Nữ du kích 78 tuổi và phần mộ liệt sĩ số 199
Tháng 7, thời tiết ở tỉnh Quảng Trị nóng như rang, chưa đến 6h sáng, mặt trời đã ló dạng.
Bà Nguyễn Thị Diên (thôn Cam Vũ 1, xã Cam Thủy) dắt chiếc xe đạp ra sân, rồi đạp đến Nghĩa trang liệt sĩ xã Cam Thủy cách nhà 1 cây số.
Nay đã 78 tuổi, dáng đi không còn thẳng thớm nữa, nhưng ít nhất mỗi tháng 1 lần, bà Diên lại có mặt ở Nghĩa trang liệt sĩ xã để ngó nghiêng phần mộ liệt sĩ chưa biết tên có số ký hiệu 199 mà bà nhận chăm sóc.
“Từ ngày tôi tự nguyện nhận chăm sóc phần mộ của liệt sĩ, tôi xem như đó là người trong gia đình, cứ ngày rằm, ngày lễ thì sẽ hương khói” – bà Diên nói.
Tay run run cầm nén nhang, bà Diên thắp lên phần mộ số 199, và các phần mộ liệt sĩ xung quanh. Xong xuôi, bà nhổ mấy mầm cỏ mới nhú lên trong chậu cây đặt phía trên ngôi mộ.
Bà Diên kể, mấy chục năm trước, bà là nữ y tá từng tham gia du kích ở khu vực Cồn Tiên (huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị). Chiến tranh với bom đạn ác liệt, bà chứng kiến nhiều đồng đội hi sinh, nên nỗi đau mất mát bà rất thấu hiểu.
Lành lặn rời khỏi chiến tranh, bà Diên tâm niệm phải sống tốt, sống sao để không phụ công những người đã ngã xuống. Vì vậy, khi nghe tin có phong trào nhận chăm sóc các phần mộ liệt sĩ chưa biết tên, hoặc có tên nhưng do nhiều điều kiện khác nhau người thân ít chăm sóc, bà đạp xe đến xã, trình bày nguyện vọng của mình.
“Rồi từ đó, phần mộ của liệt sĩ có số 199 trở thành người thân của tôi” – bà Diên nói.
Tháng trước, bà Diên bị ốm, nên không đến nghĩa trang thăm “người thân” được. Tháng 7, tháng tri ân trên cả nước, có nhiều đoàn đến nơi này dâng hương, dâng hoa, mỗi lúc biết có đoàn đến, lòng bà Diên ấm áp kỳ lạ.
Liệt sĩ chưa biết tên, nhưng đều có "người thân"
Ông Lê Nhật Tiên - Chủ tịch UBND xã Cam Thủy cho biết, tại Nghĩa trang liệt sĩ xã Cam Thủy có 232 phần mộ liệt sĩ. Trong đó có 98 phần mộ chưa biết tên, 21 ngôi có tên nhưng không có người thân chăm sóc.
Giữa năm 2015, Công đoàn xã Cam Thủy đã xây dựng kế hoạch, nhằm phân công mỗi cán bộ, công nhân viên chức, người lao động trong xã nhận chăm lo một phần mộ của các liệt sĩ chưa biết tên hoặc có tên nhưng không có người thân chăm sóc để hương khói mỗi dịp lễ, Tết.
Ngay khi chương trình triển khai, đã được hưởng ứng nhiệt tình. Tiếp đó, Ủy ban MTTQ Việt Nam xã tiếp tục thực hiện với việc mở rộng đối tượng nhận chăm sóc các phần mô liệt sĩ như ban cán sự các thôn; ban giám hiệu trường học; các ban, ngành, đoàn thể, hợp tác xã trên địa bàn.
Như chị Lê Quỳnh Nhi hiện là Phó Bí thư xã đoàn Cam Thủy từng nhận chăm sóc mộ của liệt sĩ chưa biết tên được đánh dấu thứ tự là 194. Sau hơn 1 năm nhận làm “người thân”, thì may mắn, mộ đã có người thân đến nhận. Lúc này, Quỳnh Nhi cũng chuyển công tác sang vị trí khác và không nằm trong diện phân công, nhưng chị vẫn đăng ký được chăm sóc phần mộ liệt sĩ chưa biết tên khác có thứ tự 228.
“Nhà tôi cách trung tâm xã 10km, nhưng tôi tự nguyện nhận chăm sóc phần mộ liệt sĩ chưa biết tên. Việc tuy nhỏ, nhưng đó là cách để tôi thể hiện lòng biết ơn, sự tri ân đối với những đóng góp của các liệt sĩ cho Tổ quốc, quê hương” - chị Quỳnh Nhi chia sẻ.
Còn trưởng thôn Cam Vũ 1 Nguyễn Xuân Hanh, khi có phát động của Ủy ban MTTQ Việt Nam xã về chương trình chăm sóc một phần mộ liệt sĩ, anh hưởng ứng “hai tay”.
Theo anh Xuân Hanh, nếu không phát động chương trình này, thì thế hệ như anh cũng phải có trách nhiệm chăm lo cho nơi an nghỉ của các anh hùng liệt sĩ.
Vì vậy, ngoài việc đến hương khói, dọn dẹp phần mộ phụ trách, anh Hanh thường xuyên vận động, triển khai các hoạt động đền ơn đáp nghĩa trong thôn.
Ông Lê Nguyên Hồng – Giám đốc Sở LĐTBXH tỉnh Quảng Trị cho biết, phong trào mỗi người nhận chăm lo một phần mộ của các liệt sĩ chưa biết tên ở xã Cam Thủy mang nhiều ý nghĩa, nên tới đây sẽ nhân rộng phong trào.
“Tại tỉnh Quảng Trị, có hơn 20.000 phần mộ liệt sĩ chưa biết tên, nếu các phần mộ liệt sĩ này đều có “người thân” như ở xã Cam Thủy, thì sẽ rất tuyệt với” – ông Lê Nguyên Hồng nói.
