Đầu năm nay, Pakistan đã đạt được thỏa thuận nhập khẩu dầu thô giá rẻ từ Nga. Trong quá trình thử nghiệm, Pakistan đã nhập về khoảng 740.000 thùng dầu trong 2 chuyến hàng đầu tiên vào tháng 6. Pakistan còn có kế hoạch tăng lượng mua lên 100.000 thùng mỗi ngày - tương đương 2/3 lượng dầu nhập khẩu của nước này.
Ngày 15.6, các phương tiện truyền thông đưa tin, Pakistan đã đình chỉ nhập khẩu dầu thô từ Nga vì các lô hàng ban đầu không mang lại hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, nhà máy lọc dầu Pakistan (PRL) thuộc sở hữu của chính phủ đã phủ nhận tin tức này.
“Dầu thô của Nga đã được xử lý thành công và khả thi về mặt kỹ thuật, thương mại”, PRL cho biết trong một tuyên bố.
Hai quan chức chính phủ giấu tên nói với Nikkei Asia rằng, giai đoạn thử nghiệm đã bộc lộ các vấn đề về chi phí vận chuyển của lô hàng giá rẻ. Bên cạnh đó, loại dầu thô từ Nga cũng không phù hợp với nhu cầu của Pakistan.
Các vấn đề về chi phí và lọc dầu đều được công bố rõ ràng trước khi việc nhập khẩu bắt đầu, nhưng các chuyên gia cho rằng Pakistan đã quá nóng vội để đạt được nguồn cung năng lượng.
Taimur Fahad Khan, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Islamabad (ISSI) cho biết: “Với vấn đề mất an ninh năng lượng nghiêm trọng, Pakistan vẫn muốn tiếp tục nhập khẩu dầu của Nga như một nguồn thay thế khả thi”.
“Theo thỏa thuận hiện tại, Pakistan không thể tăng khối lượng nhập khẩu dầu của Nga vì vấn đề xử lý tốn kém và phát sinh các sản phẩm phụ không mong muốn” - Khan nói thêm.
Dầu của Nga được gửi trong các siêu tàu chở dầu phải được dỡ xuống ở Oman, sau đó tiếp tục vận chuyển đến Karachi trên các tàu nhỏ hơn, vì những tàu lớn không thể cập cảng Pakistan.
Mặc dù các chi tiết về giá cả cụ thể trong thỏa thuận của Pakistan với Nga chưa được tiết lộ, song Khan nói rằng: “Những người trung gian trong chuỗi cung ứng vận tải đang kiếm được một vận may, khiến giá dầu cuối cùng của Nga đến với Pakistan chỉ ít hơn một vài USD so với dầu Arab”.
Khan cho biết việc nhập khẩu dầu của Nga sẽ chỉ hiệu quả nếu Pakistan nhận được thỏa thuận giảm giá mạnh hơn. “Nga vẫn chưa đưa ra mức giảm giá phù hợp trong điều kiện có hợp tác lâu dài với Pakistan” - Khan nhận định.
Aftab Zafar, một cố vấn dầu mỏ ở Islamabad, cũng đưa ra đánh giá tương tự. Ông nói: “Pakistan không được giảm giá nhiều khi nhập khẩu dầu của Nga như Trung Quốc hay Ấn Độ. Chúng tôi có lẽ nên nhận được mức giảm giá thêm 5% đến 10%”.
Tuy nhiên, Zafar đề nghị Pakistan không đình chỉ nhập khẩu ngay lập tức. Ông nói: “Pakistan có thể tiến hành thêm hai chuyến hàng thử nghiệm nữa và đưa ra quyết định cuối cùng về tương lai của việc nhập khẩu dầu vào giữa năm 2024”.
Gần đây, Pakistan đã ký một thỏa thuận với Saudi Aramco nhằm xây dựng một nhà máy lọc dầu trị giá 10 tỉ USD tại thành phố cảng Gwadar. Người ta ngầm hiểu rằng một khi được xây dựng, nhà máy lọc dầu này sẽ được sử dụng để tinh chế dầu thô từ Nga.
Các quan chức chính phủ cho biết, mọi việc vẫn có thể diễn ra theo cách đó. “Nhà máy lọc dầu Gwadar sẽ mất nhiều năm để xây dựng. Chính vì vậy, Pakistan hy vọng sẽ có thể nhập khẩu dầu thô từ Nga với mức chiết khấu cao hơn, đồng thời giải quyết các vấn đề về vận chuyển và kỹ thuật lọc”, một quan chức chia sẻ với Nikkei.
Hiện tại, ngay cả khi Islamabad ngừng nhập khẩu dầu, các chuyên gia cho rằng điều đó không có khả năng gây tổn hại đến mối quan hệ với Mátxcơva. Khan cho biết: “Mối quan hệ của Pakistan và Nga dựa trên sự hỗ trợ về chính trị và chiến lược nhiều hơn là hợp tác kinh tế”.
