Sẵn sàng đương đầu thách thức
Kết thúc quý III/2018, mặc dù nguồn cung khí suy giảm và không ổn định, nhưng Đạm Cà Mau đã triển khai và hoàn thành vượt mức tất cả các chỉ tiêu sản xuất, tiêu thụ, doanh thu, lợi nhuận so với kế hoạch. Doanh thu tăng trên 10% từ hoạt động tự doanh là điểm nổi bật của Đạm Cà Mau trong 9 tháng đầu năm.
Nhưng kể từ năm 2019, Đạm Cà Mau sẽ không còn được hỗ trợ về giá khí đầu vào của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) nữa.
Chủ tịch HĐQT PVCFC Bùi Minh Tiến cho biết, sau 7 năm hoạt động, Đạm Cà Mau đã cung cấp trên 5 triệu tấn phân đạm cho nền nông nghiệp nước nhà và hàng trăm nghìn tấn phân bón chuyên dụng khác đảm bảo cung ứng nguồn phân bón chất lượng, đều đặn cho khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Đạm Cà Mau cung ứng nguồn phân bón chất lượng với giá thành hợp lý, kịp thời vụ, được bà con tin dùng, không để xảy ra tình trạng sốt phân, sốt giá mỗi khi cao điểm.
Đạm Cà Mau cũng là đơn vị đầu tiên sản xuất thành công loại urê hạt đục tại Việt Nam, là một trong những doanh nghiệp dẫn đầu thị trường phân bón hiện nay, chiếm hơn 30% thị phần phân bón trong nước.
Cần giá khí hợp lý
Về chính sách, Chủ tịch HĐQT PVCFC cho biết: Chính sách hỗ trợ giá khí của Chính phủ đảm bảo hiệu quả kinh tế của Nhà máy đạm Cà Mau chỉ kéo dài đến hết năm 2018 (giá khí chiếm 43% giá thành), trong khi phương án giá khí Chính phủ đang xem xét cao hơn, ảnh hưởng đến hiệu quả nhà máy. Đạm Cà Mau đã kiến nghị Chính phủ cần có những quyết sách hợp lý về nguồn khí và giá khí đầu vào cho Đạm Cà Mau để nhà máy sản xuất được phân bón với giá rẻ hơn giá nhập khẩu; để người dân được tiếp cận với việc sử dụng sản phẩm chất lượng, giá cả phải chăng; để đảm bảo canh tác có lãi và góp phần ổn định thị trường phân bón, giảm nhập khẩu.
Trong năm 2018, PVCFC phải thực hiện thoái vốn theo kế hoạch Chính phủ phê duyệt tại Công văn số 1182/TTg-ĐMDN ngày 11.8.2017, giảm tỉ lệ nắm giữ của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam tại PVCFC từ 75,56% xuống 51% vốn điều lệ. Tuy nhiên, để có khả năng thu hút nhà đầu tư tiềm năng, thực hiện thoái vốn thành công thì điều kiện tiên quyết là có cam kết nguồn khí và giá khí ổn định cho nhà máy Đạm Cà Mau đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh, đặc biệt trong giai đoạn 2019 - 2023. Câu chuyện tương tự tại PVFCCo, PVFCCo cũng từng kiến nghị đảm bảo cho PVFCCo có cơ chế giá khí và nguồn khí phù hợp mang lại hiệu quả trong hoạt động SXKD trong dài hạn, tạo thuận lợi cho công tác thoái vốn của PVN tại PVFCCo theo lộ trình.
Giá khí cung cấp cho PVCFC giai đoạn 2015 - 2018 được PVN hỗ trợ nhằm đảm bảo PVCFC duy trì lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) đạt 12%. Đến nay, thời hạn ưu đãi sắp kết thúc nhưng giá khí với PVCFC hiện vẫn chưa được đảm bảo. Theo thông tin chúng tôi tìm hiểu được, giá khí đang được Chính phủ xem xét lại cao hơn so với khi lập Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án và cao hơn so với giá thị trường cũng như giá khí cho các nhà máy sản xuất phân đạm trên thế giới. Bên cạnh đó, việc phát triển dự án khí Lô B chậm hơn so với kế hoạch dẫn đến nguồn cung suy giảm nhanh so với tính toán ban đầu khiến PVCFC có thể còn đứng trước nguy cơ thua lỗ nếu nguồn khí không đủ cho 100% công suất thiết kế.
Các rủi ro trên càng gia tăng hơn khi nhà máy vẫn chưa hết khấu hao; và áp lực cạnh tranh từ hàng nhập khẩu giá rẻ, bởi nguyên liệu đầu vào để sản xuất phân bón ở các nước trên thế giới và khu vực khá rẻ. Nhiều quốc gia trên thế giới như Ấn Độ, Pakistan, Indonesia đều có chính sách ưu đãi thuế, giá khí để đảm bảo duy trì ổn định giá phân bón, hỗ trợ cho sản xuất nông nghiệp. Thị trường phân bón nhìn chung vẫn còn gặp nhiều khó khăn, giá phân bón dự báo tăng chậm và có độ trễ so với mức tăng giá dầu, tình hình nhập khẩu urê vào Việt Nam vẫn có xu hướng cao, đề xuất VAT cho mặt hàng phân bón chưa được thông qua gây áp lực lớn cho các đơn vị sản xuất phân bón trong ngành.
Giá khí - nguyên liệu chính sản xuất phân bón tăng, cùng với các thách thức khác sẽ đẩy chi phí sản xuất của đơn vị sản xuất phân bón tăng, bà con nông dân sẽ là người cuối cùng chịu thiệt thòi, mua phân bón tốt chi phí sẽ cao, chấp nhận giá thành rẻ có khi sử dụng phải phân bón giả. Điều mà doanh nghiệp phân bón, người nông dân chờ đợi ở thời điểm này là một sự cam kết và đảm bảo của Chính phủ, của Bộ ngành là nguồn khí và giá khí hợp lý nhất áp dụng với PVFCCo, PVCFC, đảm bảo cho các doanh nghiệp tiếp tục hoạt động hiệu quả như thời gian vừa qua.
