Cách đây không lâu, tại thành phố Huế, Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam đã tổ chức một hội nghị công bố định hướng mới trong du lịch Việt Nam là "Du lịch có trách nhiệm" - Responsible Travel (RT), trong đó cư dân địa phương - doanh nghiệp - du khách là 3 thành phần trọng tâm tham gia.
Cuối năm 2020, RT được tiếp tục nhắc đến trong Hội thảo về "Du lịch có trách nhiệm với thiên nhiên và bảo tồn động vật hoang dã” tại Vườn quốc gia Cát Tiên, với sự tham gia của đại diện 30 công ty lữ hành và tổ chức bảo tồn.
Hội thảo đã gửi đi thông điệp, kêu gọi tôn trọng các hệ sinh thái tự nhiên và văn hóa địa phương trong các hoạt động du lịch; đồng thời khuyến cáo các tổ chức, cá nhân nỗ lực tham gia hoạt động của các tổ chức du lịch có trách nhiệm, nhằm lan tỏa tinh thần phát triển du lịch Việt Nam bền vững vì người Việt và dân tộc Việt.
"Du lịch có trách nhiệm" lần đầu được nhắc đến tại Hội nghị quốc tế về phát triển bền vững, tổ chức tại Cape Town (Nam Phi) năm 2002, với tuyên bố thống nhất: “Những hoạt động và quá trình du lịch trực tiếp hoặc gián tiếp giảm thiểu tác động tiêu cực về kinh tế, xã hội, môi trường; mang lại lợi ích kinh tế nhiều hơn cho cư dân địa phương và nâng cao sự phồn thịnh cho cộng đồng điểm đến du lịch”.
Hội An có một thời trở thành điểm du lịch thu hút. Chủ tịch, sau đó là Bí thư Hội An lúc bấy giờ là ông Nguyễn Sự đã từng đặt vấn đề “Toàn dân hưởng lợi từ du lịch”. Lúc này, Hội An thực hiện phương châm Nhà nước giữ vai trò “bà đỡ” bằng các biện pháp giãn thuế, đầu tư tổ chức lễ hội, nhằm thu hút du khách, đồng thời trùng tu, bảo tồn làm tăng giá trị của di tích; ngược lại doanh nghiệp hưởng lợi có trách nhiệm mua tất cả các sản phẩm sản xuất, đánh bắt trên địa bàn; và cuối cùng là người dân phải có ý thức bảo vệ “danh giá” của quê hương mình bằng cách ứng xử thân thiện với tự nhiên, văn minh với du khách...
Tháng 7.2021 vừa qua, Thừa Thiên-Huế cũng đã mở Cuộc vận động toàn dân xây dựng Thừa Thiên Huế sáng - xanh - sạch, không rác thải, với slogan “Nhặt một cọng rác, bạn đã làm cho Huế sạch hơn”, trong đó việc xây dựng các mô hình “không xả rác” ở các nhà hàng, quán ăn, điểm tham quan, du lịch, công viên, điểm xanh, điểm công cộng và các chợ, siêu thị,… được ban hành thành quy chế, quy định chế tài để xử lý các hành vi vi phạm gây ô nhiễm môi trường, trật tự mỹ quan đô thị…
Cụm từ "Du lịch có trách nhiệm" do Viện Nghiên cứu phát triển Du lịch Việt Nam đặt ra đã đến lúc như một cảnh báo, cần phải có một kiểm đếm những gì từ du lịch mang đến; có tác động tốt đến môi trường văn hóa, sinh thái và sự tồn vong của các di tích hay ngược lại?
Vì vậy lúc này, ngành du lịch, chính quyền các địa phương cần định danh chỉ số đánh giá phát triển nền công nghiệp không khói này, qua định hướng RT, chứ không chỉ lấy con số du khách vào nước ta năm nay là bao nhiêu, tăng giảm trong doanh thu thế nào làm tiêu chí đánh giá thành, bại.
