Có hai cột mốc: Trước “Gái nhảy” và sau “Em chưa 18”
Có thắc mắc: “Đạo diễn đoạt giải xuất sắc mà phim hoàn toàn vắng bóng trong các giải thưởng chính, phụ còn lại, thì không hiểu đạo diễn... xuất sắc ở chỗ nào” kìa! Bản thân anh có... thấy lạ?
- Bình thường mà! Ai muốn biết tại sao Vũ Ngọc Đãng lãnh giải đạo diễn xuất sắc giữa 16 phim tham dự thì tốt nhất hãy hỏi ban giám khảo. Cá nhân tôi thấy các phim lần này đều rất vững vàng về công tác đạo diễn, nên thực sự cũng hơi bất ngờ khi đoạt giải. Nói thật lòng là trước khi công bố, tôi cứ nghĩ Lê Thanh Sơn sẽ rinh nốt giải này vì tôi cực thích “Em chưa 18”. Tôi thích cách Sơn xử lý vừa ngẫu hứng vừa chắc tay trong “Em chưa 18”. Nên lần này “Em chưa 18” “đại thắng” cũng đúng thôi, thậm chí là tôi còn thấy tiếc cho Kiều Minh Tuấn đóng hay như vậy mà không được đề cử giải nam diễn viên chính...
Giữa hai kỳ LHP cùng được xướng tên tại một hạng mục và những bước tiến khác của đồng nghiệp, anh nghĩ mình đang ở đâu, điện ảnh Việt đang về đâu?
- Nếu như “Hotboy” 1 là lúc tôi đang trên đà “thừa thắng xông lên” đầy sung sức thì tới lần này, tôi lo là mình đang ít nhiều bị chững lại, vì nghề này làm lâu lâu lại cạn vốn, lại phải loay hoay đi tìm cái mới, đâu dễ ăn đâu! Giải thưởng đã đến thật đúng lúc để tôi vững tin hơn. Nhưng cú hích đáng kể nhất trong năm nay với tôi phải nói là “Em chưa 18”.
Tôi nhớ là trên FB lúc đó có một status tôi rất thích về “Em chưa 18”: “Cái quái gì đang xảy ra với điện ảnh Việt Nam vậy?”. Thực sự là khi coi cái phim đó về, tôi bị choáng váng, bị sốc trong rạp luôn. Trời đất ơi, nó đúng là một cái tát mạnh vào tôi, rõ ràng là mày đã già rồi, đã cũ rồi, và nếu như mày không thay đổi thì mày sẽ bị bỏ lại.
Tôi nghĩ điện ảnh Việt Nam thời kinh tế thị trường nên chia làm hai cột mốc: Trước “Gái nhảy” và sau “Em chưa 18”. Vì sau thời kỳ phim “mì ăn liền”, ai cũng nghĩ điện ảnh Việt chết chắc rồi, thì bất ngờ “Gái nhảy” thu về 12 tỉ, khán giả đến rạp nườm nượp luôn. Tới “Em chưa 18”, lại cũng ra đời không thể đúng lúc hơn, khi mà điện ảnh Việt một năm ra hàng chục phim thì chỉ có chừng 5-6 phim thắng hoặc huề vốn thôi, còn lại là thất bại hoàn toàn. Giới làm phim lại bắt đầu nản lòng, nghĩ bây giờ, đó, điện ảnh Việt lại chết lần 2. Thế nhưng, “Em chưa 18” ra và ngoạn mục thu về 169 tỷ, cao nhất trong lịch sử điện ảnh Việt luôn.
Cũng như “Gái nhảy”, nó chứng minh một điều là khán giả Việt Nam chưa bao giờ đi đâu hết, họ vẫn ở đó để chờ xem anh thay đổi thế nào. Nếu như “Gái nhảy” là cố gắng thay đổi đề tài thì đến “Em chưa 18” là sự thay đổi về cách thể hiện, khi khán giả đã bước sang một “trình” khác, không còn xem phim Việt vì tò mò và cũng không còn quan tâm tới đề tài.
Khi lá phiếu của BGK trùng với doanh thu phòng vé, theo anh là dấu hiệu tích cực, hay... thiếu bản lĩnh, adua, chiều lòng thị hiếu?
- Tôi nghĩ là may mắn, khi bộ phim đoạt giải vừa hợp lòng công chúng, hợp thời đại và có giá trị nghệ thuật (tức là được ban giám khảo công nhận). “Titanic” 11 Oscar đó thôi, và doanh thu hơn 2 tỉ USD. Không có nghĩa khán giả thích là phim ít tính nghệ thuật!
