Bài học sinh tồn từ đàn chó hoang ở Chernobyl

Thanh Hà |

Những con chó đang được các nhà khoa học nghiên cứu dường như là hậu duệ của những thú cưng mà cư dân Chernobyl buộc phải bỏ lại khi sơ tán khỏi khu vực.

Cơ hội vàng

Hơn 35 năm sau thảm hoạ hạt nhân tồi tệ nhất thế giới, những con chó của Chernobyl lang thang giữa những tòa nhà đổ nát, bỏ hoang bên trong và xung quanh nhà máy đã đóng cửa. Bằng cách nào đó, chúng vẫn có thể tìm thức ăn, sinh sản và sống sót.

Các nhà khoa học hy vọng việc nghiên cứu những con chó này có thể dạy cho con người những thủ thuật mới về cách sống trong những môi trường khắc nghiệt, suy thoái nhất.

Các nhà khoa học đã công bố nghiên cứu trên tạp chí Science Advances vào tuần trước. Nghiên cứu tập trung vào 302 con chó thả rông sống trong Khu vực Nguy hiểm (Exclusion Zone) bao quanh khu vực xảy ra thảm hoạ Chernobyl.

Các nhà khoa học xác định các quần thể ở Chernobyl có mức độ phơi nhiễm phóng xạ khác nhau có thể khiến chúng khác biệt về mặt di truyền với những con chó khác cũng như chó trên toàn thế giới.

Ảnh: Tim Mousseau
Những con chó ở Chernobyl cung cấp một công cụ tuyệt vời để xem xét tác động của môi trường phóng xạ tới động vật có vú nói chung. Ảnh: Tim Mousseau/Đại học Nam Carolina

“Chúng tôi đã có cơ hội vàng này" để đặt nền tảng cho việc giải đáp một câu hỏi quan trọng: "Làm thế nào để bạn tồn tại trong một môi trường khắc nghiệt như thế trong suốt 15 thế hệ?" - nhà di truyền học Elaine Ostrander của Viện nghiên cứu bộ gen người quốc gia Mỹ, một trong nhiều tác giả của nghiên cứu, chia sẻ.

Đồng tác giả Tim Mousseau - giáo sư khoa học sinh học tại Đại học Nam Carolina, Mỹ - cho hay, những con chó ở Chernobyl cung cấp "một công cụ tuyệt vời để xem xét tác động của loại môi trường này" với động vật có vú nói chung.

Môi trường của Chernobyl đặc biệt khắc nghiệt. Ngày 26.4.1986, một vụ nổ và hoả hoạn tại nhà máy điện của Ukraina khiến bụi phóng xạ phun vào không khí. Có 30 công nhân đã thiệt mạng ngay thời điểm đó trong khi số người chết lâu dài do nhiễm độc phóng xạ được ước tính cuối cùng lên tới hàng nghìn người.

Theo các nhà khoa học, hầu hết những con chó trong nghiên cứu là hậu duệ của những con thú cưng mà người dân quanh Chernobyl buộc phải bỏ lại khi họ sơ tán khỏi khu vực.

Dấu mốc quan trọng

Giáo sư Mousseau đã làm việc ở vùng Chernobyl từ cuối những năm 1990 và bắt đầu thu thập máu từ những con chó ở đây vào khoảng năm 2017. Một số con chó sống trong nhà máy điện Chernobyl. Những con khác cách nhà máy khoảng 15km hoặc 45km.

Lúc đầu, nhà di truyền học Ostrander cho biết, nhóm nghiên cứu nghĩ rằng những con chó có thể đã sống xen kẽ với nhau quá nhiều theo thời gian nên sẽ giống nhau. Tuy nhiên, thông qua ADN, các nhà khoa họ có thể dễ dàng xác định những con chó sống ở những khu vực có mức độ phơi nhiễm phóng xạ cao, thấp và trung bình.

“Đó là dấu mốc quan trọng với chúng tôi. Và điều đáng ngạc nhiên là chúng tôi thậm chí có thể xác định được các gia đình", có khoảng 15 gia đình khác nhau, ông cho biết.

Hiện các nhà nghiên cứu có thể bắt đầu tìm hiểu về những thay đổi trong ADN của những con chó này.

“Chúng tôi có thể so sánh chúng và có thể nói: OK, điều khác biệt là gì, điều đã thay đổi là gì, điều gì đã đột biến, điều gì đã tiến hóa, điều gì giúp chúng, điều gì gây tổn thương chúng ở cấp độ ADN?" - ông Ostrander đặt câu hỏi.

Theo các nhà khoa học, nghiên cứu này có thể có nhiều ứng dụng, mang tới hiểu biết sâu sắc về cách các loài động vật và con người có thể sống hiện tại và trong tương lai ở những khu vực trên thế giới "có tấn công môi trường liên tục" cũng như trong môi trường có bức xạ cao trong vũ trụ.

Tiến sĩ Kari Ekenstedt - bác sĩ thú y giảng dạy tại Đại học Purdue, Mỹ, người không tham gia vào nghiên cứu chó ở Chernobyl - cho hay, nghiên cứu là bước đầu tiên để trả lời các câu hỏi quan trọng về việc tiếp xúc liên tục với mức phóng xạ cao hơn ảnh hưởng tới động vật có vú lớn như thế nào. Ví dụ, bà chỉ ra, liệu có phải phóng xạ cao sẽ thay đổ bộ gen của động vật có vú lớn với tốc độ cao hay không?

