Các phần đất nện của Vạn Lý Trường Thành ở Trung Quốc - được xây dựng bằng cách nén các vật liệu tự nhiên với đất - được coi là điểm yếu trong cấu trúc của công trình.
Nhưng một nghiên cứu mới phát hiện ra rằng Vạn Lý Trường Thành đã phát triển một tuyến phòng thủ tự nhiên chống lại nguy cơ xuống cấp đang rình rập - CNN đưa tin.
Lớp bề mặt bằng đất trên Vạn Lý Trường Thành được bao phủ bởi một “lớp da sống” gồm các loài thực vật nhỏ bé, không có rễ và các vi sinh vật được gọi là lớp vỏ sinh học, vốn là nguồn sức mạnh bền bỉ của khu di sản - nhà sinh thái học về đất Matthew Bowker, đồng tác giả của nghiên cứu được công bố vào tháng 12 trên tạp chí Tiến bộ Khoa học, cho hay.
Bowker, phó giáo sư tại Đại học Bắc Arizona, viết: “Lớp vỏ sinh học phổ biến khắp thế giới trên đất ở những vùng khô hạn, nhưng chúng tôi thường không tìm thấy chúng trên các công trình do con người xây dựng”.
Các nghiên cứu trước đây cho rằng lớp vỏ sinh học địa y và rêu là mối đe dọa hủy diệt đối với các cấu trúc đá di sản hiện đại, dẫn tới việc loại bỏ các loài thực vật mọc trên đỉnh Vạn Lý Trường Thành.
Tuy nhiên, theo nghiên cứu mới, tác động của lớp vỏ sinh học, cộng đồng vi khuẩn lam và rêu thực sự làm tăng tính ổn định của Vạn Lý Trường Thành và cải thiện khả năng chống xói mòn của công trình.
Kiểm tra các mẫu được lấy từ hơn 480 km trên tám phần đất nện của địa điểm được xây dựng từ thời nhà Minh (từ năm 1368 đến năm 1644), các tác giả nghiên cứu phát hiện ra rằng hơn 2/3 diện tích được bao phủ trong lớp vỏ sinh học.
Khi các nhà nghiên cứu so sánh độ ổn định và độ bền của các mẫu được xếp lớp trong lớp vỏ sinh học với các mẫu không có “da sống của Trái đất”, họ phát hiện ra rằng các mẫu có lớp vỏ sinh học bền hơn gấp ba lần so với những mẫu không có lớp vỏ sinh học.
“Họ cho rằng loại thảm thực vật này đang phá hủy Vạn Lý Trường Thành. Kết quả của chúng tôi cho thấy điều ngược lại” - đồng tác giả nghiên cứu, giáo sư khoa học về đất tại Đại học Nông nghiệp Trung Quốc Bo Xiao cho biết. Các lớp vỏ sinh học rất phổ biến trên Vạn Lý Trường Thành và sự tồn tại của chúng rất có lợi cho việc bảo vệ công trình.
Được cấu tạo từ các thành phần như vi khuẩn lam, tảo, rêu, nấm và địa y, lớp vỏ sinh học sống trên lớp đất mặt của vùng đất khô. Ước tính chiếm khoảng 12% bề mặt hành tinh, các cộng đồng thực vật và vi sinh vật nhỏ bé có thể mất hàng thập kỷ hoặc lâu hơn để phát triển. Hình thành các hệ sinh thái thu nhỏ, lớp vỏ sinh học ổn định đất, tăng khả năng giữ nước và điều hòa quá trình cố định nitơ và carbon.
Theo nghiên cứu mới, các lớp cấu trúc của lớp vỏ sinh học cũng đan xen vào nhau để tạo thành một “mạng lưới dính” tập hợp các hạt đất nhằm tăng cường sức mạnh và sự ổn định trước các lực ăn mòn đe dọa Vạn Lý Trường Thành.
So với đất nện trần, các phần phủ lớp vỏ sinh học vi khuẩn lam, rêu và địa y của Vạn Lý Trường Thành cho thấy độ xốp, khả năng giữ nước, khả năng xói mòn và độ mặn giảm tới 48%, đồng thời tăng cường độ nén, khả năng chống xuyên thấu, cường độ cắt và độ ổn định lên tới 321%. Trong số đó, lớp vỏ rêu được cho là ổn định nhất.
“Lớp vỏ sinh học bao phủ Vạn Lý Trường Thành giống như một tấm chăn ngăn cách Vạn Lý Trường Thành với không khí, nước và gió” - giáo sư Xiao nói.
Các tác giả của nghiên cứu cũng cho biết công trình của họ tạo cơ sở cho việc khám phá khả năng nuôi dưỡng lớp vỏ sinh học để bảo tồn di sản đất nện khác trên toàn thế giới.
Ngoài vị thế là một địa điểm du lịch thu hút hàng triệu du khách mỗi năm, Vạn Lý Trường Thành còn có ý nghĩa văn hóa rất lớn, đó là lý do lớp vỏ sinh học bảo tồn nó lại có ý nghĩa quan trọng như vậy - giáo sư Xiao nhấn mạnh.
Ông nói với CNN: “Vạn Lý Trường Thành là trung tâm văn hóa của nền văn minh Trung Quốc. Chúng ta nên cố gắng hết sức bảo vệ nó cho các thế hệ tiếp theo”.
