Bộ trưởng Năng lượng Nga Nikolai Shulginov phát biểu với báo giới tại Diễn đàn Kinh tế Phương Đông ở Vladivostok hôm 6.9 rằng Nga sẽ đáp trả việc phương Tây áp đặt giá trần với dầu thô của Nga bằng cách bán nhiều dầu hơn sang Châu Á.
“Bất kỳ hành động nào nhằm áp đặt giá trần dầu thô của Nga sẽ dẫn đến thâm hụt trên thị trường của chính các quốc gia khởi xướng và sẽ làm tăng biến động giá cả” - Reuters dẫn lời ông Shulginov nói.
Các Bộ trưởng Tài chính G7 - gồm Mỹ, Đức, Italia, Nhật Bản, Anh, Pháp và Canada - vào tuần trước đã bật đèn xanh cho ý tưởng giá trần dầu thô của Nga nhằm làm giảm ngân sách của Mátxcơva dành cho cuộc chiến ở Ukraina.
Giá trần sẽ hoạt động như thế nào?
Dầu của Nga sẽ được mua với giá thấp hơn so với giá thị trường hiện hành, nhằm hạn chế lợi nhuận của Mátxcơva. Tuy nhiên, giá này vẫn cao hơn chi phí sản xuất để đảm bảo Nga vẫn xuất khẩu ra thị trường bên ngoài.
Theo một quan chức Bộ Tài chính Mỹ, mức giá trần - được tính riêng cho dầu thô và các sản phẩm dầu mỏ tinh chế - có thể được điều chỉnh thường xuyên.
Có tiền lệ nào không?
Đã có những hệ thống quốc tế nhằm ngăn chặn một quốc gia xuất khẩu dầu - chẳng hạn như những hệ thống hiện nhằm vào Iran và Venezuela - hoặc hạn chế thương mại, như chương trình “Bán dầu lấy lương thực" của Liên Hợp Quốc dành cho Iraq. Chương trình từ năm 1995 đến 2003 này cho phép Iraq bán dầu nhưng chỉ để đổi lấy thực phẩm, thuốc men và các nhu cầu nhân đạo.
Nhưng chưa bao giờ có nỗ lực áp đặt một mức giá khác biệt cho một quốc gia.
Những nước nào tham gia kế hoạch áp giá trần?
Các thành viên G7 - Anh, Canada, Pháp, Đức, Italia, Nhật Bản và Mỹ - đã hạn chế hoặc đình chỉ việc mua dầu của Nga. Nhưng để kế hoạch có hiệu quả, các quốc gia khác sẽ phải tham gia - đặc biệt là các quốc gia lớn như Ấn Độ và Trung Quốc, hai trong số những khách hàng quan trọng nhất của Nga.
Tuy nhiên, AFP dẫn lời ông Bill O’Grady của Confluence Investment và John Kilduff của Again Capital cho rằng Trung Quốc, Ấn Độ hay Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không tham gia kế hoạch của G7. Hai chuyên gia lưu ý, những nước này không ủng hộ các lệnh trừng phạt Nga của phương Tây. “Tôi nghĩ rằng Nga sẽ tiếp tục bán dầu cho các nước nói trên” - Kilduff nói.
Nga sẽ phản ứng như thế nào?
Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak cảnh báo, Mátxcơva sẽ không bán các sản phẩm dầu mỏ cho các quốc gia áp đặt giá trần. Giá dầu toàn cầu đã tăng 3% trong phiên giao dịch ngày 5.9 sau khi Nga và OPEC+ thông báo sẽ giảm sản lượng 100.000 thùng dầu mỗi ngày.
Kilduff cho rằng giá dầu tăng một phần là do thông báo của G7 làm dấy lên lo ngại về sự suy giảm nguồn cung trên thế giới.
Mặc dù giá xăng dầu đã giảm từ mức đỉnh thiết lập ngay sau chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraina vào tháng 2 thì chúng vẫn ở mức cao trong lịch sử và cực kỳ biến động.
Liệu giá trần có giảm bớt các lệnh trừng phạt của Châu Âu?
Liên minh Châu Âu EU - ngoại trừ ba thành viên - đang chuẩn bị không chỉ cấm nhập khẩu dầu của Nga kể từ ngày 5.12 mà còn ngăn chặn các công ty bảo hiểm Châu Âu chi trả chi phí bảo hiểm vận chuyển tới các điểm đến không thuộc EU.
“Tôi nghĩ Washington thực sự không thoải mái với những hạn chế bảo hiểm đó. Chúng sẽ là một vấn đề lớn. Khoảng 90% vận chuyển xăng dầu bằng đường biển được các bên EU và Anh bảo hiểm. Tôi nghĩ chính quyền Mỹ sợ rằng nếu lệnh cấm bảo hiểm được đưa ra, nguồn cung dầu của Nga sẽ thực sự giảm”- O’Grady nói.
Kế hoạch áp đặt giá trần dầu thô của Nga - do Mỹ khởi xướng và sau đó được G7 tán thành - sẽ miễn trừ cho việc vận chuyển dầu được bán với giá giảm.