Các nhà khoa học đã bắt đầu nghiên cứu tiếp theo về chó ở Chernobyl. Nghiên cứu lần này sẽ dành nhiều thời gian hơn với những chú chó tại địa điểm từng xảy ra thảm hoạ cách Kiev khoảng 100km.

Ông Mousseau cho biết đã cùng cộng sự tới khu vực Chernobyl lần gần nhất vào tháng 10 năm ngoái và không thấy bất kỳ hoạt động nào liên quan đến chiến sự. Nhóm đã thân thiết với một số chú chó và đặt tên cho 1 chú là Prancer vì con chó này rất hào hứng khi nhìn thấy mọi người.

“Mặc dù sinh vật hoang dã nhưng chúng vẫn rất thích tương tác với con người, đặc biệt là khi có liên quan đến thức ăn" - ông nói.

Thanh Hà
TIN LIÊN QUAN

IAEA có ngăn được thảm họa hạt nhân kiểu Chernobyl ở Ukraina?

Ngọc Vân |

Phái đoàn IAEA thanh sát nhà máy hạt nhân lớn nhất Châu Âu ở Ukraina nhằm ngăn chặn một thảm họa hạt nhân kiểu Chernobyl.

Cảnh báo thảm họa lớn hơn Chernobyl ở nhà máy hạt nhân Ukraina

Ngọc Vân |

Quân đội Ukraina bị cáo buộc tấn công tên lửa vào khu vực nhà máy hạt nhân lớn nhất Châu Âu, có khả năng dẫn đến thảm họa hạt nhân lớn hơn vụ Chernobyl năm 1986.

IAEA-Nga cảnh báo thảm họa hạt nhân ở Ukraina như Chernobyl

Song Minh |

Vụ pháo kích vào nhà máy hạt nhân lớn nhất Châu Âu ở Ukraina có thể dẫn đến thảm họa hạt nhân như Chernobyl, IAEA và Nga cảnh báo.

Muôn vàn lý do của doanh nghiệp chậm trả gốc lãi trái phiếu gửi về HNX

Đức Mạnh |

Chưa thu xếp được nguồn tiền thanh toán, do nhà đầu tư ở nước ngoài, lỗi kỹ thuật chuyển tiền... là những lý do mà doanh nghiệp phản hồi HNX về chậm trả gốc, lãi trái phiếu.

Kiểm soát vi phạm nồng độ cồn Hà Nội: Tài xế nữ cũng không bỏ qua

PHẠM ĐÔNG |

Trong quá trình kiểm tra nồng độ cồn, ngoài các nam tài xế bị kiểm tra, xử phạt, lực lượng Cảnh sát giao thông (CSGT) Hà Nội cũng rà soát nhiều trường hợp tài xế là nữ điều khiển phương tiện cơ giới.

Kho báu dược liệu khổng lồ ở Đắk Nông chưa được khai thác

Phan Tuấn |

Đắk Nông đang sở hữu những kho báu rất lớn về cây dược liệu ở dưới tán rừng tự nhiên.Thế nhưng, hiện nay, hầu hết các kho báu dược liệu quý giá chưa được chủ rừng khai thác, phát huy giá trị hiệu quả.

Bài học từ thế giới không tiền mặt của Thụy Điển

Thanh Hà |

Trong khảo sát gần đây, rất ít người Thụy Điển cho biết đã sử dụng tiền mặt trong 30 ngày trước đó và có tới 95% người từ 15-65 tuổi có ứng dụng thanh toán di động trong điện thoại.

Xe thư viện lưu động đưa kiến thức đến với học sinh vùng cao Hòa Bình

Minh Nguyễn |

Hòa Bình - Các chuyến xe thư viện lưu động đến với học sinh người dân vùng sâu, vùng xa, các trường học trong tỉnh, góp phần nâng cao kiến thức, nâng cao sự hiểu biết. 

IAEA có ngăn được thảm họa hạt nhân kiểu Chernobyl ở Ukraina?

Ngọc Vân |

Phái đoàn IAEA thanh sát nhà máy hạt nhân lớn nhất Châu Âu ở Ukraina nhằm ngăn chặn một thảm họa hạt nhân kiểu Chernobyl.

Cảnh báo thảm họa lớn hơn Chernobyl ở nhà máy hạt nhân Ukraina

Ngọc Vân |

Quân đội Ukraina bị cáo buộc tấn công tên lửa vào khu vực nhà máy hạt nhân lớn nhất Châu Âu, có khả năng dẫn đến thảm họa hạt nhân lớn hơn vụ Chernobyl năm 1986.

IAEA-Nga cảnh báo thảm họa hạt nhân ở Ukraina như Chernobyl

Song Minh |

Vụ pháo kích vào nhà máy hạt nhân lớn nhất Châu Âu ở Ukraina có thể dẫn đến thảm họa hạt nhân như Chernobyl, IAEA và Nga cảnh báo.