Vì sao cần hoặc không cần mũi tiêm thứ 4?
Tại thời điểm này có một điều rõ ràng về đại dịch là vaccine COVID-19, ngay cả khi được tiêm nhắc lại, sẽ không ngăn chặn được virus hoặc cung cấp sự bảo vệ lâu dài khỏi nhiễm bệnh.
Ngay sau mũi thứ 3 - mũi tiêm nhắc lại - các kháng thể tăng lên nhanh chóng. Nhưng sau đó khoảng một tháng, chúng bắt đầu giảm. Kết quả là, khả năng bảo vệ khỏi nhiễm bệnh giảm xuống khoảng 50% trong ba tháng sau đó.
Vì vậy, câu hỏi đặt ra là: Có nên tiêm liều thứ 4 để tăng cường khả năng bảo vệ một lần nữa không?
Theo NPR, một nghiên cứu sơ bộ từ Israel, được công bố hôm 15.2, cho thấy đối với dân số nói chung, câu trả lời có thể là không. Mũi thứ 4 của cùng một loại vaccine - trong trường hợp này là Pfizer-BioNTech hoặc Moderna - cung cấp rất ít khả năng bảo vệ chống lại nhiễm bệnh so với 3 mũi.
Tiến sĩ Gili Regev-Yochay, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Y tế Sheba ở Tel HaShomer, Israel, tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Không phải liều thứ 3, không phải liều thứ 4, không phải liều thứ 5 sẽ ngăn chặn nhiễm bệnh lâu dài".
Nhưng điều đó không có nghĩa là một liều bổ sung là vô nghĩa trong mọi trường hợp. Đối với những người lớn tuổi hoặc những người có nguy cơ cao, có thể cần thêm một liều để giúp duy trì khả năng bảo vệ chống lại bệnh nặng, Regev-Yochay nói. "Liều thứ tư có thể có vai trò bảo vệ chống lại bệnh nặng. Tôi đã xem dữ liệu sơ bộ về câu hỏi này".
Liều thứ 4 có tác dụng gì đối với hệ miễn dịch?
Trong nghiên cứu mới, Regev-Yochay và nhóm của bà đã tiêm mũi thứ 4 cho khoảng 300 nhân viên y tế bằng vaccine Pfizer hoặc Moderna. Và sau đó, họ xem xét liệu những người này có ít khả năng bị nhiễm bệnh hơn khi làm việc tại Trung tâm Y tế Sheba hay không, so với khoảng 400 nhân viên y tế chỉ được tiêm 3 mũi.
Họ cũng đo nồng độ kháng thể trong máu của nhân viên y tế trước và sau khi tiêm liều thứ 4.
Mặc dù mũi tiêm bổ sung làm tăng nồng độ kháng thể lên trên mức được quan sát thấy ngay sau mũi tiêm thứ 3, nhưng sự gia tăng kháng thể không chuyển thành khả năng bảo vệ mạnh mẽ chống lại nhiễm bệnh.
Theo báo cáo của Regev-Yochay và nhóm của bà, liều bổ sung làm giảm nguy cơ nhiễm bệnh chỉ khoảng 10% đến 30%. Trong thời gian nghiên cứu 30 ngày, khoảng 20% số người được tiêm thêm mũi tiêm thứ 4 đã bị nhiễm biến thể Omicron, so với khoảng 25% số người chỉ được tiêm 3 mũi. Liều thứ 4 dường như không kích hoạt các tế bào T, vốn rất quan trọng để loại bỏ nhiễm bệnh trong tương lai.
Regev-Yochay và các đồng nghiệp của bà kết luận rằng liều thứ 4 phục hồi một số khả năng bảo vệ đã mất sau lần tiêm thứ 3 nhưng không tăng cường miễn dịch hơn thế.
Mặc dù các nhà khoa học không biết chính xác lý do tại sao liều thứ 4 không kích hoạt phản ứng miễn dịch mạnh mẽ, nhưng một số người tin rằng vaccine hiện tại có thể không phải là công cụ tốt nhất để chống lại một biến thể có khả năng lây nhiễm như Omicron.
