Nga coi Ukraina là một vùng đệm quan trọng với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Washington Post đưa ra 3 bản đồ giúp giải thích nguồn gốc sâu xa của cuộc xung đột Nga - Ukraina và tình hình hiện tại.
Nga và Ukraina có quan hệ lịch sử như thế nào?
Mối liên hệ lịch sử Nga-Ukraina có lịch sử từ thế kỷ 9, khi một nhóm người gọi là Rus chuyển thủ đô đến Kiev. Ukraina là một phần của Liên Xô cho đến khi tuyên bố độc lập vào tháng 8.1991. Ukraina từng là một phần chiến lược của Liên Xô, với ngành nông nghiệp lớn và các cảng quan trọng trên Biển Đen.
Mối liên hệ lịch sử giữa 2 nước vẫn hiện diện trong căng thẳng Nga-Ukraina. “Tôi tin tưởng rằng chủ quyền thực sự của Ukraina chỉ có thể có trong quan hệ đối tác với Nga. Cùng nhau, chúng ta đã luôn và sẽ mạnh mẽ hơn, thành công hơn gấp nhiều lần" - ông Putin từng nói.
Tại sao ông Putin quan tâm đến việc Ukraina gia nhập NATO?
NATO thành lập năm 1949 để chống Liên Xô. Kể từ đó, liên minh đã mở rộng ra 30 quốc gia, bao gồm các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ như Lithuania, Estonia và Latvia. Khối quy định rằng, nếu một quốc gia bị bên thứ 3 xâm lược hoặc tấn công, tất cả các quốc gia trong NATO sẽ huy động tập thể để phòng thủ.
Nga đang yêu cầu NATO đảm bảo rằng Ukraina và Gruzia - một nước Cộng hòa thuộc Liên Xô cũ khác - sẽ không tham gia liên minh. Chính quyền Tổng thống Joe Biden và các đồng minh NATO nói rằng, ông Putin không thể từ chối quyền đó của Ukraina nhưng cũng chưa có động thái nào cho thấy sẽ sớm trao quyền thành viên của khối cho Kiev.
Việc gia nhập liên minh của cả Ukraina và Gruzia sẽ làm tăng dấu ấn của NATO dọc theo biên giới của Nga.
Nga hiện đang kiểm soát những phần nào của Ukraina?
Năm 2014, quân đội Nga sáp nhập Crimea trên Biển Đen. Lực lượng ly khai do Mátxcơva hậu thuẫn cũng đã giành quyền kiểm soát các khu vực công nghiệp phía đông Donetsk và Lugansk, nằm trên biên giới của Nga. Xung đột đang diễn ra ở miền đông Ukraina đã cướp đi sinh mạng của khoảng 14.000 người.
Theo cuộc điều tra dân số gần đây nhất năm 2001, hơn 50% dân số ở Crimea và Donetsk đã xác định tiếng Nga là ngôn ngữ mẹ đẻ của họ. Tổng thống Nga Putin tuyên bố đang bảo vệ quyền của những người nói tiếng Nga ở những khu vực đó.
