Hạt vi nhựa (microplastic) là những mảnh nhựa có kích thước nhỏ trong môi trường hoặc các sản phẩm sử dụng hằng ngày. Chúng thường được làm từ các polyethylene, polypropylene hoặc polystyren. Những hạt vi nhựa này thường được tìm thấy ở khắp nơi trên thế giới như: Đại dương, sông, đất và nhiều môi trường khác.
Hạt vi nhựa tồn tại ở khắp nơi trên thế giới. Sau đó chúng sẽ được tiêu thụ bởi các loài động vật, thậm chí là len lỏi vào trong cơ thể người.
Hạt vi nhựa có trong mĩ phẩm
Trong các sản phẩm làm đẹp như sữa rửa mặt, tẩy tế bào chết, sữa tắm, dầu gội… thường sẽ chứa một lượng hạt vi nhựa nhất định. Chúng thường tồn tại ở dạng các hạt nhựa nhỏ li ti nhiều màu sắc.
Chúng có tác dụng thẩm thấu vào da giúp loại bỏ chất nhờn, bụi bẩn nhưng cũng ảnh hưởng ít nhiều đến sức khỏe của con người. Nếu lượng hạt vi nhựa cơ thể thấp thụ càng nhiều thì mức độ ảnh hưởng sẽ càng lớn.
Hạt vi nhựa có trong thực phẩm
Trong quá trình sinh hoạt và sản xuất con người sẽ thải một lượng hạt vi nhựa ra môi trường. Nếu không xử lý đúng cách, khi thải ra môi trường thì động vật và thực vật sẽ hấp thụ hạt vi nhựa. Đến khi con người sử dụng thực phẩm được làm từ động vật, thực vật sẽ vô tình hấp thụ luôn các hạt vi nhựa vào cơ thể.
Các nhà khoa học Hà Lan mới đây đã nghiên cứu và phát hiện vi nhựa trong máu người. Các hạt vi nhựa tí hon được tìm thấy trong gần 80% người tham gia thử nghiệm. Điều đó đã chứng minh rằng con người sẽ hấp thụ hạt vi nhựa từ những loại thực phẩm có chứa hạt vi nhựa.
Hạt vi nhựa có trong nước đóng chai
Trong chai nước lọc bằng nhựa chúng ta sử dụng hằng ngày chứa rất nhiều hạt vi nhựa siêu nhỏ. Nếu những chai nước này ở trong môi trường độ ẩm và nhiệt độ cao hoặc khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời; quá trình phân hủy nhựa sẽ tăng nhanh, giải phóng các chất độc hại vào nước.
Hạt vi nhựa có trong không khí
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong không khí chứa nhiều hạt vi nhựa nhỏ li ti. Nếu hít phải chúng với lượng lớn sẽ gây nguy hại đến hệ hô hấp và có nguy cơ nhiễm độc cao.
Vì chúng quá nhỏ và trộn lẫn trong không khí, do đó con người sẽ rất khó để nhìn thấy. Vậy nên chúng ta cần có biện pháp để phòng tránh như sử dụng máy lọc không khí, đeo khẩu trang…
Khi hạt vi nhựa tích tụ trong môi trường càng lớn thì mức độ ô nhiễm môi trường sẽ càng cao. Chúng sẽ gây ô nhiễm môi trường nước, đất, không khí và nhiều môi trường khác.
Các nhà khoa học đánh giá hạt vi nhựa sẽ gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe con người. Trong hạt vi nhựa chứa chất phthalate (một loại hóa chất sử dụng để làm dẻo nhựa) đã được chứng minh rằng sẽ làm gia tăng sự phát triển của các tế bào ung thư. Nếu cơ thể người tích tụ lượng chất này càng lớn thì mức độ ảnh hưởng sẽ càng cao. Hạt vi nhựa còn gây nguy hại đến hệ hô hấp nếu con người hít phải chúng trong không khí.
Hạt vi nhựa rất nguy hại đối với sức khỏe con người và môi trường sống, cần có biện pháp phòng tránh an toàn. Nên ăn uống hợp lý, hạn chế sử dụng bao bì dùng một lần, giảm thiểu lượng rác thải nhựa ra ngoài môi trường… để hạn chế lượng hạt vi nhựa.
Nghiên cứu “Bước đầu khảo sát ô nhiễm vi nhựa trong một số mẫu muối gia vị thu mua tại TP Hà Nội” mới đây phát hiện sự hiện diện của các vi nhựa ô nhiễm trong một số sản phẩm muối gia vị.
Theo đó, nhóm nghiên cứu đã tìm thấy các vi nhựa ô nhiễm trong 6/6 sản phẩm muối gia vị được lấy mẫu. Hàm lượng vi nhựa trong các mẫu muối gia vị dao động 320- 1.880 vi nhựa/kg muối gia vị.
Theo nhóm nghiên cứu, đây mới là khảo sát bước đầu do mẫu muối sử dụng còn hạn chế (6 mẫu). Vì vậy, cần triển khai mở rộng khảo sát với số lượng và đa dạng hơn về chủng loại nhằm đánh giá toàn diện hơn về ô nhiễm vi nhựa trong muối gia vị hiện nay.
Kết quả nghiên cứu cho thấy nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe người tiêu thụ muối. Do đó cần có những nghiên cứu chuyên sâu tiếp theo về đánh giá rủi ro liên quan đến việc tiêu thụ muối gia vị cũng như các biện pháp giảm ô nhiễm vi nhựa trong muối biển, đảm bảo sức khỏe người tiêu dùng.