Các loại vaccine đang được sử dụng được thiết kế để chống lại các biến thể lưu hành vào năm 2020, rất khác với Omicron.
Jenna Guthmiller, nhà miễn dịch học tại Đại học Chicago, cho biết: “Tôi nghĩ những gì đang xảy ra là chúng ta đang đạt đến ngưỡng với vaccine này. Biến thể Omicron, theo ý kiến của tôi, đã thay đổi mọi thứ. Loại virus này có nhiều khả năng gây nhiễm bệnh hơn, và vì vậy thứ có hiệu quả với các biến thể trước đó, chẳng hạn như Alpha và thậm chí là Delta, có lẽ không phải là loại vaccine tương tự cần thiết cho Omicron".
Guthmiller cho hay, các loại vaccine hiện tại kích hoạt phản ứng miễn dịch mạnh mẽ bên trong máu, "giúp bảo vệ tuyệt vời chống lại bệnh tật nghiêm trọng". Nhưng vaccine không tạo ra phản ứng miễn dịch mạnh bên trong đường hô hấp, nơi virus khởi phát nhiễm bệnh.
"Vì vậy, tôi thực sự vui mừng khi mọi người đang nghiên cứu vaccine dựa trên niêm mạc (chẳng hạn như vaccine dạng xịt mũi), chúng thực sự có thể huấn luyện hệ miễn dịch của chúng ta trong khu vực mũi họng và phổi để cung cấp sự bảo vệ mạnh mẽ. Đó có lẽ là bước tiến mà chúng ta cần nếu muốn có được sự bảo vệ mạnh mẽ chống lại sự lây nhiễm với một biến thể như Omicron, vốn rất dễ lây lan" - Guthmiller cho hay.
Liều thứ 4 có giúp mở rộng khả năng bảo vệ khỏi bệnh nặng không?
Bất chấp kết quả đáng thất vọng khi tiêm mũi thứ 4, loại vaccine hiện tại vẫn rất hữu ích khi nói đến việc cứu sống. Regev-Yochay cho biết, cho đến nay, vaccine đang "làm rất tốt trong việc ngăn ngừa các trường hợp nhập viện và tử vong".
Một nghiên cứu đăng trên Báo cáo hàng tuần về bệnh tật và tử vong (MMWR) của CDC Mỹ trong tháng này cho thấy 3 mũi vaccine cung cấp khoảng 90% khả năng bảo vệ khỏi nhập viện do nhiễm Omicron 2 tháng sau liều cuối cùng. Nhưng sự bảo vệ đó giảm xuống khoảng 80% sau 4 tháng.
Mức giảm đáng kể này khiến nhiều nhà khoa học lo ngại, trong đó có bà Sara Tartof, nhà dịch tễ học tại Kaiser Permanente ở Pasadena, California, Mỹ. Tuy nhiên, bà cho rằng liều thứ 4 có thể sẽ giúp mở rộng khả năng bảo vệ chống lại bệnh nặng cho những người trên 65 tuổi, những người có các yếu tố sức khỏe làm tăng nguy cơ mắc bệnh hoặc những người có hệ miễn dịch bị tổn thương.
Trong khi đó, chờ đợi chính xác là những gì Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã quyết định làm trước khi đề xuất tiêm vaccine liều 4. "Đơn giản là chúng tôi không có đủ dữ liệu để biết rằng đó là điều tốt nên làm" - Tiến sĩ Peter Marks của FDA nói với The New York Times.
Nhưng một số quốc gia đã và đang tiến hành tiêm liều thứ 4. Ngày 22.2, Thụy Điển bắt đầu tiêm liều 4 cho người trên 80 tuổi và người sống trong các viện dưỡng lão. Chile tiêm liều thứ 4 cho bất kỳ ai trên 55 tuổi đã tiêm liều thứ 3 cách đây hơn 5 tháng. Israel cho phép tiêm mũi thứ 4 cho người trên 60 tuổi và bất kỳ người lớn nào có tình trạng sức khỏe cơ bản. Một số nước khác đã hoặc đang cân nhắc tiêm liều 4 bao gồm Bỉ, Campuchia, Chile, Đan Mạch, Hungary, Italia, Ba Lan, Hàn Quốc và Anh.
