“Điện ảnh luôn là một cuộc chơi lớn và tổn hao công sức”

Viết truyện ngắn, viết thơ, viết kịch bản phim... Vì sao chị có khả năng viết được nhiều thể loại như thế, và đâu là mảnh đất chị cảm thấy ngòi bút của mình tung tẩy nhất?

- Thật ra thì lúc đầu tôi chỉ làm thơ và viết truyện ngắn, khi đó tôi là sinh viên của trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM. Làm sinh viên khoa văn khi đó, hầu như ai cũng có một mơ ước trở thành “tiểu thuyết gia” khi đọc những bộ tiểu thuyết khổng lồ của đông tây kim cổ. Nhưng tôi đã bén duyên với thơ khi vừa ra mắt tập thơ “bỏ túi” đầu tay - “Vang Vọng” (2004), được nhiều độc giả sinh viên yêu quý và để lại dấu ấn cho bạn trẻ khi đó vì được nhạc sĩ Nguyễn Ngọc Thiện phổ nhạc, do ca sĩ Bouner Trinh và ca sĩ Thanh Thảo hát. Tôi viết nhiều truyện ngắn vì ham mê được đăng báo, sau đó tập hợp theo chủ đề và thời gian sáng tác để in sách. Thời đó, sinh viên chúng tôi ngoài học ra thì chỉ có đọc và viết, thời gian gần như được sử dụng tuyệt đối cho đam mê của mình.

Ra trường, tôi lại được làm trong nhà xuất bản nên có điều kiện hơn các bạn cùng lứa trong việc xuất bản sách. Nhưng khoảng 12 năm trở lại đây thì tôi gần như không viết được truyện ngắn nữa mà chỉ làm thơ và viết tản văn. Có lẽ ngôn từ kịch tính và cấu trúc đã dồn hết vào kịch bản phim, nhất là kịch bản phim truyện truyền hình ngốn thời gian của tôi nhiều nhất. Viết bất cứ thể loại nào thì tôi cũng tập trung cao, yêu quý và cố gắng làm hết sức mình có thể. Nhưng có thể nói, làm được một bài thơ hay vẫn làm tôi hạnh phúc nhất sau đó.

Được biết chị là thành viên đồng sáng lập nhóm biên kịch “Nắng Sài Gòn” từ năm 2008, viết nhiều kịch bản phim truyện truyền hình nhiều tập được khán giả yêu thích như “Tóc rối”, “Gia đình số đỏ”, “Độc thân tuổi 30”, “Thề không gục ngã”, “Nhà trọ bốn cô chiêu”... và cả loạt phim hoạt hình “Kho tàng cổ tích 3D”. Chị có thể nói thêm về cách thức làm việc của nhóm khi viết kịch bản làm sao để có thể đồng nhất một phong cách trong tác phẩm trong khi các thành viên lại đa dạng cá tính?

- Thật ra thì viết kịch bản phim rất khác làm thơ hay viết truyện ngắn. Tác phẩm thơ văn là sản phẩm của 1 cá nhân độc đáo, còn kịch bản khi đã lên phim là tác phẩm của tập thể, nó là công sức của rất nhiều người. Với kịch bản phim truyện truyền hình nhiều tập tôi đã có chủ trương làm việc nhóm từ đầu. Nhóm tôi cũng được học rất nhiều từ việc chạy đường dây, tư duy rồi thảo luận cùng nhau trên một vấn đề để phát triển tính cách nhân vật và câu chuyện phim dựa trên 1 đề tài nhóm yêu thích hoặc đề tài do nhà sản xuất đặt hàng. Khi cùng nhau xây dựng 1 câu chuyện phim và hành trình của nhân vật, chúng tôi học hỏi lẫn nhau và khi viết thì chúng tôi đã nắm hết tính cách nhân vật. Chúng tôi chia tập chéo ra để viết và đọc tập của bạn viết chung, điều chỉnh và lấy được cái hay của người này, bù đắp cái chưa tốt của bạn viết kia.

Điều quan trọng hơn là viết kịch bản phim truyện truyền hình đòi hỏi phải tập trung cao. Sau khi được duyệt đề cương kịch bản, gần như biên kịch chỉ có khoảng 2-3 tháng để viết, nếu 1 người thì không thể làm nổi, hoặc làm được sẽ rất vất vả. Có bạn viết hiểu mình và làm việc cùng nhau trong lúc này là một điều may mắn. Cũng có những bộ bị “hỏng” hoặc “gãy” do viết nhóm, lúc đó người lãnh dự án phải thay đổi người viết hoặc phải biên tập lại vất vả, nhưng việc này cũng ít xảy ra từ khi nhóm biên kịch chúng tôi thường xuyên họp hành và làm việc “đúng quy trình”.

