Tuyên bố của ông Donald Trump hôm 21.3 đánh dấu sự thay đổi bất ngờ trong chính sách của Mỹ đối với quy chế của một vùng đất có tranh chấp mà Israel chiếm từ tay Syria trong cuộc chiến 6 ngày hồi năm 1967 và sáp nhập vào năm 1981 – một động thái không được quốc tế thừa nhận.
Tuyên bố của ông Donald Trump là bước đi mới nhất của Mỹ gây phẫn nộ ở Trung Đông - ở cả những quốc gia thù địch với Israel lẫn những nước có quan hệ với Tel Aviv và là đồng minh của Mỹ.
Tuyên bố này diễn ra sau việc Mỹ công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel hồi tháng 12.2017 – quyết định cũng làm bùng phát chỉ trích của cộng đồng quốc tế do quy chế gây tranh cãi của Jerusalem vẫn là vấn đề trọng tâm trong xung đột Israel-Palestine.
Chính quyền Syria nói rằng Cao nguyên Golan là một phần ‘không thể tách rời’ của lãnh thổ Syria và họ vẫn giữ ưu tiên là lấy lại vùng đất này bằng tất các mọi biện pháp mà luật pháp quốc tế cho phép.
Nga, một đồng minh của Tổng thống Syria Bashar al-Assad có lực lượng trú đóng ở Syria, nói rằng tuyên bố của ông Donald Trump có nguy cơ khiến cho khu vực bị bất ổn nghiêm trọng, và họ bày tỏ hy vọng rằng phát ngôn này chỉ mang tính tuyên bố mà thôi.
Iran, đồng minh chính trong khu vực của ông Assad và cũng có quân ở Syria, lên án tuyên bố của ông Trump là ‘bất hợp pháp và không thể chấp nhận’.
“Quyết định cá nhân của ông Trump… sẽ dẫn đến khủng hoảng trong khu vực,” phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran phát biểu.
Thổ Nhĩ Kỳ, đồng minh của Mỹ và là đối thủ của Damascus, cũng nói rằng động thái này đã đưa khu vực Trung Đông đến bờ vực của một cuộc khủng hoảng mới và không thể nào cho phép hợp pháp hóa việc chiếm đóng Cao nguyên Golan.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cảm ơn ông Trump về cử chỉ của ông "vào lúc mà Iran đang muốn sử dụng Syria như là một phương cách để hủy diệt Israel". Hành động này có thể giúp ông Netanyahu giữa bối cảnh ông đang đối diện với cuộc bầu cử khó khăn sắp tới, các nhà phân tích cho biết.
Liên minh Châu Âu nói lập trường của họ đối với quy chế của Cao nguyên Golan là không thay đổi và họ không công nhận chủ quyền của Israel đối với vùng cao nguyên chiến lược này.
Đức kêu gọi bất cứ thay đổi gì ở biên giới cần ‘phải được thực hiện thông qua các biện pháp hòa bình giữa tất cả các bên liên quan’. Pháp cho biết họ không công nhận Israel sáp nhập Golan và bất kỳ sự công nhận nào cũng là đi ngược lại luật quốc tế.
