Tuyến cáp trị giá 45 triệu euro sẽ liên kết các quốc gia thành viên EU với Caucasus qua vùng biển quốc tế ở Biển Đen, trải dài 1.100 km.
Dự án này nhằm giảm "sự phụ thuộc vào kết nối cáp quang trên mặt đất đi qua Nga", Ủy ban châu Âu nêu trong một tài liệu chính sách.
EU và Gruzia cùng xác định sự cần thiết của cáp Internet Biển Đen trong năm 2021 để cải thiện kết nối kỹ thuật số của Gruzia.
Tuy nhiên, xung đột ở Ukraina đã tạo thêm động lực cho dự án, do cần phải tránh dựa vào “các kết nối không an toàn hoặc không ổn định”, một nguồn tin nắm rõ về đề xuất này cho hay.
Các tuyến cáp Internet đã được giám sát chặt chẽ bởi những lo ngại toàn cầu xung quanh hoạt động gián điệp bởi các đường dây trên đất liền và các trạm nơi cáp ngầm đi vào bờ được coi là dễ bị đánh chặn.
Đã có những lo ngại về việc phá hoại có chủ ý các dây cáp ngầm dưới biển và các cơ sở hạ tầng hàng hải khác kể từ khi xảy ra vụ nổ đường ống dẫn khí Nord Stream 1 và Nord Stream 2 ở Biển Baltic vào tháng 9 năm ngoái.
Hai tuyến cáp ngoài khơi bờ biển Na Uy đã bị cắt năm 2021 và 2022, làm dấy lên lo ngại về các cuộc tấn công nguy hiểm.
Khoảng 99% lưu lượng truy cập Internet liên lục địa - dữ liệu, tin nhắn, email và cuộc gọi video - được truyền qua hơn 400 cáp ngầm đang hoạt động kéo dài 1,4 triệu km. Cáp mặt đất ngầm cũng truyền tải dữ liệu quốc tế.
Nga là nơi có nhiều tuyến đường mà các gói dữ liệu chuyển giữa châu Á và châu Âu đồng thời là một phần không thể thiếu trong kết nối ở một số khu vực của châu Á và Caucasus. Điều này làm dấy lên lo ngại từ một số chính trị gia ở châu Âu về sự phụ thuộc quá mức về kết nối vào một quốc gia.
Chủ tịch Uỷ ban đối ngoại của Nghị viện châu Âu David McAllister cho biết, cáp Biển Đen là “dự án hàng đầu” và là ưu tiên khu vực của khối vì “không có cáp Internet sẽ không có hội nghị truyền hình, không có hợp tác nghiên cứu và không có Netflix”.
Các câu hỏi về tính khả thi và thời gian thực hiện của dự án vẫn còn để ngỏ, đặc biệt là khi xung đột ở Ukraina diễn ra từ năm ngoái. Dự án cáp Biển Đen nằm trong sáng kiến Cửa ngõ toàn cầu (Global Gateway) của Ủy ban châu Âu.
Dự án nhằm cung cấp cho các nước đang phát triển giải pháp thay thế cho sáng kiến Vành đai và Con đường và Sáng kiến Con đường Tơ lụa Kỹ thuật số của Trung Quốc. Ngân hàng Đầu tư Châu Âu đã đề xuất khoản tài trợ 20 triệu euro cho dự án cáp Biển Đen.
Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu cho biết, việc cải thiện kết nối dữ liệu với EU là “ưu tiên hàng đầu” với Gruzia và khoản đầu tư của khối vào dự án cáp “phù hợp với các mục tiêu của chiến lược Cửa ngõ toàn cầu”.
Dự án đang trong giai đoạn đánh giá tính khả thi và hiện chưa đấu thầu.
Hãng Vodafone cũng đang khám phá khả năng phát triển tuyến cáp qua Biển Đen, theo 2 nguồn thạo tin. Dự án được gọi là Kardessa sẽ kết nối Ukraina với Bulgaria, Thổ Nhĩ Kỳ và Gruzia, sau đó tiếp tục trên đất liền tới Armenia, Kazakhstan và tiếp tục tới châu Á.
Có một số tuyến Internet quan trọng đi qua Nga. Ví dụ, cáp Dream trải dài 8.700 km qua Đức, Áo, Slovakia, Ukraina, Nga, Kazakhstan và Trung Quốc thuộc sở hữu phần lớn của nhà điều hành MegaFon của Nga.
Một tuyến khác, được gọi là Châu Âu-Nga-Châu Á, gửi dữ liệu giữa Hong Kong (Trung Quốc) và Frankfurt (Đức) đi qua Nga trong khoảng 156 mili giây.
Kaan Terzioglu - giám đốc điều hành tập đoàn viễn thông Veon có trụ sở tại Hà Lan - cho biết, các mạng lưới mặt đất qua Nga là một đường dẫn quan trọng để kết nối quốc tế với Armenia, Gruzia, Uzbekistan và Mông Cổ.
EU cũng đang lên kế hoạch xây dựng tuyến cáp điện riêng dưới Biển Đen như một phần của chương trình Cửa ngõ toàn cầu kết nối Hungary và Romania với Gruzia và Azerbaijan, nhằm củng cố “an ninh nguồn cung” của khối.