Viết kịch bản phim điện ảnh so với kịch bản phim truyền hình, điểm khác nhau mấu chốt là gì? Chị có nghĩ điện ảnh có vẻ “sang chảnh” hơn truyền hình dù truyền hình đông khán giả hơn?

- Vì điện ảnh luôn là 1 cuộc chơi lớn và tổn hao nhiều công sức cũng như tiền bạc. Viết được 1 phim điện ảnh, phải may mắn lắm mới gặp “duyên” để nó được sản xuất. Tôi cũng cảm thấy mình may mắn khi sau nhiều năm viết kịch bản phim truyện truyền hình thì được mời viết kịch bản điện ảnh. Tôi viết cả kịch bản điện ảnh đề tài lịch sử và âm nhạc cổ truyền - đờn ca tài tử Nam Bộ. Tuy nhiên, kịch bản điện ảnh đầu tiên của tôi được sản xuất là phim kinh dị “Ám ảnh”, mỗi người có 1 cái duyên riêng.

Viết kịch bản phim truyện truyền hình rất khác với viết điện ảnh, nó khác như việc làm thơ so với việc viết tiểu thuyết hoặc truyện dài. Phim truyện truyền hình nhiều tập tôi thường tư duy thoại gắn với tình huống, còn phim truyện điện ảnh thì phải suy nghĩ bằng hình và hành động, nhiều khi viết thoại rồi lại bỏ đi, viết lại bằng hành động hoặc thay bằng diễn xuất của nhân vật.

Bài thơ nào của chị nổi tiếng nhất và câu thơ nào của chị được nhiều người truyền miệng nhất?

- Bài thơ “Rơi ngược” cũng là tên tập thơ thứ 2 của tôi được mọi người nhắc đến. Các bạn cùng thời hay người thích thơ tôi thường hay đọc câu: “Em cô đơn như rừng chỉ còn một chiếc lá.” Hoặc “em không là chiếc bóng/ theo anh và trốn anh/ em nào đâu mong manh/ trước tình anh bão tố.” Còn: “Anh cứ đi như nắng phải xa chiều/ dẫu một đêm cũng đủ dài để nhớ...”.

Điều gì ám ảnh chị nhất trong cuộc sống khi đặt bút viết? Và chị có một chủ đề vĩnh cửu nào không?

- Tình yêu hay lý tưởng sống cũng thay đổi theo tháng năm của những chặng đường đời, thời mơ ước trở thành 1 “tiểu thuyết gia” cũng đã đi qua. Tôi đã viết lên những chương của đời mình bằng công việc và tác phẩm văn học, điện ảnh. Và tôi không đi một mình, tôi cố công tìm tri kỷ và tôi đã gặp, đó là một may mắn, có được nhờ sự nỗ lực lẫn chân thành, luôn nghĩ làm gì để đôi bên cùng có lợi. Tôi luôn trăn trở về những điều mình làm sẽ giúp ích cho ai, hay chí ít cũng có ích cho sự tiến hóa của bản thân. Nên chủ đề vĩnh cửu trong tác phẩm của tôi cũng không rõ ràng, mỗi giai đoạn mỗi khác, nhưng chung quy lại là một khát vọng không dứt với sự hiện hữu của cá thể mình và xã hội xung quanh.

Chị có phải là người tham vọng? Và dự định sắp tới của chị là gì cũng như kế hoạch trong 5, 10 năm nữa?

Chắc là có (cười), theo cách nói bây giờ tôi đúng là người “nghiện việc” nhưng tôi cũng rất nghiện chơi và mê ngủ, tôi ưu tiên cuộc sống dễ chịu hơn là tạo áp lực cho mình. Tôi có thể bỏ ra cả ngày để chơi và chỉ làm việc 2 tiếng đồng hồ nhưng chất lượng, cũng có khi ngược lại. Tôi cảm thấy mình cân bằng được giữa vui chơi để nghỉ ngơi và làm việc hăng say. Dự định thì tôi lo rằng nói trước bước không qua do tôi cũng “mơ ước” khá cao. Tôi chỉ có thể “bật mí” là đối tượng sáng tạo sẽ là dành cho thiếu nhi, và đó là sự kết hợp giữa phim và thơ. Hiện tại tôi cũng dành nhiều thời gian cho con trai và “lớn lên”, học hành cùng con mỗi ngày.