Ký duyệt cho vay "vô tội vạ"
Trong kết luận vừa ban hành, Cơ quan Cánh sát điều tra Bộ Công an đề nghị truy tố cựu Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Đông Á (DAB) Trần Phương Bình và 7 người khác tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng" trong vụ gây thiệt hại trên 5.500 tỉ đồng (cả gốc và lãi).
Theo kết luận, bị can Trần Phương Bình giữ chức Tổng Giám đốc DAB từ ngày 25.3.1998 đến 20.8.2015, Chủ tịch Hội đồng tín dụng (HĐTD) từ ngày 19.1.2006 đến 20.8.2015.
Hành vi sai phạm các quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng, theo Bộ Công an, liên quan đến việc DAB cho 5 công ty thuộc nhóm M&C vay 5 khoản với tổng số tiền 1.680 tỉ đồng.
Khởi nguồn vụ việc bắt đầu từ ngày 5.9.2012, khi các bị can Trần Hoài Ân - cựu cán bộ tín dụng DAB Sở giao dịch, Nguyễn Chí Công - cựu Phó phòng tín dụng và Nguyễn Đức Tài - cựu Giám đốc DAB Sở giao dịch lập, ký tờ trình vay dài hạn 400 tỉ đồng của Công ty Ngôi Sao.
Bị can Trần Phương Bình ký duyệt đồng ý cho vay. Theo phương án vay vốn, phía Ngôi Sao nói dùng tiền để góp vốn đầu tư xây dựng, khai thác kinh doanh dự án 7,6 ha tại quận 2, TPHCM với Công ty Liên Phát.
Tuy nhiên, kết luận điều tra nêu sau khi nhận tiền, Công ty Liên Phát không dùng để đầu tư vào dự án như phương án vay vốn, mà sử dụng tiền để trả nợ, rút tiền mặt và chuyển hơn 51 tỉ đồng cho ông Trương Quốc Phục (tính đến ngày 24.5.2022, khoản vay 400 tỉ đồng trên vẫn còn dư nợ với số tiền lãi là trên 826 tỉ đồng).
Tiếp đó, từ tháng 9 đến tháng 12.2012, DAB tiếp tục cho Công ty Liên Phát vay 400 tỉ, Công ty Phát Vạn Hưng vay 410 tỉ, Công ty Biển Bạc vay 380 tỉ, Công ty Minh Quân vay 90 tỉ.
Sau khi được giải ngân, những doanh nghiệp này không dùng tiền như phương án thỏa thuận, mà sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau.
Cơ quan điều tra xác định DAB Sở Giao dịch, DAB các chi nhánh Phú Nhuận, quận 4 (nay là Phòng giao dịch Nguyễn Tất Thành), quận 9 (nay là chi nhánh Thủ Đức) đã cho 8 cá nhân và 5 công ty thuộc nhóm M&C vay tổng số 18 khoản, với tổng số tiền cho vay là trên 2.100 tỉ đồng.
Sau đó, các bên vay sử dụng hơn 1.200 tỉ đồng cho mục đích kinh doanh; gần 923 tỉ đồng trả nợ cho chính 18 khoản vay này và 6,3 tỉ đồng trả nợ cho 4 khoản vay khác.
Cho vay để đáo hạn nợ
Quá trình điều tra, ông Trần Phương Bình khai, năm 2008, bị can Phùng Ngọc Khánh - cựu Tổng Giám đốc Công ty CP M&C gặp khó khăn về tài chính, không có tiền để trả gốc và lãi cho các khoản vay đến hạn của các công ty thuộc nhóm M&C.
Để đảm bảo DAB không bị tỷ lệ nợ quá hạn quá cao, ông Bình đã yêu cầu Khánh tiếp tục vay để có tiền trả nợ cho các khoản vay đến hạn.
Sau đó, ông Khánh đã đồng ý và chủ động đưa pháp nhân các công ty thuộc nhóm M&C ký hợp đồng vay vốn tại DAB để trả nợ.
Bị can Trần Phương Bình thừa nhận có sai phạm khi thỏa thuận, thống nhất với Phùng Ngọc Khánh về việc vay vốn với mục đích trả nợ cho các khoản vay đến hạn.
Cựu Tổng Giám đốc DAB cũng thừa nhận, đã chỉ đạo các cán bộ cấp dưới gồm Nguyễn Thị Ngọc Vân (Phó Tổng Giám đốc) và Nguyễn Đức Tài lập, ký hợp thức hồ sơ cho vay rồi trực tiếp phê duyệt cấp tín dụng cho các công ty thuộc nhóm M&C.
Bị can Nguyễn Thị Ngọc Vân khai, khi cho doanh nghiệp vay vốn, HĐTD và Ban Tổng Giám đốc DAB đã không họp bàn, thống nhất nội dung trước khi cho Công ty Minh Quân và các công ty khác trong nhóm M&C vay.
Còn cựu Giám đốc Sở giao dịch DAB Nguyễn Đức Tài khai, từ năm 2007, nhóm công ty của Phùng Ngọc Khánh đã có quan hệ tín dụng tại các chi nhánh thuộc DAB.
Năm 2011, Khánh và các công ty này không đủ khả năng trả nợ, gốc và lãi cho các khoản vay đến hạn. Do đó, ông Bình đã yêu cầu Khánh sử dụng 5 công ty ký hợp đồng vay vốn tại DAB với mục đích để trả nợ.
Hành vi của bị can Trần Phương Bình bị xác định gây thiệt hại cho DAB tổng số tiền trên 5.500 tỉ đồng (gồm số tiền gốc và gần 3.700 tỉ đồng tiền lãi). Bị can là người chịu trách nhiệm chính về hậu quả thiệt hại gây ra cho DAB.
Ngày 23.7.2015, Cơ quan Thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước có kết luận thanh tra nêu nhiều sai phạm xảy ra tại DAB như: Tổng dư nợ là 20.233 tỉ đồng, trong đó 123 khách hàng dư nợ tổng số tiền 19.644 tỉ đồng, tập trung chủ yếu vào 9 nhóm khách hàng và cá nhân liên quan. Trong đó có 7.960 tỉ đồng là nợ khó thu hồi và trên 5.600 tỉ đồng là nợ không có khả năng thu hồi.
