Nhiều “sạn” trong hồ sơ mời thầu
Ngay sau phản ánh của Báo Lao Động về sự việc này, Văn phòng Chính phủ đã ban hành 2 văn bản (số 1588/VPCP-V.I ngày 6.6.2017 và 2272/VPCP-V.I ngày 3.8.2017) chỉ đạo Bộ Y tế và Bộ Kế hoạch - Đầu tư (KHĐT), phải kiểm tra làm rõ vấn đề. Sau đó, Bộ Y tế và Bộ KHĐT đã vào cuộc kiểm tra toàn diện vụ đấu thầu.
Và, giữa tháng 8.2017, kết quả kiểm tra của cơ quan chức năng Trung ương cho thấy có quá nhiều “sạn” trong vụ đấu thầu. Cụ thể: Chỉ riêng tiêu chí đánh giá “Kinh nghiệm thực hiện hợp đồng cung cấp hàng hoá tương tự” trong hồ sơ mời thầu (HSMT) đã vi phạm Thông tư 05, ngày 16.6.2015 của Bộ KHĐT.
Trong đó, BVUB quy định trong HSMT rằng, nhà thầu phải có “hợp đồng mua bán, cung cấp thiết bị xạ trị đã ký (đã hoặc đang thực hiện”. Việc quy định là hợp đồng đã ký là chưa rõ ràng và không chứng minh được kinh nghiệm đã thực hiện gói thầu tương tự của nhà thầu.
Vì nếu vừa ký xong mới thực hiện được một phần rất nhỏ công việc của hợp đồng, thì không đáp ứng tiêu chí “hoàn thành ít nhất 80% khối lượng công việc của hợp đồng”. Trong khi Luật Đấu thầu quy định “nhà thầu phải có kinh nghiệm đáp ứng yêu cầu”.
Như vậy, việc HSMT ra quy định trên chưa phù hợp với pháp luật đấu thầu, dễ dẫn tới việc lựa chọn nhà thầu trúng thầu ít kinh nghiệm, không đáp ứng yêu cầu để thực hiện gói thầu...
Kế đó, việc không quy định giá trị hợp đồng cung cấp thiết bị xạ trị ở HSMT lần 2 (trong khi HSMT lần 1 quy định rất rõ giá trị tối thiểu là 150 tỉ đồng), cũng chưa phù hợp với quy định của pháp luật về đấu thầu.
Tại nhiều cuộc họp của các cơ quan chức năng đánh giá về vụ đấu thầu này, các chuyên gia y tế đều cho rằng: HSMT lần 1, ngày 29.11.2016, được xây dựng và phê duyệt trên cơ sở khoa học, phù hợp về yêu cầu chuyên môn kỹ thuật trong lĩnh vực xạ trị; khách quan và cạnh tranh hơn so với HSMT điều chỉnh lần 2 (15.3.2017).
Chính sự “điều chỉnh” không bình thường lần 2, mà HSMT đã loại bỏ một số tiêu chí kỹ thuật, điều chỉnh lại nhiều tiêu chí kỹ thuật, thay đổi thang điểm đánh giá theo định hướng tạo lợi thế cho thiết bị của một hãng sản xuất...
Thí dụ: Một số tiêu chí quan trọng khi đánh giá máy gia tốc như: Độ truyền qua lá đã bị loại bỏ. Một số tiêu chí không có ý nghĩa như góc quay của khung máy, số mức năng lượng photon, electron, suất liều tối thiểu... lại có điểm số rất cao(?), bất hợp lý, tạo định hướng lợi thế, thiếu sự cạnh tranh.
Bên cạnh đó, HSMT lần 2 còn thay đổi các yêu cầu về tiêu chí kỹ thuật quan trọng khi lựa chọn hệ thống gia tốcv.v... Một số tiêu chí yêu cầu trong HSMT lần 2 là tính năng riêng của một hãng, thì lại có điểm đánh giá rất cao theo hướng chỉ có một hãng sản xuất đáp ứng...
Theo nhận định của cơ quan chức năng khi xem xét vụ đấu thầu: Việc loại bỏ các tiêu chí cần thiết, quan trọng khi đánh giá hệ thống máy gia tốc và thêm vào các tiêu chí không có ý nghĩa, không phải là quan trọng, hạ thấp yêu cầu đối với các tiêu chí kỹ thuật quan trọng không giúp cho chủ đầu tư chọn được thiết bị tốt nhất.
Trái lại, còn dẫn tới việc định hướng, tạo lợi thế cho thiết bị của một hãng sản xuất. Từ đó, tạo ra sự cạnh tranh không bình đẳng với nhà thầu cung cấp thiết bị xạ trị của hãng sản xuất khác. Việc HSMT điều chỉnh lần 2 đã làm hạn chế việc lựa chọn được thiết bị hiện đại về công nghệ và tốt nhất, có giá phù hợp.
Tổ chức đấu thầu lại, xử lý vi phạm đấu thầu
Ngày 12.10.2017, Văn phòng Chính phủ đã ra Công văn số 10854/VPCP-V.I, gửi UBND TPHCM, Bộ Y tế và Bộ KHĐT. Theo đó, Văn phòng Chính phủ cho biết, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình đã có ý kiến chỉ đạo về vụ đấu thầu tại BVUB.
Phó Thủ tướng Trương Hoà Bình đồng ý với nội dung báo cáo và kiến nghị của Bộ KHĐT và Bộ Y tế, xung quanh các vi phạm HSMT của BVUB, liên quan đến việc đấu thầu gói thầu thiết bị y tế 240 tỉ đồng... Văn bản của Văn phòng Chính phủ cũng nêu rõ, theo báo cáo của Bộ KHĐT và Bộ Y tế, vụ đấu thầu trên của BVUB đã vi phạm điều 17-Luật Đấu thầu năm 2013.
Từ đó, Phó Thủ tướng Trương Hoà Bình đã chỉ đạo UBND TPHCM phải “chỉ đạo BVUB thực hiện nghiêm kiến nghị của Bộ Y tế tại Văn bản số 135/BYT-KHTC ngày 10.8.2017 và của Bộ KHĐT tại Văn bản số 448/BKHĐT-QLĐT ngày 13.7.2017, tổ chức đấu thầu gói thầu cung cấp và lắp đặt hệ thống xạ trị gia tốc hướng dẫn hình ảnh theo đúng quy định của pháp luật về đấu thầu”.
Phó Thủ tướng chỉ đạo UBND TPHCM phải “xử lý vi phạm, kiểm điểm trách nhiệm của đơn vị, cá nhân có liên quan theo đúng quy định của pháp luật”. Ngoài ra, Phó Thủ tướng cũng yêu cầu UBND TPHCM giải quyết khiếu nại, không để kéo dài.
