Trên thị trường, hiện đã xuất hiện tình trạng pha trộn, tẩm ướp các chất gây nghiện trong sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Trong khi đó, việc quảng cáo, mua bán qua mạng xã hội tràn lan, thiếu kiểm soát chất lượng, nhất là các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhập lậu.
Đó là nhận định của bà Nguyễn Thúy Anh - Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội tại phiên giải trình trách nhiệm quản lý nhà nước về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng mới đây, ngày 4.5, do Ủy ban Xã hội của Quốc hội tổ chức.
Đây là phiên giải trình mà theo Phó Chủ tịch Thường trực, điều hành hoạt động Quốc hội Trần Thanh Mẫn là có ý nghĩa quan trọng trong việc đưa ra các kiến nghị, giải pháp thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Thực tế thì với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, lâu nay chúng ta vẫn chưa thống nhất được giải pháp phòng chống, dù mặt hàng này đã xuất hiện tại Việt Nam hơn 10 năm.
Bộ Y tế, trong một hội thảo hồi cuối năm 2023 cho biết đang nghiên cứu đề xuất Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, quảng cáo thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và các sản phẩm thuốc mới khác có thể sẽ xuất hiện trong tương lai.
Cứ liệu là Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã 2 lần khuyến nghị Quốc hội Việt Nam ban hành Nghị quyết cấm. Trên thế giới thì đã có ít nhất 39 quốc gia và vùng lãnh thổ quy định cấm hoàn toàn các sản phẩm thuốc lá điện tử.
Trong khu vực ASEAN, đã có 5 quốc gia quy định cấm hoàn toàn thuốc lá điện tử là Thái Lan, Singapore, Lào, Brunei và Campuchia.
Nhưng cũng có rất nhiều ý kiến ngược lại, cho rằng Việt Nam không nên lựa chọn giải pháp theo hướng “không quản được thì cấm” mà cần đánh giá toàn diện các giải pháp.
Và trên thế giới, tỉ lệ các quốc gia chọn quản lý thuốc lá làm nóng theo luật hiện hành (như sản phẩm thuốc lá hoặc sản phẩm khác) là vượt xa tỉ lệ cấm.
Như nhận định của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn thì “tình trạng mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử, pha trộn ma túy (cần sa, ma túy tổng hợp) đang diễn biến phức tạp và gia tăng rất nhanh”.
Nghĩa là tình hình đang rất cấp bách. Nên việc cấm tuyệt đối hay quản theo luật hiện hành phải được các cơ quan chức năng vào cuộc để sớm có quyết định và giải pháp khả thi chứ không thể chần chừ thêm nữa.
Và cấm hay quản theo luật hiện hành thì phải trên tinh thần, như ý kiến của Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn tại phiên giải trình là phải trên cơ sở nhận diện đúng về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng như đánh giá tác hại của nó đối với sức khỏe người dân và giống nòi.
Đồng thời cần đưa ra những kiến nghị cụ thể, rõ ràng. Đối với những kiến nghị về hoàn thiện pháp luật cần phải bảo đảm về tính khả thi, tính thống nhất của hệ thống pháp luật và có các giải pháp thực hiện phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
