Chia sẻ bí quyết thành công, bà Quỳnh cho biết: “Tôi nhận ra phụ nữ có vũ khí bí mật đó là sự duyên dáng. Phụ nữ có sức mạnh như nước, để vào đâu thì linh hoạt theo hình hài ở đó. Phụ nữ có thể mềm mại như dòng suối nhẹ nhàng nhưng dòng nước đó cũng có thể trở thành sóng thần khi cần”. Khi đang ở đỉnh cao của sự nghiệp, bà Hương Quỳnh quyết định rời khỏi vị trí cao nhất tại Tập đoàn đa quốc gia và khởi nghiệp trong một lĩnh vực vô cùng mới với Công ty BambuUP hướng tới thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đến với đổi mới sáng tạo mở.
“Cái gì cũng có thể học được”
Thưa bà, vì sao bà chọn rời vị trí Tổng giám đốc của một tập đoàn đa quốc gia để về khởi nghiệp bằng công ty trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo?
- Tôi là người luôn thích thử cái mới và ra khỏi vùng an toàn của mình, những gì lặp đi lặp lại khiến tôi dễ chán.
Thời điểm quyết định startup, mọi người trêu là “midlife crisis” (khủng hoảng tuổi trung niên). Thời điểm trước tuổi 40 là khi tôi đặt câu hỏi: “Vậy mình muốn làm gì nữa trong nửa thời gian còn lại của con đường sự nghiệp?”
Mỗi người có một lựa chọn, không ai đúng, không ai sai. Tôi đã quyết định chọn thử sức trong lĩnh vực mới để có thêm năng lượng mới. Công nghệ đang làm thay đổi cả thế giới và tôi muốn thử công việc liên quan tới công nghệ và khởi nghiệp.
Tại thời điểm quyết định đó tôi đã tự hỏi mình: liệu mình có hối hận? Nhưng cũng rất nhanh tôi đã có câu trả lời cho bản thân mình. Thành công hay thất bại không phải là điều tôi sợ. Tôi chỉ sợ cảm giác hối tiếc vì đã không dám thử.
Khi còn làm ở Nielsen, tôi nhận thấy các tập đoàn lớn rất có nhu cầu đổi mới sáng tạo. Ngay cả CEO của tập đoàn lớn không có đủ thông tin cập nhật những xu hướng đổi mới sáng tạo, giải pháp công nghệ mới.
Khi tiếp xúc gần hơn với nhiều startup Việt Nam, tôi nhận thấy các startup có nhiều giải pháp có thể giúp các tập đoàn lớn giải quyết vấn đề của mình. Ngược lại, các startup lại gặp rất nhiều khó khăn khi tiếp cận khách hàng tiềm năng, đặc biệt là các tập đoàn. Làm sao để trở thành cầu nối cho họ biết đến nhau? Tôi khát khao làm cầu nối cho hai bên.
Đã có một ước tính là nếu người dân trên thế giới có thể tự do đi lại, không bị hạn chế bởi những thủ tục giấy tờ thì GDP thế giới có thể tăng gấp đôi. Tương tự, tôi tin nếu những luồng ý tưởng, thông tin đổi mới sáng tạo có thể đến với càng nhiều người càng tốt thì kiến thức nhân loại, những giải pháp mới sẽ tăng rất nhiều lần. Các công ty, tập đoàn có thể phát triển nhanh hơn và mạnh mẽ hơn từ những ý tưởng và giải pháp đổi mới sáng tạo đó.
Con đường để trở thành Tổng giám đốc khu vực của tập đoàn đa quốc gia có khó khăn gì, thưa bà?
- Khó chứ. Rất khó là đằng khác. Và từ đó tôi khẳng định một điều: “Cái gì cũng có thể học được”. Xuất phát điểm khi vào Nielsen, tôi chỉ là sinh viên mới ra trường với một chút kinh nghiệm ở Samsung. Tôi đã rất ngỡ ngàng khi đồng nghiệp xung quanh quá giỏi và 90% đi du học về, trong khi tôi 100% Made in Vietnam, chỉ học ở Việt Nam. Cảm giác đầu tiên của tôi là tiếng Anh mình không giỏi bằng các bạn, kỹ năng của mình không bằng các bạn và ngành nghiên cứu thị trường lại quá khó.
Tôi đặt quyết tâm phải làm bằng được, thậm chí làm việc cả thứ 7, chủ nhật. Tôi vác cặp đi học khắp các bộ phận, phòng ban ở Nielsen để hiểu hết toàn bộ bộ máy của một công ty nghiên cứu thị trường và để quyết tâm theo kịp đồng nghiệp.
Tôi vào Nielsen với cấp bậc chuyên viên vào 2005. Đến năm 2016 tôi đã được đề cử vào vị trí Tổng giám đốc. Ở Việt Nam thời điểm đó chưa từng có một người Việt Nam làm ở vị trí Tổng giám đốc. Năm 2016, tôi là nữ Tổng giám đốc đầu tiên tại Nielsen, phụ trách khu vực Đông Dương. Con đường đó giúp tôi nhận ra nếu mình biết mình đang ở đâu (self-aware), có quyết tâm, kế hoạch hành động rõ ràng thì không có gì là không thể.
