Nhờ robot, tìm được cuộc sống “ngay ngắn” trở lại
Chúng tôi gặp những người bệnh từng đau đớn, khổ sở vì những căn bệnh liên quan đến cột sống, nhưng hiện, họ có một cuộc sống rất khác. Bà Thân Thị Thanh (71 tuổi, ở Hà Tĩnh) - bệnh nhân đầu tiên được phẫu thuật cột sống bằng robot tại Bệnh viện Việt - Đức từ năm 2012, sau 5 năm, mới có dịp nói lời cảm ơn các bác sĩ, khi trở lại thăm bệnh viện nhân cuộc hội thảo về phẫu thuật cột sống bằng robot.
Không giấu nổi niềm vui sướng, bà Thanh cứ miên man kể chuyện: Bà mắc bệnh về cột sống từ nhiều năm trước, rất đau đớn, đi lại khó khăn, chỉ đi được khoảng 5 mét là phải dừng và nghỉ. Căn bệnh khiến bà vô cùng khổ sở. “Sau khi mổ xong 1 tuần, sức khỏe của tôi đã hồi phục, tôi bắt đầu tập đi lại được”- bà nhớ lại. Đến nay sức khỏe của bà hoàn toàn bình thường, vận động và đi lại tốt, không có biến chứng nào.
Cháu Lê Hà Phương Anh, 13 tuổi, ở Hà Nội, cũng là một bệnh nhân may mắn được hưởng thành quả từ những kỹ thuật mới của y học. Từ nhỏ tới 11 tuổi, Phương Anh phát triển bình thường, cho tới một ngày, mẹ cháu đột nhiên phát hiện con mình ngồi học với tư thế lạ, 2 vai lệch, không ngay ngắn. Quá lo lắng, chị đưa con đi khám và ngỡ ngàng khi bác sĩ nói cháu bị cong vẹo cột sống. Nếu không phẫu thuật, phần cột sống sẽ phát triển ngày càng xiêu vẹo khiến cháu mặc cảm về cơ thể mình và ảnh hưởng lớn tới cuộc sống. Sau 2 năm phẫu thuật, hiện, sức khỏe của cháu Phương Anh trở về bình thường, thân hình phát triển rất cân đối. “Em thấy mình rất may mắn khi được chữa bệnh bằng kỹ thuật mới. Nếu không, bây giờ chắc em không trở thành người ngay ngắn như bây giờ được”- Phương Anh bày tỏ.
Bà Thanh, cháu Phương Anh chỉ là hai trong số hàng nghìn bệnh nhân đã được các bác sĩ Bệnh viện Việt - Đức phẫu thuật thành công và tìm được cuộc sống “ngay ngắn” trở lại.
Đánh giá rất cao việc ứng dụng công nghệ vào y học hiện nay, GS.TS. Trịnh Hồng Sơn - Phó Giám đốc BV Việt Đức cho biết, đây là một chủ trương từ lâu của bệnh viện. Từ tháng 12.2012, BV Hữu nghị Việt Đức thực hiện mổ cột sống bằng kỹ thuật robot. Bệnh viện đã được các chuyên gia thế giới ghi nhận là trung tâm phẫu thuật cột sống ứng dụng định vị robot hỗ trợ chính xác Renaissance cho người bệnh đầu tiên và nhiều nhất Đông Nam Á. Với việc mạnh dạn đi đầu trong thực hiện phẫu thuật bằng Robot Renaissance, khoa Phẫu thuật Cột sống của BV Hữu nghị Việt - Đức đã góp phần nâng cao chất lượng điều trị cho người bệnh. Hơn 600 ca bệnh được phẫu thuật cột sống bằng robot không bị xảy ra tai biến.
Theo đánh giá của chuyên gia Tổ chức Y tế Thế giới, BV Hữu nghị Việt - Đức là đơn vị đầu tiên ở Đông Nam Á và thứ 2 ở châu Á sau Nhật Bản thực hiện phẫu thuật cột sống bằng robot định vị chính xác Renaissance. Tại hội thảo cập nhật những tiến bộ mới nhất về phẫu thuật cột sống bằng robot tổ chức ngày 26.4 vừa qua ở Hà Nội, ông Amir Kimel- Giám đốc Hãng Mazor Robotic vui mừng nói: “BV Hữu nghị Việt - Đức là trung tâm phẫu thuật cột sống ứng dụng định vị robot hỗ trợ chính xác Renaissance cho người bệnh đầu tiên với số lượng nhiều nhất tại Đông Nam Á. Hiện nay có 20 nước trên thế giới ứng dụng phẫu thuật bằng robot, 160 robot đã được đưa vào ứng dụng và thực hiện được trên 25.000 ca phẫu thuật”.
Ứng dụng robot trong phẫu thuật là một lĩnh vực mới, PGS.TS. Nguyễn Văn Thạch - Chủ tịch Hội chấn thương chỉnh hình Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội chấn thương chỉnh hình châu Á đã đưa kỹ thuật phẫu thuật cột sống bằng robot về Việt Nam. Ông Amir Kimel nói: “PGS Thạch đã dày công tìm tòi và dũng cảm dấn thân thực hiện kỹ thuật mới này. Điều này thể hiện một tầm nhìn lớn của người lãnh đạo”. Nhiều năm nay, PGS Thạch đã dành thời gian và công sức để tìm tòi, học hỏi. Và kết quả thật đáng mừng, Việt Nam đã thực hiện rất tốt, các ca mổ bằng robot thực hiện không bị biến chứng, người bệnh có cuộc sống ổn định sau mổ. Công đầu thuộc về PGS Thạch, nhưng ông vẫn hết sức khiêm tốn: “Đó là công lao của tập thể y bác sĩ bệnh viện Việt - Đức”.
