Đại diện chính thức của Bộ Ngoại giao Iran, ông Nasser Kanani Chafi cho biết, Iran có thể bù đắp phần nào sự thiếu hụt trên thị trường năng lượng thế giới do cuộc khủng hoảng Nga-Ukraina gây ra.
Khủng hoảng năng lượng liên quan trước hết đến Châu Âu, với các nước đã từ chối khí đốt và dầu mỏ của Nga. Ở đây Iran thậm chí có thể hoàn toàn thay thế Nga trên thị trường khí đốt Châu Âu, nhưng với mức giá rất cao mà người Châu Âu không sẵn lòng móc hầu bao vì hàng loạt nguyên nhân - ông Rustam Tankaev, chuyên gia hàng đầu của Liên minh các nhà công nghiệp dầu khí Nga và là CEO của Info TEK-Terminal tuyên bố trong cuộc phỏng vấn với Sputnik Iran.
"Tất nhiên, Iran có vẻ khiêm tốn hơn nhiều so với Nga trên thị trường năng lượng. Nhưng Iran lại có một đặc điểm có thể thực sự thay đổi cán cân quyền lực trên thị trường toàn cầu. Iran sở hữu trữ lượng khí đốt lớn thứ hai thế giới và có thể hoàn toàn thay thế Nga trên thị trường Châu Âu.
Tuy nhiên, để điều đó có thể xảy ra cần hai yếu tố. Thứ nhất, nếu như lệnh trừng phạt chống Iran được dỡ bỏ - là khả năng cực kỳ hãn hữu. Thứ hai, nếu như giải quyết được vấn đề cung cấp khí đốt từ Iran sang Châu Âu.
Ở đây có hai con đường. Cung cấp khí tự nhiên hóa lỏng LNG bằng tàu chở dầu. Nhưng đối với Iran thì con đường này đã bị đóng chặt. Iran có hải đội vận chuyển khí đốt, chính thức thuộc về Iran, nhưng thật ra 95% là sở hữu của Trung Quốc. Như vậy, hiện tại cung cấp LNG từ Iran sang Châu Âu là bất khả thi. Chỉ có thể cố gắng thu hút các hãng vận chuyển khí đốt nước ngoài, nhưng Châu Âu đã thực hiện nỗ lực như vậy, và hóa ra đơn giản là không có hãng vận chuyển khí đốt nào rảnh ở Châu Âu" - ông Rustam Tankaev lưu ý.
Bối cảnh địa chính trị
Theo quan điểm của chuyên gia Rustam Tankaev, việc cung cấp khí đốt tự nhiên từ Iran đến Châu Âu thông qua đường ống dẫn là có thể; về lý thuyết, thậm chí có thể thay thế cho khí đốt của Nga. Tuy nhiên, điều kiện địa chính trị với viễn cảnh đơn giản không thể giải quyết trong tương lai gần, sẽ không cho phép người Châu Âu mua "nhiên liệu xanh" của Iran trong những năm gần tới.
“Đường ống dẫn khí đốt kết nối Iran với Châu Âu đang hiện hữu. Với công suất chỉ vẻn vẹn 15 tỉ mét khối mỗi năm, đường ống này đi qua lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ và Ankara hút lấy gần như toàn bộ khí đốt cho mình.
Trong trường hợp tốt nhất, khí đốt đến Châu Âu có thể đạt 1 tỉ mét khối mỗi năm. Công suất của đường ống dẫn khí đốt này có thể tăng dung lượng đáng kể, nhưng lại có một trở ngại: 1/3 đường ống đi qua vùng tập trung đông dân của người Kurd trên địa bàn Iraq và Thổ Nhĩ Kỳ, nằm trong khu vực thường xuyên xảy ra hoạt động chiến sự.
Sẽ không một ngân hàng hay quỹ nào đổ tiền ra cho vay để xây dựng đường ống dẫn khí đốt từ Iran đến Châu Âu trong khu vực nội chiến này. Do đó, đường ống dẫn khí đốt nói trên chỉ thể hiện khả năng kỹ thuật cung cấp khí đốt của Iran cho Châu Âu, chứ không phải là đối trọng thực sự thay thế Nga đối với Châu Âu” - ông Rustam Tankaev nhấn mạnh.
Ông Hedayatullah Khademi - CEO của tập đoàn North Oil Drilling Company ở Iran, cựu thành viên Ủy ban Năng lượng của Nghị viện Iran - đồng ý một phần với nhận định của chuyên gia Nga.
"Mặc dù Iran là quốc gia đứng thứ hai trên thế giới về trữ lượng khí đốt, nhưng khai thác của chúng tôi vào khoảng 800-900 triệu mét khối mỗi ngày và chúng tôi tiêu thụ cũng khoảng chừng đó trong thời kỳ cao điểm.
Chúng tôi sẽ có thể xuất khẩu khí đốt sang Châu Âu nếu liên doanh phát triển được các mỏ, phát triển cơ sở hạ tầng và đường ống dẫn khí đốt, chẳng hạn như qua Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là phương thức tốt nhất để cung cấp khí đốt từ Iran sang Châu Âu khi có đoạn đường ống dẫn thích hợp. Nếu nói về cung cấp khí đốt cho Châu Âu hiện nay, thì chỉ là những con số nhỏ nhoi không đáng kể" - ông Hedayatullah Khademi thông báo.
Dỡ bỏ trừng phạt
Bàn về dầu mỏ, ông Hedayatullah Khademi tin chắc rằng Iran có thể bù đắp phần nào cho sự khan hiếm trong cuộc khủng hoảng năng lượng. Nhưng để được như vậy, yêu cầu cần thiết là dỡ bỏ các lệnh trừng phạt chống Iran.
"Về cung cấp dầu mỏ, đất nước chúng tôi chắc chắn sẽ có thể chiếm tỷ lệ lớn của thị trường nếu như dỡ bỏ các lệnh trừng phạt, bởi vì Iran có năng lực sản xuất cao, hiện thời là nửa triệu thùng dầu và khí ngưng tụ condensate xuất khẩu mỗi ngày. Do trừng phạt chúng tôi không thể đóng vai trò thực sự trên thị trường. Trong triển vọng, nếu tích cực liên doanh cùng chung phát triển các mỏ và tăng cao công suất khai thác, mỗi ngày chúng tôi chắc chắn có thể xuất khẩu hơn 2,5 triệu thùng dầu và khí ngưng tụ condensate" - ông Hedayatullah Khademi tin chắc.
Ông cho rằng bất kể việc phương Tây tẩy chay nguồn nhiên liệu Nga, Iran có thể giúp Mátxcơva bán khí đốt sang Châu Âu nhờ các hợp đồng hoán đổi.
"Nếu thu hút sự tham gia của các chuyên gia có năng lực, chúng tôi có thể cùng với Nga bắt đầu một số giai đoạn phát triển thực địa và nhanh chóng tiến tới giai đoạn xuất khẩu. Ngoài ra, Iran có thể mua khí đốt từ chính Nga, sau đó xuất khẩu sang Châu Âu. Vì thế, dự báo của tôi như sau: Nếu tích cực hợp tác với Nga, chỉ sau 5 năm chúng tôi sẽ có thể chiếm phần lớn thị trường năng lượng thế giới" - ông Hedayatullah Khademi kết luận.