Là một nữ Tổng giám đốc tại Tập đoàn đa quốc gia, bà có cảm thấy giới tính là cản trở trong sự nghiệp của mình không? Các đồng nghiệp nam có tôn trọng và tin tưởng hoàn toàn vào các quyết định của bà không?
- Cho dù vấn đề bình đẳng giới đã có những bước tiến lớn và Việt Nam thậm chí còn nằm trong nhóm nước có tỉ lệ nữ lãnh đạo cao, một người phụ nữ ở vị trí cao trên thực tế vẫn có những áp lực về giới nhất định kèm theo việc nữ lãnh đạo người châu Á trong một tập đoàn đa quốc gia thì áp lực còn cao hơn.
Trước đây vị trí Tổng giám đốc thường là nam giới người Anh, Úc hay Mỹ... Tại thời điểm làm CEO của Nielsen tôi mới 35 tuổi. Tôi hội tụ đủ 3 yếu tố ‘bất lợi’ của một Tổng giám đốc khi là nữ, người châu Á, và tuổi đời trẻ.
Tôi là tổng giám đốc trẻ nhất khu vực và các khách hàng của Nielsen toàn là những công ty lớn và Tổng giám đốc của họ đều là người rất nhiều năm kinh nghiệm. Tôi cũng có những lo lắng nhất định khi tiếp nhận vị trí. Tuy nhiên, tôi đã may mắn khi nhận được sự ủng hộ toàn bộ nhân viên Nielsen. Nhân viên của tôi đều tự hào vì chưa từng có người Việt Nam làm Tổng giám đốc, lại còn là nữ. Họ ủng hộ tôi, họ hỗ trợ tôi và hầu như tôi không gặp khó khăn gì trong nội bộ. Trong ban giám đốc có những anh chị được coi là cây đại thụ của Nielsen Việt Nam. Khi tôi bước chân vào Nielsen ở vị trí chuyên viên thì họ đã ở trong ban giám đốc. Họ chứng kiến con đường tôi đi lên và ủng hộ tôi.
Cũng chính từ trải nghiệm của mình, tôi nhận ra rằng là nữ lãnh đạo thực ra không phải là một điểm bất lợi mà là vì chúng ta chưa phát huy hết điểm mạnh của một người phụ nữ. Vũ khí lợi hại nhất của một người phụ nữ chính là sự duyên dáng và linh hoạt của họ. Phụ nữ có sức mạnh như nước, để vào đâu thì linh hoạt theo hình hài ở đó. Phụ nữ có thể mềm mại như dòng suối nhẹ nhàng nhưng dòng nước đó cũng có thể trở thành sóng thần khi cần. Người phụ nữ cần biết điều khiển sức mạnh của nước đó. Ngoài kia có nhiều áp lực, nhiều ánh mắt nhìn vào một nữ lãnh đạo nhưng chúng ta phải tin rằng trái đất không có sự sống nếu thiếu nước.
Bí quyết lãnh đạo thành công: Hãy tuyển những người giỏi hơn mình!
Vậy nguyên tắc mà điều hành lãnh đạo của bà là gì? Và làm thế nào để trở thành một người lãnh đạo có thể thu phục được lòng người?
- Nguyên tắc thứ nhất, tôi được dạy ở Nielsen là “tough on performance, soft on people”, tức là yêu cầu rất cao về công việc nhưng ở khía cạnh con người cần có sự cảm thông và kết nối.
Thông thường khi quá mềm mỏng với một người thì có thể dễ dàng trong chất lượng công việc của họ. Nhưng ngược lại, chúng ta yêu cầu họ quá nhiều thì mối quan hệ của chúng ta với họ nhiều khi không thuận buồm xuôi gió. Tôi được yêu cầu học cách cân bằng giữa hai việc đó.
Nguyên tắc thứ hai, hãy tuyển những người giỏi hơn mình. Người lãnh đạo không có nghĩa là mình làm được tất cả mọi thứ. Người lãnh đạo hoàn toàn có thể nói “cái này tôi không biết”. Đừng ai nghĩ tôi giỏi và làm gì cũng giỏi, muốn thành công thực sự cần phải có đội ngũ nhân viên chủ chốt đồng hành cùng mình trên con đường dài. Tôi luôn để mắt xem ai là tài năng để làm việc chặt chẽ và phát triển họ.
Thứ ba, lãnh đạo cần biết ‘làm hề’. Nói vui vậy nhưng thực tế chúng tôi cũng được dạy là ‘Take fun seriously' (cần nghiêm túc tạo ra sự vui vẻ). Vì sao? Bởi vì người lãnh đạo rất dễ trở thành một người cứng rắn, nghiêm khắc, giữ khoảng cách lớn với nhân viên. Và như vậy vô hình chung sẽ khó tạo ra bầu không khí làm việc vui vẻ, thoải mái, khuyến khích sự cống hiến và sáng tạo, khó tạo ra một văn hóa công ty cởi mở và thân thiện. Đừng ngại chuyện “mua vui” cho nhân viên để tạo bầu không khí thực sự vui vẻ, gần gũi. Hãy để nhân viên dám đến nói với mình những thứ mà bình thường họ không dám nói. Hãy cho nhân viên cảm thấy mình đủ thấu hiểu những vất vả, những cái vấn đề mà họ đang gặp phải. Bầu không khí và văn hóa công ty có đủ những cái yếu tố vui để có thể khiến họ gắn bó nhiều hơn.
