Giai đoạn bất ổn lớn
Kinh tế thế giới bước vào giai đoạn bất ổn lớn do một đại dịch bất thường và hậu quả của chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraina hợp lại dẫn tới lạm phát nhanh và đè nặng lên phục hồi toàn cầu vốn rất mong manh - New York Times nhận định.
Sự suy yếu của nền kinh tế thế giới được nêu bật thêm vào ngày 19.4 khi Quỹ Tiền tệ Quốc tế thông tin trong Triển vọng Kinh tế Thế giới rằng sản lượng toàn cầu dự kiến giảm từ 6,1% năm 2021 xuống còn 3,6% trong năm nay. Dự báo hồi tháng Giêng của Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho nền kinh tế toàn cầu năm nay là 4,4%.
Pierre-Olivier Gourinchas, nhà kinh tế trưởng của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, lưu ý, triển vọng kinh tế toàn cầu chịu ảnh hưởng nghiêm trọng, chủ yếu là do chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraina. “Cuộc khủng hoảng này diễn ra khi nền kinh tế toàn cầu vẫn chưa phục hồi hoàn toàn sau đại dịch” - ông nói.
Tác động của chiến sự do Nga phát động với nền kinh tế toàn cầu sẽ là trọng tâm mà các nhà hoạch định chính sách tập hợp ở Washington trong tuần này cho hội nghị mùa xuân của Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới (WB).
Các nhà hoạch định chính sách đang vật lộn với việc duy trì sức ép với Nga đồng thời vẫn giữ đà phục hồi kinh tế đi đúng hướng, bảo vệ người nghèo trên thế giới khỏi giá cả tăng cao. Trong khi một số quốc gia xuất khẩu hàng hóa được hưởng lợi từ thời kỳ giá nhiên liệu và lương thực cao hơn, với hầu hết các nền kinh tế, sự gián đoạn này đang tạo ra sức ép.
Trong bài phát biểu về tình trạng mất an ninh lương thực đang tăng lên ngày 19.4, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen nhấn mạnh: “Các cú sốc về giá và nguồn cung đã và đang hình thành, tăng thêm sức ép lạm phát toàn cầu, tạo ra rủi ro với cân bằng đối ngoại trong cán cân thanh toán và làm suy yếu phục hồi sau đại dịch”.
Nhà kinh tế trưởng của IMF Pierre-Olivier Gourinchas nói rằng, chiến sự Nga - Ukraina đang làm chậm tăng trưởng và thúc đẩy lạm phát - "mối nguy hiểm rõ ràng và hiện hữu" với nhiều quốc gia. Ông lưu ý, gián đoạn nguồn cung dầu, khí đốt và kim loại của Nga, cùng với gián đoạn xuất khẩu lúa mì và ngô của Ukraina sẽ gây hiệu ứng lan tỏa sang các thị trường hàng hóa và toàn nền kinh tế thế giới "như sóng địa chấn".
Lạm phát mạnh ở thị trường mới nổi
Ukraina và Nga đối mặt với hậu quả kinh tế nặng nề nhất do chiến sự. IMF dự kiến nền kinh tế Ukraina giảm 35% trong năm nay, trong khi nền kinh tế Nga giảm 8,5%.
Nhà kinh tế trưởng Pierre-Olivier Gourinchas lưu ý, tới nay, giới chức Nga đã nỗ lực ngăn chặn sự sụp đổ của hệ thống tài chính và tránh tổn thất cho các ngân hàng, nhưng những biện pháp trừng phạt hơn nữa nhằm vào ngành năng lượng Nga có thể tác động đáng kể đến nền kinh tế nước này.
Ông Gourinchas chỉ ra, các biện pháp trừng phạt sâu rộng mà Mỹ và các đồng minh áp đặt với Nga là yếu tố chính góp phần dẫn tới Quỹ Tiền tệ Quốc tế giảm triển vọng tăng trưởng toàn cầu. Việc siết chặt xuất khẩu năng lượng của Nga sẽ là một "kịch bản bất lợi" khiến sản lượng trên thế giới tiếp tục chậm lại.
Giá tăng trên thế giới không có dấu hiệu giảm bớt, ngay cả khi các vấn đề chuỗi cung ứng đã giảm bớt, IMF lưu ý. Tổ chức này dự kiến lạm phát tiếp tục tăng trong suốt cả năm 2022 với mức 5,7% ở các nền kinh tế tiên tiến và 8,7% ở các thị trường mới nổi. Lạm phát ở Mỹ đã lên tới 8,5% vào tháng trước, tốc độ nhanh nhất trong 12 tháng kể từ năm 1981.
Các tổ chức quốc tế và nhóm nghiên cứu khác cũng đã hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu trong các báo cáo riêng.
Các nhà kinh tế Viện Kinh tế Quốc tế Peterson ở Washington dự đoán tăng trưởng toàn cầu giảm từ 5,8% năm 2021 xuống còn 3,3% vào năm 2022 và 2023.
Trong báo cáo tuần này, Ngân hàng Thế giới cũng cảnh báo về tình trạng của nền kinh tế toàn cầu rằng, đại dịch kéo dài, việc phong tỏa COVID-19 ở Trung Quốc và lạm phát cao hơn có thể làm tăng bất bình đẳng thu nhập và tỉ lệ đói nghèo. Ngân hàng Thế giới đã hạ dự báo tăng trưởng thế giới năm 2022 từ 4,1% trong dự báo trước đó xuống còn 3,2%.
Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, hơn một nửa các nền kinh tế mới nổi có tỉ lệ lạm phát trên 7% và 60% “các nền kinh tế tiên tiến”, trong đó có Mỹ cùng khu vực đồng euro, có lạm phát trên 5% - tỉ trọng lớn nhất kể từ những năm 1980.
