Quỹ của EU để giúp các quốc gia thành viên thay thế vũ khí mà họ đã gửi đến Ukraina sẽ chi trả chưa đến một nửa số yêu cầu bồi hoàn được gửi cho Brussels - tờ Politico đưa tin hôm 14.10.
Ngay sau khi bùng nổ xung đột giữa Nga và Ukraina nổ ra vào cuối tháng 2, EU cho biết sẽ bồi hoàn cho những quốc gia thành viên cung cấp vũ khí cho chính phủ Ukraina. EU đã phân bổ 500 triệu euro (487,3 triệu USD) để làm việc này, nhưng khi các yêu cầu bồi hoàn đầu tiên được đệ trình, hóa ra số tiền chỉ đủ để chi trả 85%.
Quỹ này sau đó đã được tăng lên 1,5 tỉ euro (1,46 tỉ USD) nhưng vẫn chưa đủ - mà theo các nhà ngoại giao giấu tên, hiện chỉ đủ hoàn trả cho khoảng 46% yêu cầu.
Các nguồn tin tiết lộ, Ba Lan đặc biệt không hài lòng vì nước này đã nộp 1,8 tỉ euro (1,75 tỉ USD). “Đối với họ, mức dưới 50% là quá ít” - một trong những nhà ngoại giao chỉ ra.
Warsaw đã đình trệ thỏa thuận cuối cùng về khoản bồi hoàn trong nhiều ngày, hy vọng có thể thương lượng một tỉ lệ cao hơn. Các nguồn tin cho biết, những sự chậm trễ đó khiến một số quốc gia thành viên thất vọng. Ba Lan cuối cùng đã đồng ý với con số 46%.
“Kế hoạch bồi hoàn đang suy yếu có nguy cơ làm tổn hại danh tiếng của EU như một đối tác quân sự đáng tin cậy” trong bối cảnh Kiev kêu gọi tăng cường cung cấp vũ khí - tờ Politico chỉ ra.
Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky cho biết, các hệ thống phòng không là ưu tiên mới trong hợp tác của Kiev với các nước phương Tây, khi Nga tấn công tên lửa nhằm vào các mục tiêu quân sự và cơ sở hạ tầng trên khắp Ukraina.
Nga từ lâu đã chỉ trích việc Mỹ, EU, Anh và các nước khác cung cấp vũ khí cho Ukraina, cho rằng động thái đó chỉ kéo dài giao tranh và làm tăng nguy cơ xảy ra đối đầu trực tiếp giữa Nga và NATO.
Ngày 12.10, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraina Alexey Reznikov xác nhận đơn vị đầu tiên của hệ thống phòng không IRIS-T tiên tiến của Đức đã đến Ukraina. Bộ trưởng Quốc phòng Đức Christine Lambrecht mô tả chuyến hàng này là đóng góp quan trọng vào khả năng của Ukraina để tự vệ trước “các cuộc pháo kích bằng tên lửa”.
Bộ trưởng Reznikov viết trên Twitter: “Một kỷ nguyên phòng không mới đã bắt đầu ở Ukraina. IRIS-Ts từ Đức đã ở đây. Kiev cần thêm vũ khí loại này. Việc bảo vệ bầu trời Ukraina trước Nga là một mệnh lệnh đạo đức”.
Vài giờ sau, Bộ Quốc phòng Đức đăng tweet, nhấn mạnh rằng Berlin đã giữ lời, và thông báo “hệ thống phòng không IRIS-T SLM đầu tiên đã đến Ukraina”.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz đưa ra cam kết hồi tháng 6, dự kiến chuyển vũ khí vào tháng 11. Tổng cộng 4 hệ thống gồm xe chỉ huy, xe radar và bệ phóng gắn trên xe tải dự kiến sẽ đến Ukraina vào năm 2023.
Theo các phương tiện truyền thông, Kiev đã yêu cầu ít nhất 12 hệ thống phòng không cực kỳ hiện đại này và đề nghị mua chúng trực tiếp từ nhà sản xuất Diehl Defense.
Tuy nhiên, tờ Der Spiegel cho biết 3 hệ thống mà Berlin hứa hẹn thậm chí vẫn chưa được sản xuất.
Trong khi đó, quân đội Đức vẫn chưa nhận được một đơn vị nào của biến thể IRIS-T trên mặt đất. Điều này nhấn mạnh mối quan ngại của một số chính trị gia Đức và các hãng truyền thông rằng Berlin đang cạn kiệt nghiêm trọng kho vũ khí của mình khi cung cấp cho Kiev.
Trong khi đó, Ukraina cho đến gần đây vẫn liên tục chỉ trích Đức về việc nước này không sẵn sàng cung cấp vũ khí hạng nặng.
Với tầm bắn hiệu quả được cho là lên tới 40km, hệ thống phòng không IRIS-T khá đắt tiền, theo cựu Đại sứ Ukraina tại Đức Andrey Melnik. Phát biểu với tạp chí Wirtschaftswoche vào tháng 6, ông Melnik ước tính, một hệ thống như vậy có thể trị giá khoảng 140 triệu euro (135,4 triệu USD).
