Khi bóng đá phát triển, công nghệ cũng ngày càng hiện đại hơn, chuyện giá trị bản quyền tăng theo thời gian là điều hoàn toàn dễ hiểu. Ở Việt Nam, nhìn lại hành trình về câu chuyện bản quyền, sau 20 năm, giá mua bản quyền World Cup bắt đầu từ 1 triệu USD (giá ưu đãi 50%) cho đến hiện tại là 15 triệu USD (theo mức giá được chào bán).
Mặc dù kinh tế của đất nước cũng đã có những bước tăng trưởng nhưng trong điều kiện của các đài truyền hình trong nước, một mình không thể “gánh” được toàn bộ chi phí đó. Và khi mức phí mua bản quyền tăng cao, sự hỗ trợ của các doanh nghiệp đã giúp các đơn vị truyền hình trong nước đưa được hình ảnh ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh đến với người hâm mộ Việt Nam.
Tuy nhiên, vấn đề ở chỗ, sóng World Cup lại phát trên các kênh truyền hình quảng bá. Điều này xuất phát từ những năm 80 của thế kỷ trước, khi đất nước chưa đủ điều kiện để mua bản quyền truyền hình Cúp thế giới, việc được chia sẻ, hỗ trợ từ các quốc gia khác giúp người hâm mộ vẫn có thể theo dõi trực tiếp các trận đấu.
Nhưng cũng vì thế, tâm lý “xem miễn phí” đã ăn sâu vào suy nghĩ của người dân Việt Nam. Đây trở thành một bài toán khó đối với đơn vị sở hữu bản quyền trong việc thu hồi một phần vốn bỏ ra.
Đài truyền hình Việt Nam (VTV) hay các kênh, các hệ thống truyền hình trả tiền ở Việt Nam chưa phải nghĩ đến chuyện rơi vào tình cảnh như đồng nghiệp tại Italia – mua bản quyền nhưng đội nhà không lọt vào vòng chung kết, dù vậy, “canh bạc” của họ nằm ở khía cạnh khác.
Cũng gần như xuất hiện đồng thời với câu chuyện bản quyền World Cup và các giải đấu lớn, truyền hình trả tiền tại Việt Nam đã có một hành trình hơn 20 năm. Dù đã có sự tăng trưởng đáng kể về số lượng đơn vị tham gia lĩnh vực này, chất lượng phục vụ cũng như lượng thuê bao, nhưng World Cup hay EURO về với Việt Nam vẫn mang đặc thù riêng. Vẫn cần phải phát trên các kênh quảng bá (có thể cũng bởi các đơn vị tài trợ đưa ra yêu cầu này), để phục vụ người hâm mộ cả nước.
Mạnh dạn phát trên kênh trả tiền, tại sao không?
Có một điều người ta dễ cảm nhận được khi các đài truyền hình đứng trước vấn đề bản quyền truyền hình World Cup là sự phân vân. Bỏ tiền ra mua rồi nhưng giá trị kinh tế từ các chương trình liên quan có đem lại khoản thu tương xứng hay không? Mà nếu mua rồi đưa lên kênh truyền hình trả tiền, sẽ có lượng lớn người không theo dõi, hoặc chuyển qua các trang web lậu. Khi đó lại thành vi phạm bản quyền…
“Lỗ” luôn là điều được nhắc đến, để rồi, thứ có thể xoa dịu nhà đài là “nỗ lực và hết lòng vì người hâm mộ”.
Nhưng đến thời điểm này, hoàn toàn có thể nghiên cứu việc bắt đầu phát sóng World Cup trên kênh trả tiền. Trên thực tế, trong gói bản quyền World Cup 2022, Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) có quy định phải phát một số trận (khai mạc, bế mạc) trên kênh quảng bá, nhưng đơn vị sở hữu cũng có thể lựa chọn một số trận đấu “đinh” để phát trên kênh trả tiền, phần còn lại sẽ phát trên kênh quảng bá.
Chưa thể ngay lập tức gói tất cả các trận lên kênh trả tiền, nhưng cần dần dần thay đổi ý thức của người xem. Để đến lúc nào đó, mua bản quyền không còn là canh bạc mạo hiểm và đương nhiên, đơn vị sở hữu sẽ phải có những điểm điều chỉnh và không thể đổ tại “lỗ vì phát miễn phí”…
