa dân tộc, trong đó nổi bật nhất là tinh thần nhập thế, giao thoa sống động giữa đời và đạo.
Năm 2023, sau ba năm bị gián đoạn do đại dịch COVID-19, hội Xuân Yên Tử được diễn ra với đầy đủ phần lễ và phần hội. Trong đó, phần lễ khai hội với các nghi thức, như: Gióng trống, thỉnh chuông khai hội; các nghi lễ tâm linh (dâng lễ, lễ cầu Quốc thái Dân an; lễ đóng dấu thiêng Yên Tử).
Sau phần lễ khai hội, nhiều hoạt động văn hóa lễ hội đặc sắc mang không khí xuân mới như: Đêm hội hoa đăng cầu nguyện quốc thái dân an; biểu diễn nghệ thuật, múa rồng, lân, múa võ thuật cổ truyền; các trò chơi dân gian; biểu diễn văn nghệ truyền thống tại khu vực Làng Nương, Yên Tử; trưng bày tranh, ảnh về vẻ đẹp hùng vĩ, linh thiêng của Yên Tử; văn hoá Ẩm thực dân tộc Dao Thanh Y dưới chân núi Yên Tử;…
Lễ hội Xuân Yên Tử là một trong những lễ hội Xuân lớn nhất và kéo dài nhất cả nước, khoảng 3 tháng.
Theo ông Lê Tiến Dũng – Trưởng Ban quản lý khu di tích và rừng quốc gia Yên Tử - trong ngày khai hội hôm nay, lượng khách về Yên Tử không đông đúc như những ngày Tết trước đó bởi do diễn ra vào ngày thường.
Cũng theo ông Dũng, từ mồng 1 Tết Nguyên đán Quý Mão đến nay, Yên Tử đón khoảng 150.000 người, trong đó ngày cao điểm đón gần 2 vạn người.