Trò chuyện với chúng tôi, PGS.TS. Nguyễn Văn Thạch hóm hỉnh cho biết, phẫu thuật cột sống bằng robot là kỹ thuật của người giàu để phục vụ người nghèo; điều vui mừng là kỹ thuật này đã được bảo hiểm y tế chi trả.
 |
| PGS Nguyễn Văn Thạch (thứ 2 từ trái qua) gặp gỡ các bệnh nhân được điều trị phẫu thuật cột sống bằng robot. |
Kỹ thuật có độ chính xác gần như tuyệt đối
Phẫu thuật cột sống bằng robot là phẫu thuật được thực hiện tại nhà, tức là: Bác sĩ đã có những dữ liệu của người bệnh trong máy tính và sẽ tính toán để tạo ra kích thước của vít, độ dài của vít phù hợp với từng đốt sống của người bệnh và sau đó sẽ chuyển cho robot tiến hành kỹ thuật mổ. Theo PGS Thạch, phẫu thuật bằng robot sẽ tránh được tình trạng mất nhiều máu trong mổ, do khoảng rạch da rất nhỏ, ít xâm lấn, nên vết thương không phải tiếp xúc nhiều với môi trường, khả năng nhiễm trùng thấp.
Trước đây, phẫu thuật cột sống theo phương pháp mổ thông thường phải mất hơn 10h, trang thiết bị, dụng cụ thiếu thốn, khả năng rủi ro, tai biến cao; do cột sống là nơi dễ bị tổn thương.
Cũng theo PGS. Thạch, trước đây, mổ cột sống chưa được đưa vào mổ cấp cứu bởi phải chuẩn bị rất nhiều khâu nhưng hiện nay, do mổ bằng robot, các quá trình thiết kế vít đã được bác sĩ tính toán trước rất chi tiết nên mổ cột sống đã được đưa vào mổ cấp cứu. “Hiện nay, mỗi ca phẫu thuật cột sống bằng Rrbot chỉ còn trung bình một tiếng rưỡi với bệnh nhân chấn thương cột sống và 3 tiếng với bệnh nhân trượt đốt sống, bao gồm cả ghép xương liên thân đốt. Hiện nay, mỗi tuần tại BV Hữu nghị Việt - Đức tiến hành tới 5, 6 ca và kỹ thuật này đã trở thành thường quy”. Trước đây, khi phẫu thuật cột sống bằng phương pháp bắt vít kinh điển, cả bệnh nhân và phẫu thuật viên đều phải chịu mức độ phơi nhiễm của tia X cao nhưng dưới sự định vị robot Renaissance, mức phơi nhiễm tia X đã giảm đến 98,2% đối với cả người bệnh và thầy thuốc. Điều này giúp giảm tối đa nguy cơ mắc bệnh ung thư của phẫu thuật viên và người bệnh.
PGS Thạch hướng chúng tôi tìm đến TS. Đinh Ngọc Sơn -Trưởng Khoa Phẫu thuật cột sống BV Hữu nghị Việt - Đức. TS Sơn cho biết, trong lĩnh vực cột sống, robot được áp dụng trong các can thiệp lối sau, đặc biệt trong phẫu thuật ít xâm lấn. Ứng dụng robot hỗ trợ phẫu thuật như bắt vít cột sống ngực - thắt lưng qua cuống trong phẫu thuật chỉnh vẹo, phẫu thuật chấn thương cột sống, bệnh lý thoát vị đĩa đệm hoặc trượt đốt sống hàn xương liên thân đốt, bơm xi măng sinh học hoặc sinh thiết thân đốt sống qua cuống... và tiến tới ứng dụng cho phẫu thuật cột sống cổ sau. Rất nhiều người đã và đang mắc phải các bệnh lý trên, cần được can thiệp. Theo TS. Đinh Ngọc Sơn, trước đây, đã có nhiều ứng dụng hỗ trợ trong quá trình mổ như hệ thống định vị Navigation, máy O-arm, cộng hưởng từ trong mổ, nhưng tỷ lệ bắt vít qua cuống sai vị trí còn cao tới 10 - 25% trong phẫu thuật chỉnh vẹo và khoảng 4,2% ở bệnh nhân thoái hóa. “Với việc ứng dụng robot Renaissance trong phẫu thuật, các trường hợp chấn thương cột sống ngực - thắt lưng, bệnh lý trượt đốt sống và thoát vị đĩa đệm, chỉnh vẹo cột sống ngực - thắt lưng lối sau đã khắc phục được tỉ lệ sai số bởi độ chính xác và an toàn khi bắt vít qua cuống cột sống” - TS Sơn nói.
Đánh giá cao các thành tựu của việc đi đầu trong ứng dụng thành công robot vào phẫu thuật cột sống của Việt Nam, Tổ chức Nghiên cứu và ứng dụng robot trong phẫu thuật cột sống quốc tế đã tặng Khoa Phẫu thuật cột sống - Bệnh viện Việt - Đức và Thầy thuốc Nhân dân, PGS.TS. Nguyễn Văn Thạch Kỷ niệm chương “Vì sự tiên phong trong lĩnh vực ứng dụng robot hỗ trợ chính xác Renaissance để điều trị cho người bệnh”.
