Thả gà ra đuổi?
Đại diện Chủ đầu tư là ông Vũ Khắc Đông - Phó trưởng Ban quản lý dự án xây dựng (Ban QLDA XD) các công trình trọng điểm tỉnh Nam Định - lý giải, nguyên nhân lớn nhất của việc chậm tiến độ là bởi không có tiền. Ông cũng tính toán theo thời giá hiện tại, có thể dự án đã “đội” thêm 60-70%, lên trên 1.300 tỉ đồng. “Ngân sách trung ương mới chỉ “rót” về khoảng 265 tỉ đồng và suốt từ năm 2012 đến nay, không thêm một đồng nào” - ông Đông cho biết.
Điều đáng nói, dù thảm trạng bết bát là vậy nhưng suốt nhiều năm qua, Ban QLDA XD các công trình trọng điểm tỉnh Nam Định dường như vẫn chỉ biết chong mắt ngồi chờ, thiếu những động thái quyết liệt. Văn bản xin vốn gần nhất cũng từ năm 2013, nghĩa là cách đây đã 4 năm. Đã vậy, công trình này lại còn đang lâm vào tình thế ngược đời vô cùng khó hiểu, đó là bị nhà thầu nợ tiền. Đến cuối tháng 6.2017, TCty đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) vẫn đang “om” của Dự án hơn 23 tỉ đồng. Xa hơn một chút, thời điểm tháng 4.2014 là hơn 63 tỉ đồng và có thời kỳ là cả trăm tỉ đồng dù chưa xây được viên gạch nào.
 |
| Bệnh viện 700 giường Nam Định đứng trước nguy cơ về đích rất mù mịt. Ảnh: LN. |
Theo đó, tại bản Báo cáo thực hiện kết luận thanh tra do ông Vũ Khắc Đông ký ngày 27.6.2017 cho biết, ngoài lý do chính “đói” vốn, một nguyên nhân khác khiến UDIC chây ì tiến độ dù tài chính dồi dào là bởi việc thi công các hạng mục tại công trình có liên hệ với nhau. Cụ thể, do nhà thầu còn lại là Vinaconex-504 trúng gói thầu BVH3 (Khoa Nội - Nhi) đã thi công vượt qua cả nguồn vốn được bố trí là 2,5 tỉ đồng nên buộc phải tạm dừng thi công. Trong khi đó, gói BVH3 lại có quan hệ mật thiết với gói BVH2 (Khoa Ngoại - Sản) của UDIC nên việc Vinaconex-504 dừng thi công đã khiến UDIC không thể thực hiện được nhiệm vụ của mình.
Trước tình cảnh đáng buồn này, Ban QLDA XD các công trình trọng điểm tỉnh Nam Định kiến nghị các Bộ liên quan như Bộ KHĐT, Bộ Tài chính và Bộ Y tế cùng Thủ tướng Chính phủ xem xét, bổ sung kịp thời nguồn vốn cho dự án vào kế hoạch trung hạn giai đoạn 2017-2020.
Ai chịu trách nhiệm?
Trong Kết luận thanh tra số 8530/BKHĐT-TTr ngày 12.11.2014 của Bộ KHĐT về những tồn tại của dự án này. Tại trang 10 chỉ rõ:
Gói thầu BVH1 có giá trị 87,3 tỉ đồng do liên danh Vinaconex-504 và UDIC cùng thực hiện. Tại thời điểm thanh tra (tháng 4.2010), Vinaconex-504 đã cơ bản hoàn thiện phần việc của mình còn UDIC, dù đã được tạm ứng và thanh toán 26,4 tỉ đồng, tương đương 91% giá trị hợp đồng nhưng sau 5 năm triển khai mới chỉ đạt hơn 22 tỉ đồng, dư ứng 4,3 tỉ đồng. Mặc dù được ứng trước với giá trị lớn, sau 3 năm chậm tiến độ dự án vẫn chưa hoàn thành nhưng 2 nhà thầu vẫn được bù giá nhân công và máy thi công thêm gần 7 tỉ đồng.
