Để FDI và doanh nghiệp trong nước cùng mạnh
Theo báo cáo, tính tới nay Hải Phòng đã thu hút 18 tỷ USD đầu tư nước ngoài, đóng góp tới 35% tổng đầu tư toàn xã hội, hơn 50% thu ngân sách của thành phố trong khối doanh nghiệp. Trong khi đó, tính bình quân cả nước FDI đóng góp 13,6% thu ngân sách, 20% GDP nhưng chiếm tới 70% giá trị xuất khẩu hàng hoá của cả nước. Hải Phòng nổi lên như một điển hình về thu hút và sử dụng FDI tại Việt Nam.
Tuy nhiên, để hoàn thiện đề án, Phó Thủ tướng đặt vấn đề với Hải Phòng: “Có ý kiến cho rằng chính sách ưu đãi quá mức với đầu tư FDI, còn ưu đãi với doanh nghiệp trong nước chưa tương xứng, có sự lệch pha trong phát triển giữa FDI và doanh nghiệp trong nước, gây rủi ro còn 2 nền kinh tế trong một quốc gia, không kết nối được với nhau”.
Về vấn đề sử dụng công nghệ, Phó Thủ tướng cũng đặt ra cho Hải Phòng đánh giá rõ hơn về thực trạng FDI sử dụng công nghệ ở mức trung bình, sử dụng nhiều diện tích đất, chuyển giao công nghệ “hạn chế” với doanh nghiệp Việt Nam. Ngoài ra là chính sách thu hút FDI trong thời gian tới như thế nào và cơ chế để FDI kết nối, chuyển giao công nghệ và quản trị đối với doanh nghiệp trong nước?
Năm 2018, khối FDI của Hải Phòng nộp ngân sách 3.965 tỷ đồng (vượt gần 2% dự toán), nhưng phần lớn là thuế nhà thầu của các doanh nghiệp đầu tư xây dựng Nhà máy Vinfast. Năm 2018, có 307/351 doanh nghiệp FDI chưa nộp thuế thu nhập doanh nghiệp vì đa phần đang hưởng ưu đãi hoặc lỗ.
Cũng theo báo cáo, trong năm vừa qua, Hải Phòng đã thanh tra, kiểm tra 148 FDI, truy thu xử phạt trên 104 tỷ đồng, giảm khấu trừ 108 tỷ đồng, giảm lỗ 336 tỷ đồng. Trong chống chuyển giá, ngành thuế Hải Phòng đã thực hiện ở 7 doanh nghiệp FDI, truy thu được trên 10,4 tỷ, giảm lỗ trên 75 tỷ. Cục thuế Hải Phòng cho biết công tác thanh tra, kiểm tra, và chống chuyển giá vẫn còn gặp nhiều khó khăn.
Chọn doanh nghiệp có FDI cao
Giám đốc Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Nguyễn Bách Phái cùng lãnh đạo UBND thành phố cho rằng mục tiêu thu hút FDI là cần thiết, vừa thu hút doanh nghiệp có công nghệ cao, vừa thu hút doanh nghiệp FDI sử dụng nhiều lao động tại các vùng kém phát triển.
Theo UBND thành phố, cần nới rộng khoảng cách mức lương tối thiểu giữa các vùng (hiện nay khoảng cách này chỉ cách nhau 1,2 triệu đồng); chọn lọc thu hút FDI có công nghệ cao, phục vụ cho sản xuất và quy định chỉ tiêu việc làm cho lao động chất lượng cao của Việt Nam.
Ngoài ra, Bí thư Thành uỷ Hải Phòng Lê Văn Thành bày tỏ, việc phát triển các Khu kinh tế, Khu công nghiệp ở Hải Phòng gắn liền với phát triển đô thị cũng được thực hiện hiệu quả ở các khu công nghiệp lớn, như VSIP, nhưng ở các khu công nghiệp, cụm công nghiệp thì chưa làm được do thiếu vốn.
Tuy nhiên, lao động trong nước được khối FDI sử dụng nhiều nhưng tỷ lệ nhân lực kỹ thuật cao không nhiều. Có doanh nghiệp FDI sử dụng 30.000 lao động nhưng phần lớn là phổ thông, lắp ráp.
Chính vì vậy, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp các kiến nghị, ý kiến của Hải Phòng và các doanh nghiệp. Cần có chính sách thu hút FDI gắn với chính sách phát triển khu công nghiệp, ưu tiên kết nối các ngành công nghiệp động lực của Việt Nam để thay thế hàng nhập khẩu.
