Ngân hàng Nhà nước đi ngược chiều FED
Rạng sáng ngày 14.12, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) công bố thông tin sẽ giữ nguyên lãi suất lần thứ 3 liên tiếp tại cuộc họp tháng 12.2023, nhưng báo hiệu sẽ có 3 đợt giảm lãi suất trong năm 2024. Động thái mới này của FED diễn ra đúng như kì vọng của thị trường tài chính toàn cầu.
Trước động thái giữ nguyên lãi suất của FED, tác động tới Việt Nam sẽ như thế nào?
Trong bối cảnh thời gian qua nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới tăng lãi suất để đối phó với lạm phát thì chính sách tiền tệ của Việt Nam có diễn biến độc lập.
Từ đầu năm, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã 4 lần liên tiếp giảm lãi suất điều hành, đồng thời, bơm thanh khoản giúp mặt bằng lãi suất tiền gửi kì hạn 12 tháng giảm, từ mức 8-10% trong quý I/2023 xuống còn khoảng 6-7%/năm hiện nay. Lãi suất tiền gửi kì hạn ngắn dưới 6 tháng chỉ còn 4-5%/năm.
Giới phân tích đánh giá chính sách tiền tệ phản ứng linh hoạt đối với biến cố trên thị trường. Trong bộ 3 bất khả thi, khi FED tăng lãi suất mà Ngân hàng Nhà nước chấp nhận hạ lãi suất điều hành tức là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chọn chính sách tiền tệ độc lập so với FED. Hai yếu tố còn lại trong bộ ba bất khả thi là nguồn vốn ra vào Việt Nam có kiểm soát, như vậy điều chấp nhận đánh đổi là tỷ giá.
Lãi suất không còn dư địa để giảm
Thông tin đáng chú ý trên thị trường lúc này là việc lãi suất ngân hàng rơi chạm đáy thấp kỷ lục. Tại Vietcombank, lãi suất tiết kiệm kì hạn 1-2 tháng chỉ còn 2,2%/năm. Mức lãi suất chưa từng có ở ngân hàng này, thấp nhất nhóm Big 4 và thị trường. Lãi suất kỳ hạn 3-5 tháng là 2,5%/năm, 6-11 tháng là 3,5%/năm, 12-18 tháng là 4,8%/năm.
Trong một thời gian dài, Việt Nam duy trì chính sách lãi suất thực dương và kiểm soát lạm phát cũng như giữ giá trị đồng tiền.
Câu hỏi đặt ra lúc này là liệu lãi suất còn dư địa để giảm tiếp không? Trao đổi với Phóng viên Báo Lao Động, TS Đinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế cho rằng: “Không nên giảm tiếp lãi suất. Nên cố gắng giữ ở mức tương đối hấp dẫn để cho bộ phận người dân như nông dân, công nhân, người lao động… gửi tiền. Đừng cố gắng tìm mọi cách tiếp tục giảm thêm lãi suất với lý do phục vụ doanh nghiệp sản xuất. Khi đồng tiền rẻ quá, buộc người dân phải đẩy tiền vào kênh đầu tư khác như bất động sản hay chứng khoán. Theo tôi, ngân hàng trung bình lãi suất 6%/năm ở kỳ hạn 12 tháng là hợp lý. Đối với ngân hàng nhỏ, lãi suất ở mức 5,5%/năm với lạm phát khoảng 4% thì mới giữ được lãi suất thực dương”.
Đồng quan điểm trên, trao đổi với phóng viên Lao Động, ông Phạm Xuân Hoè – chuyên gia kinh tế cho rằng: “Hiện không còn dư địa để hạ thêm lãi suất. Lãi suất hạ đến thời điểm hiện tại với mức lạm phát 4% là phù hợp. Hiện lãi suất thực âm ở kì hạn ngắn, còn kì hạn dài vẫn dương có lợi cho người gửi tiền. Nếu Ngân hàng Nhà nước tiếp tục bơm thêm tiền thì lãi suất mới xuống nhưng cái giá phải trả là lạm phát tăng lên”.
Nếu lãi suất tiếp tục giảm, dòng tiền có nguy cơ chảy vào các kênh đầu cơ chứng khoán, đầu cơ bất động sản và “bong bóng tài chính”, gây ra sự bất ổn cho nền kinh tế. Do đó, lãi suất huy động cần giữ ở mức 5% để đảm bảo duy trì lãi suất thực dương, tạo sức hấp dẫn của kênh tiền gửi ngân hàng. Lúc này, nếu lãi suất thấp hơn cả lạm phát sẽ khiến nhiều người không gửi tiền vào ngân hàng do kênh tiết kiệm không còn hấp dẫn. Nếu thanh khoản ngân hàng khó khăn sẽ tác động lãi suất cho vay. Tỷ giá bị ảnh hưởng có thể khiến dòng vốn đầu tư vào Việt Nam chịu tác động.