Gói thầu BVH4 có giá trị 60,8 tỉ đồng. Một ngày sau khi ký hợp đồng, chủ đầu tư đã tạm ứng cho UDIC 4,2 tỉ đồng. Tuy nhiên sau 2 năm triển khai, đến thời điểm thanh tra, nhà thầu mới chỉ thực hiện được khoảng 1,3 tỉ đồng.
Nghiêm trọng hơn cả là tại gói thầu BVH2, Thanh tra Bộ KHĐT khẳng định, Ban QLDA XD đã ứng trước cho nhà thầu UDIC khi không có khối lượng thực hiện, để UDIC sử dụng nguồn ứng trước Trái phiếu Chính phủ (TPCP) trong năm 2010 chưa đúng quy định, với số lượng tiền lớn và thời gian dài.
Cụ thể, từ ngày 29.12.2009 - 30.12.2010, Nam Định đã bạo tay chuyển cho UDIC hơn 94 tỉ đồng trong khi đơn vị này chưa xây được nổi một viên gạch nào. Đến thời điểm tháng 4.2014, cơ quan thanh tra kết luận: Nhà thầu đã không thực hiện dự án từ đầu năm 2013; Gói thầu này đã chậm tiến độ hơn 2 năm và sau 4 năm triển khai, giá trị khối lượng mới đạt được xấp xỉ 40 tỉ đồng, đương đương 35,18% giá trị hợp đồng.
“Mặc dù chậm tiến độ, nhưng nhà thầu lại được ứng trước khối lượng thực hiện lớn tương đương với 87,4% giá trị hợp đồng (dư ứng 56,2 tỉ đồng). Hơn thế nữa lại sử dụng nguồn vốn ứng trước của TPCP trong năm 2010 để ứng trước khối lượng chưa thực hiện cho nhà thầu” - kết luận nêu rõ.
 |
| Một phần nội dung Kết luận của Thanh tra bộ KHĐT chỉ ra những tồn tại của Dự án bệnh viện 700 giường. Ảnh: LN |
Đặt vấn đề với PV, một cán bộ thanh tra Bộ KHĐT (đề nghị giấu tên) cho rằng, nên tìm hiểu theo hướng Nam Định đã vung tiền rất bừa bãi cho nhà thầu do đó bị “tuýt còi” không được cấp vốn tiếp, chứ không phải là các vướng mắc mang tính thủ tục hành chính. “Việc Chủ đầu tư ứng trước tới 87,4% giá trị hợp đồng khi nhà thầu còn chưa có khối lượng xây dựng chắc chắn sai. Ứng tiền rồi lại để nhà thầu “cù nhầy” tiến độ mà cũng không biết làm thế nào lại càng sai. Chưa kể vốn TPCP phải rất thận trọng vì liên quan đến lãi suất…” - người này nói.
Trao đổi với PV, ông Đông khẳng định, không có chuyện vì chậm tiến độ hay thanh toán bừa bãi mà công trình bị cắt vốn (?!). Mọi việc Ban QL DAXD làm, kể cả việc phân bổ vốn đều hoàn toàn vô tư, khách quan, đúng các quy định của pháp luật.
Nói thêm về bi kịch “thả gà ra đuổi”, vị lãnh đạo Ban QL DAXD cho biết, sau khi nắm được tinh thần của Thanh tra Bộ KHĐT, UBND tỉnh đã nhiều lần triệu tập nhà thầu để họp cùng với các Sở, Ban, Ngành của tỉnh nhằm giải quyết các tồn tại. Ngoài việc liên tục đôn đốc, thúc giục nhà thầu, tỉnh này cũng đã ra văn bản yêu cầu UDIC chuyển một phần vốn đang “ôm” từ gói thầu BVH2 sang gói thầu BVH4.
Trả lời câu hỏi tại sao suốt 4 năm trời không tiếp tục xin vốn Trung ương hoặc không chủ động thu vén các nguồn vốn khác để hoàn thiện nốt dự án, trong khi vẫn mang tiền đi xây 2 cơ sở y tế khác là Bệnh viện y học cổ truyền (giai đoạn 2) và Trung tâm da liễu, ông Vũ Khắc Đông cho biết, đấy không phải thẩm quyền của mình. Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn nêu quan điểm rằng, có thể do dự án này hiện đã đội giá quá cao, khả năng về đích rất mù mịt, nên các lãnh đạo tỉnh không dám đương đầu…
