Nếu Đảng Cộng hòa giành được quyền kiểm soát Quốc hội, nhiệm kỳ còn lại của Tổng thống Joe Biden sẽ gặp khó khăn. Những câu hỏi cũng đang được đặt ra về sự hỗ trợ của Mỹ đối với Ukraina, an ninh Châu Âu và các mối quan hệ thương mại xuyên Đại Tây Dương - theo trang Euronews.
Viện trợ của Mỹ cho Ukraina có thay đổi không?
Cho đến nay, phần lớn sự hỗ trợ tài chính của các đồng minh phương Tây dành cho Ukraina kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự hồi tháng 2 là do Washington gánh chịu. Theo Viện Kinh tế Thế giới Kiel, tổng giá trị các cam kết của Mỹ đã lên đến 52 tỉ euro (52 tỉ USD).
Nhưng có những lo ngại rằng sự ủng hộ có thể suy yếu - không chỉ đối với Ukraina mà còn đối với an ninh Châu Âu - nếu Đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Quốc hội.
"Tôi nghĩ trong bối cảnh suy thoái kinh tế, sẽ không ai viết séc trắng cho Ukraina" - Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Mỹ Kevin McCarthy - một người ủng hộ mạnh mẽ Ukraina - cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây.
Vào tháng 5.2022, 57 hạ nghị sĩ và 11 thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu phản đối gói viện trợ trị giá 40 tỉ USD cho Ukraina.
Cuộc thăm dò dư luận của Reuters/Ipsos vào tháng 10 cho biết gần 3/4 người Mỹ được hỏi nghĩ rằng Mỹ nên tiếp tục hỗ trợ Ukraina. Cuộc khảo sát của Hội đồng Chicago vào tháng 8 cho thấy chỉ còn 58% người Mỹ được hỏi ủng hộ hỗ trợ Ukraina "chừng nào còn có thể".
Theo khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew vào tháng 9, đa phần thành viên Đảng Cộng hòa nói Mỹ đang hỗ trợ quá nhiều cho Ukraina.
Nhà khoa học chính trị Mỹ, giáo sư David Schultz bày tỏ lo ngại rằng chính sách của Mỹ có thể thay đổi nếu quyền kiểm soát của Quốc hội chuyển sang cánh hữu.
"Một Hạ viện với nhiều người ủng hộ ông Donald Trump có thể đi theo sự dẫn dắt của cựu tổng thống và ít đồng tình về sự hỗ trợ của Mỹ đối với Châu Âu hoặc Ukraina. Tổng thống Joe Biden có thể khó đạt được thêm các khoản viện trợ cho Ukraina hoặc vận động quốc hội ủng hộ thêm, nếu chiến sự leo thang" - giáo sư Schultz cho hay.
Tuy nhiên, Max Bergmann - giám đốc Chương trình Châu Âu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington - lập luận rằng viện trợ trong tương lai có thể phải chịu sự đánh đổi trong thương lượng giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ, thay vì bị chặn hoàn toàn.
"Tôi nghĩ về tổng thể có sự ủng hộ mạnh mẽ của hai đảng phái, và nếu Ukraina (nói) 'chúng tôi cần thêm 10 tỉ USD để duy trì điều này', tôi nghĩ Mỹ sẽ có thể hỗ trợ được, dù là từ Quốc hội hay bằng cách phân bổ lại kinh phí trong Lầu Năm Góc" - ông Bergmann nói với tờ Politico.
Thương mại và cạnh tranh: Thêm "Nước Mỹ trên hết"?
Quan hệ giữa Mỹ và EU chắc chắn đã tan băng dưới thời Tổng thống Joe Biden so với thời của người tiền nhiệm Donald Trump, nhưng vẫn ẩn chứa những căng thẳng tiềm ẩn.
Các cộng đồng EU thất vọng rằng ở một số khía cạnh, Mỹ vẫn tiếp tục theo đuổi chương trình nghị sự "Nước Mỹ trên hết".
Các chính sách nhằm kiềm chế lạm phát và thúc đẩy năng lượng sạch bao gồm ưu đãi đối với xe điện do Mỹ sản xuất không được áp dụng cho các nhà sản xuất Châu Âu, gây ra sự tức giận ở Châu Âu. Đặc biệt, Pháp đã phàn nàn về sự cạnh tranh không lành mạnh này.
Ivo Daalder - cựu đại sứ Mỹ tại NATO - cho biết hôm 7.11 sau chuyến công du kéo dài một tuần tới các thủ đô lớn của Châu Âu: “Tôi cảm nhận mối lo ngại lớn về Mỹ, đặc biệt là nếu Đảng Cộng hòa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử giữa kỳ".
"Người Châu Âu đúng khi cảm thấy không thoải mái về định hướng thương mại và chính sách kinh tế đối ngoại của Mỹ... thay vì hợp tác, để đạt được hiệu quả hơn với Trung Quốc, thì các chính sách của Mỹ lại đi ngược lại với các công ty Châu Âu và Châu Á" - ông Daalder nói, kêu gọi Washington và các đồng minh hợp tác để đối mặt với những thách thức toàn cầu.
Bật đèn xanh cho cánh hữu Châu Âu?
Ngoài thành quả giữa nhiệm kỳ của Đảng Cộng hòa, khả năng cựu Tổng thống Donald Trump tái tranh cử lần nữa được cho là một động lực dân túy mới để truyền cảm hứng cho những người ủng hộ ông trên toàn thế giới, trong đó có Châu Âu.
Ông Donald Trump đã tiếp tục tìm kiếm mối liên hệ với các nhà lãnh đạo cánh hữu ở nước ngoài trong nỗ lực quảng bá thương hiệu của mình.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban hồi tháng 8 đã được mời đến dinh thự của ông Donald Trump ở New Jersey và phát biểu tại Hội nghị Hành động Chính trị Bảo thủ (CPAC) ở Texas, kêu gọi những người bảo thủ ở Mỹ và Châu Âu giành lại quyền lực từ những người theo chủ nghĩa tự do.
Một diễn giả thường xuyên khác tại các cuộc mít tinh của CPAC là cựu lãnh đạo đảng Brexit của Vương quốc Anh - ông Nigel Farage. Ông phát biểu tại CPAC vào tháng 8 rằng, những người bảo thủ Mỹ đã may mắn có được một người có "lòng dũng cảm" như ông Donald Trump để chống lại "những người theo chủ nghĩa toàn cầu".
Bà Marine Le Pen của Pháp hồi năm 2017 từng coi ông Donald Trump là "ngọn đèn dẫn đường chính trị" của mình, nhưng tháng 2 năm ngoái nói rằng ông Trump "không còn đại diện cho một lực lượng chính trị tích cực".
Giáo sư Scott Lucas của Đại học Birmingham và Đại học Dublin của Vương quốc Anh bày tỏ lo ngại rằng, nếu Đảng Cộng hòa của ông Donald Trump thắng trong bầu cử giữa kỳ có thể thúc đẩy cánh hữu ở Châu Âu gia tăng.
