Từ lời quảng cáo sâm Ngọc Linh trồng tại Sa Pa với giá rẻ, PV Báo Lao Động đã tìm đến khu vực đèo Ô Quý Hồ thuộc quản lý của Vườn quốc gia Hoàng Liên để tìm hiểu rõ thực hư.
Đúng như lời giới thiệu của Công ty Cổ phần On Plaza Quang Minh, giữa nắng gắt ngày hè, tại đây vẫn có nhiều công nhân, lao động đang tiến hành gieo hạt và trồng cây sâm.
“Chủ giao chúng tôi cuốc đất, bón phân và gieo hạt sâm xuống các gốc cây trong Vườn quốc gia Hoàng Liên. Còn những củ sâm chúng tôi vùi xuống trồng cho ra lá và tăng thêm đốt để sau này đưa đi nơi khác bán” - một công nhân nói và cho phóng viên xem củ sâm đã 5 năm tuổi.
Theo công nhân này, việc trồng sâm được tiến hành từ tháng 7.2023. Diện tích trồng khoảng 7 - 8ha. Hiện tại, còn 16 lao động và 4 bảo vệ làm công việc chăm sóc, cuốc cỏ, trồng sâm mới.
Một công nhân khác tiết lộ, họ được giao rất nhiều sâm loại củ vài năm tuổi chuyển từ nơi khác về đây. Sau đó, công nhân gieo thành từng luống để sau khi ra lá lại nhổ lên để chủ bán ra thị trường.
Tại khu vực này còn được dựng một lán trại khung sắt lợp bằng mái tôn, diện tích khoảng 30m2 để cho công nhân trồng sâm ăn ở, sinh hoạt.
Ông Đào Văn Quang - Giám đốc Công ty Cổ phần On Plaza Quang Minh - xác nhận là nhà đầu tư dự án trồng sâm tại Vườn quốc gia Hoàng Liên, vẫn đang triển khai và sẵn sàng cung cấp sâm Ngọc Linh tươi trồng tại Sa Pa số lượng lớn kể cả 6-7 năm tuổi cho khách.
Ông chủ này khẳng định, sẽ xuất được hoá đơn chứng từ cho khách. Trong hợp đồng cũng ghi rõ đây là sâm tươi, sâm Việt Nam hoặc sâm Ngọc Linh theo yêu cầu của khách (?).
Theo tìm hiểu của PV Báo Lao Động, từ nhiều năm trước, việc triển khai dự án trồng sâm tại khu vực đèo Ô Quý Hồ thuộc diện tích của Vườn quốc gia Hoàng Liên đã vấp phải sự phản ứng của người dân Lai Châu bởi khu vực này chồng lấn địa giới giữa 2 tỉnh.
Theo lãnh đạo UBND huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu, căn cứ vào ý kiến của các cơ quan và chính quyền địa phương thì đất đang trong khu vực thực hiện dự án đã được giao khoán cho cộng đồng bản Tân Hợp, xã Sơn Bình trông coi bảo vệ và hưởng chính sách dịch vụ môi trường rừng.
Do đó, huyện Tam Đường đề nghị Vườn quốc gia Hoàng Liên tạm dừng thực hiện việc triển khai dự án trồng thí điểm cây dược liệu dưới tán rừng khu vực đèo Ô Quý Hồ và di dời lán trại, cây giống ra khỏi khu vực đang chưa thống nhất về địa giới hành chính.
Ngày 27.9.2023, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai có văn bản giao Vườn quốc gia Hoàng Liên (đơn vị chủ trì, thực hiện Dự án Xây dựng mô hình thí điểm trồng cây dược liệu dưới tán rừng khu vực Ô Quý Hồ) tạm dừng thực hiện dự án để thống nhất trong việc phân định địa giới hành chính giữa 2 tỉnh Lào Cai và Lai Châu theo quy định.
Trao đổi với PV Báo Lao Động, ông Nguyễn Hữu Hạnh - Giám đốc Vườn quốc gia Hoàng Liên - cho biết: Thực hiện theo chỉ đạo của tỉnh Lào Cai, đơn vị đã dừng không thực hiện mới. Còn với sâm đã trồng thì nhà đầu tư vẫn thực hiện chăm sóc, bảo vệ.
“Câu chuyện ranh giới được bàn nhiều, thậm chí đoàn công tác của Bộ Nội vụ cũng đã lên làm việc nhưng đến nay chưa có cơ quan nào giải quyết” - ông Nguyễn Hữu Hạnh nói.
Về phản ánh của phóng viên về thời điểm tháng 4.2024, các hoạt động trồng sâm mới vẫn đang diễn ra tại khu vực đèo Ô Quý Hồ, Giám đốc Vườn quốc gia Hoàng Liên cho hay: “Chúng tôi dừng không thực hiện mới, còn có mới hay không là câu chuyện của nhà quản lý”.
Khi hỏi về trách nhiệm để xảy ra hoạt động trồng sâm mới khi đã có yêu cầu dừng dự án của tỉnh Lào Cai, ông Hạnh trả lời ngắn gọn: “Trách nhiệm thuộc về tổ chức, cá nhân có lợi ích liên quan...”.
Lãnh đạo Hiệp hội Sâm Lai Châu khẳng định, giá sâm Lai Châu loại 1 dao động ở mức 120 triệu đồng/kg, không có chuyện chỉ vài triệu đồng/kg. Hơn nữa, đa phần người trồng sâm ở Lai Châu và Lào Cai đang gây dựng vườn, chưa có nhiều thành phẩm để bán.
Vị đại diện cũng cho biết, do thấy sâm trồng ở khu vực Tây Bắc có giá trị cao trên thị trường nên một số nhà vườn đã mua sâm giá rẻ từ nước ngoài, sau đó vận chuyển trái phép qua biên giới về Việt Nam rồi vùi xuống đất chờ củ sâm ra lá để bán ra thị trường.
“Đây là hành vi lừa đảo người tiêu dùng, rất mong cơ quan chức năng vào cuộc để xử lý nghiêm” - lãnh đạo Hiệp hội Sâm Lai Châu đề nghị.
