Có gần 30 đầu sách, được dịch ra khoảng 80 thứ ngôn ngữ, phát hành gần 90 triệu bản ở 150 quốc gia, với bạn đọc Việt Nam - tên tuổi của Paulo Coelho cũng không còn xa lạ. Có lẽ sau G. G. Marquez (Colombia), Paulo Coelho là nhà văn Nam Mỹ được dịch nhiều nhất ở Việt Nam, nhưng với ngôn ngữ Bồ Đào Nha (G. G. Marquez viết bằng tiếng Tây Ban Nha) thì ông là vô địch, còn hơn cả nhà văn đồng hương Brazil vĩ đại của ông - Jorge Amado (1912 - 2001). “Ngoại tình” là cuốn tiểu thuyết vào hàng mới nhất của C. Coelho (2014) và nhà sách Nhã Nam đã nhanh chóng cho chuyển ngữ sang tiếng Việt.
Chuyện ngoại tình là chuyện muôn thuở của con người, đã có ngay từ thuở hôn nhân cặp đôi ở thời đại dã man, và ở phát triển “rực rỡ” và sẽ không bao giờ tàn lụi trong thời đại văn minh nếu còn chế độ một vợ một chồng, mà nói như F. Engels: “Có chế độ một vợ một chồng được bổ sung bằng tệ ngoại tình và nạn mãi dâm”. Dù là người không thích trích dẫn Engels - cũng như K. Marx - nhưng với tôi “Người gốc của gia đình, của sở hữu tư nhân và của Nhà nước - Nhân có những công trình nghiên cứu của Lewwis H. Morgan” vẫn là cuốn sách đáng đọc nhiều lần. Rõ ràng là F. Engels luôn “bênh vực” phụ nữ, hay là không quan tâm đến việc phụ nữ ngoại tình: “Cái gì là một tội lỗi với người phụ nữ và đưa lại những hậu quả pháp luật nghiêm trọng thì ở người đàn ông lại được coi là một điều rất vinh dự, hoặc tệ lắm cũng chỉ là một vết nhơ cỏn con về đạo đức mà người ta vui thích nhận lấy”. Là một nhà duy vật biện chứng, tất nhiên ông không để tâm đến vấn đề này nhiều, nhưng ông vẫn thích thú viết một cách giễu nhại rằng: “Nhà thờ Thiên chúa giáo sở dĩ cấm ly hôn, có lẽ cũng chỉ vì nó đã thấy rằng không có phương thuốc nào chữa trị được ngoại tình, cũng như không phương thuốc nào chữa trị được cái chết cả”.
Đức Kitô và tôn giáo của Ngài rất khoan dung. Không phải ngẫu nhiên mà Kinh thánh phần Tân ước kể lại chuyện Ngài làm “quan tòa” trong việc xử án vụ “người đàn bà tà dâm”, phán rằng: “Ai trong số các ngươi là người vô tội, hãy trước nhất ném đá” vào người đàn bà ấy. Tất cả biến sạch, chỉ còn Ngài và người đàn bà ấy. Ngài nói: “Ta cũng không định tội ngươi, hãy đi, đừng phạm tội nữa” (Tin mừng, theo Giăng 8.9). Sở dĩ tôi hơi dài dòng thế vì chính nhà văn P. Coelho đã lấy Tin mừng của Thánh Luca làm đề từ và tựa bằng lời cầu nguyện Đức Mẹ Maria Vô nhiễm nguyên tội. Nhân vật chính của “Ngoại tình” là một nữ nhà báo trẻ “được trọng vọng ở một tờ báo lớn” 31 tuổi, Linda, cao 1m75, nặng 68kg, “mặc những trang phục đẹp nhất mà tiền bạc có thể mua được (nhờ sự rộng rãi vô hạn của chồng tôi)” - một trong những 300 người giàu nhất Thụy Sĩ - một đất nước an toàn nhất thế giới “không có khó khăn gì phải kể lể, và tôi là một người vợ tốt, người mẹ tốt”. Thế nhưng vào một ngày, khi phỏng vấn một nhà văn, ông ta cho rằng, “Được sống hạnh phúc, tôi đâu thích gì. Tôi thích sống một cuộc sống nhiều đam mê, nghĩa là mạo hiểm…”. Khi ấy Linda nhận thấy rằng, mình chưa bao giờ dám mạo hiểm, và khi kết hôn, “thời gian đã ngừng lại” bởi cuộc sống của Linda, ngày nào cũng thế, ngay cả khi làm ở một tờ báo lớn nhất ở Geneve, cũng chỉ là một thành phố có chưa đến 200 ngàn dân. Cuộc sống vợ chồng chưa bao giờ cãi vã, ghen tuông, nên cô ngờ rằng: “Thiếu sự ghen tuông nghĩa là hoàn toàn thiếu tình yêu từ hai phía”. Trong một lần phỏng vấn một nhân vật nay đã là nghị sĩ của bang, chính là người bạn trai cùng học kém 1 tuổi Jacob, Linda đã lao vào một cuộc tình phiêu lưu, mà phần lớn chỉ vì chuộng lạ và ham hố tình dục. Chuyện tình kết thúc sau một năm từ quyết định của Linda, và cô nhận thấy chồng mình “không còn là người chồng hoàn hảo nữa, và kỳ lạ thay, điều này khiến tôi hạnh phúc”. Kết thúc tác phẩm, vợ chồng Linda đi chơi, về những nơi thuở ban đầu của họ, làm một cú mạo hiểm là nhảy dù, và tất cả đều về mặt đất an toàn: “Trong khi bay lượn trên không trung, tôi đã hiểu rằng tình yêu mà dành cho cuộc đời, cho vũ trụ, mạnh mẽ hơn bất cứ điều gì”.
 |
Cùng Linda, người chồng đã “trưởng thành rồi” và người chồng có mơ ước duy nhất là phiêu lưu, bán tất cả để mua con thuyền đi du lịch khắp thế giới, đến cảng dừng lại làm công việc lặt vặt, để kiếm tiền đi tiếp. Linda, không cố biện minh cho chuyện ngoại tình của mình bởi lẽ cô muốn “tìm kiếm sự thật” và “đã tìm ra” để “học cách yêu”.
Tôi cho rằng, so với những tác phẩm khác như “Nhà Giả Kim”, “Oh Zahir”… thì “Ngoại tình” - cũng như “11 phút” đều lấy bối cảnh ở Thụy Sĩ - là bước đi khác trong sáng tạo của P. Coelho, hướng về thứ sách đại chúng - best seller. Mặc dù việc ngoại tình luôn là một đề tài muôn thuở, đã để lại trong lịch sử văn học thế giới nhiều tác phẩm vĩ đại. (Ngay cả một truyện ngắn như “Người đàn ngoại tình của A. Camus cũng có độ dày tư tưởng và giá trị văn học rất lớn lao). Điều đặc biệt là các tác phẩm “dính dáng” đến ngoại tình nổi tiếng thế giới đều do nhà văn - đàn ông viết. (Có lẽ ngoại trừ “Cuốn theo chiều gió” của nữ nhà văn Mỹ - M. Mitchell).
Nhưng cũng có thể, P. Coelho cố tình viết một câu chuyện đèm đẹp, kết thúc có hậu để góp một tiếng nói cho dòng văn học “đại chúng” chăng, hay là chuyện ngoại tình giờ đã quá “phổ thông”, là chuyện bình thường hàng ngày của loài người, và đã từ lâu không còn những bi kịch kiểu Anna Karenina (Lev Tolstoy) nữa?