“Đi khởi nghiệp như “tờ giấy trắng” thì cơ hội thành công là không có”
Bà nghĩ sao về cơ hội cho phụ nữ khởi nghiệp hiện nay? Bà có lời khuyên gì cho các bạn nữ trẻ muốn theo đuổi sự nghiệp kinh doanh?
- Phụ nữ Việt Nam giỏi và có đủ tố chất để làm bất cứ điều gì mong muốn một khi đã quyết tâm. Đừng tự đặt ra các giới hạn cho bản thân.
Không có con đường nào trải hoa hồng cho dù bạn đi làm thuê hay bạn là chủ. Điều quan trọng là khi xác định khởi nghiệp, bạn phải đảm bảo có nền tảng cơ bản để có thể có cơ hội thành công. Nếu bạn đi vào con đường khởi nghiệp như một tờ giấy trắng từ suy nghĩ, kỹ năng thì cơ hội thành công là không có.
Làm thế nào để bà cân bằng trong cuộc sống khi vừa là một nữ lãnh đạo duyên dáng có sự nghiệp rực rỡ và vừa có thời gian cho gia đình?
- Tôi là một người khá cân bằng trong cuộc sống. Dù bận đến mấy tôi vẫn dành đủ thời gian trong một ngày cho bữa tối của gia đình, nói chuyện với con. Nhà tôi khá xa trường của con và tôi nhận thấy thời gian ngồi trên ôtô lái xe đưa con đi học là những khoảng thời gian trò chuyện được với con rất nhiều. Cuối tuần cả gia đình ở nhà nấu nướng hoặc thỉnh thỏang đi du lịch khám phá các tỉnh thành ở Việt Nam. Tôi không có nhiều thời gian nên tôi tranh thủ để có những khoảng thời gian chất lượng với gia đình.
Khi bắt đầu sự nghiệp ở Nielsen, tôi từng dành hết tâm trí cho công việc và có thời điểm stress kinh khủng, sau đó tôi dần nhận ra mình cần tập luyện lại kỹ năng làm việc tốt hơn, nhanh hơn, học cách buông bỏ bớt áp lực và trách nhiệm một người phụ nữ thường tự đặt lên vai mình. Người phụ nữ cần chăm sóc bản thân mình nhiều hơn, dành cho mình những ‘Me-time' (thời gian dành riêng cho bản thân). Mình hạnh phúc thì gia đình mình mới hạnh phúc. Các chị em phụ nữ nên nghĩ như vậy.
Cựu đệ nhất phu nhân Mỹ - Michelle Obama từng nói: “Đôi khi phụ nữ như một con thiên nga trên hồ, trên mặt nước lướt đi nhẹ nhàng duyên dáng và tỏ ra thanh thản, nhưng ở dưới nước, con thiên nga phải không ngừng đạp chân để tiến về phía trước”, bà có thấy bóng dáng của mình trong câu nói đó không?
- Để thành công thì ai cũng cần phải nỗ lực hết mình, bất kể là đàn ông hay phụ nữ.
Phụ nữ có vũ khí bí mật là sự duyên dáng. Nếu biết phát huy đúng điểm mạnh này thì giúp ích rất lớn. Khi tôi làm việc với các đối tác là nam giới, tôi nhận thấy họ cũng phải làm việc cật lực để có được vị trí như hiện tại chứ không dễ dàng gì bước lên được đỉnh thành công. Tôi ngưỡng mộ những người đàn ông thành công, con đường họ trải qua đều phải lao động cật lực, vượt ra khỏi vùng an toàn của mình.
Bà có dự định gì trong tương lai để mở rộng hoạt động kinh doanh?
- Mô hình công ty theo nền tảng đổi mới sáng tạo là không có giới hạn đúng nghĩa về không gian, thời gian, phạm vi hoạt động. Trước mắt, công ty BambuUP sẽ tập trung vào định vị đổi mới sáng tạo mở ở Việt Nam, và bắt đầu kết nối xa với thị trường trong khu vực. Chúng tôi muốn đưa startup Việt Nam ra thế giới và startup thế giới đến với Việt Nam nhiều hơn đồng thời giúp các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo của mình để theo kịp sự thay đổi của môi trường kinh doanh. Trong dài hạn, chúng tôi sẽ mở rộng hệ sinh thái BambuUP với những nhánh kinh doanh khác nhau xoay xung quanh hệ sinh thái ĐMST để thúc đẩy giao lưu trao đổi đổi mới sáng tạo kết nối hơn nữa.