Thời của các ngôi sao đã hết!
Trước “Em chưa 18”, anh cũng từng chia sẻ với tôi rằng đã đến lúc điện ảnh Việt không còn nhất thiết phải lệ thuộc vào các ngôi sao và “Em chưa 18” quả thật đã chứng minh điều đó. Anh cũng có tài... “tiên đoán” đấy nhỉ?
- À, điện ảnh Việt nó chia làm nhiều giai đoạn lắm! Có một thời điện ảnh Việt không buồn quan tâm tới các ngôi sao, rồi lại quan tâm, và đến “Em chưa 18”, nó lại tiếp tục chứng minh một điều rất thú vị rằng: Bản thân một bộ phim hay đã chính là một ngôi sao, khán giả đến rạp để xem bộ phim đó chứ không phải xem ngôi sao.
Tôi nói “Em chưa 18” là một cái tát là vậy đó, không chỉ với tôi mà còn với cả các ngôi sao. Nó chứng minh một điều rằng thời của các ngôi sao đã hết, hoặc cũng sẽ hết, nếu như không chịu đóng phim hay, mà cứ đi bán cái tên của mình cho mấy phim ẩu đoảng... Cái đáng mừng nhất của điện ảnh Việt Nam trong năm qua theo tôi là mọi người không còn dựa vào ngôi sao hay các chiêu trò nhảm nhí khác. Họ bắt đầu nhận ra ngôi sao không phải là vấn đề quyết định phòng vé nữa và đã chú tâm nhiều hơn tới kịch bản, tay nghề đạo diễn...
Điều gì là... khoan vội mừng?
- Cách đây vài năm hoặc mười mấy năm trước, các đạo diễn Việt Nam rất hay lên báo than phiền là do dân trí thấp hơn những người làm nghệ thuật nên khán giả không theo kịp các bộ phim của họ. Giờ thì thực tế đã chứng minh ngược lại, rằng dân chúng đã bỏ xa các nhà làm phim vì điện ảnh thế giới luôn thay đổi và khán giả thì luôn không ngừng cập nhật. Trong khi cái nôi đào tạo của nó trải qua bao nhiêu năm rồi vẫn có nhiêu đó giáo trình giáo án.
Điện ảnh Việt bây giờ tôi nghĩ cần cả một thế hệ mới hoàn toàn từ biên kịch tới quay phim, đạo diễn và tất cả các khâu khác nữa. Vì máy móc có thể mua mới nhưng nếu vẫn cách làm phim cũ thì không thể cho ra một tác phẩm mới được. Tôi nghĩ điện ảnh Việt muốn phát triển thì phải cần thêm một thời gian nữa chứ chưa thể đi nhanh ngay bây giờ được. Những cái tươi tắn hợp thời như “Em chưa 18” là may mắn thôi, chứ chưa đủ để giúp vực dậy cả một nền điện ảnh, nó phải là cả một thế hệ. Cái điện ảnh Việt cần nhất lúc này là sự bình tĩnh, tôi nghĩ thế.
Anh nghĩ, điểm mạnh của anh là gì, và điểm yếu?
- Điểm mạnh của tôi, như mọi người vẫn nói, và tôi cũng tự thấy, là đạo diễn; còn điểm yếu là biên kịch. Phim của tôi, thường hồi đầu thì được, nhưng hồi sau có những đoạn xem chưa thấy sướng. Cái khó của người viết nhiều là trước thì chỉ cần khác người, nhưng giờ lại còn phải khác mình, mà cũng lại phải giống mình để giữ được phong cách của mình. Năm rồi điều đáng kể nhất tôi làm được là cắp cặp đi học mấy khóa biên kịch, để sửa các cái lỗi hay mắc trong kịch bản của mình...
Điều nào là khó khăn với anh hơn: Quên đi một thất bại, hay một chiến thắng?
- Quên thất bại khó hơn nhiều chứ, luôn luôn là thế, vì nó thường đóng cặn rất lâu trong tim mình. Còn chiến thắng thì chỉ cần 3 - 4 ngày sau là quên mất tiêu à!
Vũ Ngọc Đãng thường được coi là “công thức Hàn”, cổ tích, “kẹo ngọt”, là “đạo diễn của nhà nghèo” và những giấc mơ đổi đời... Nhưng cuối cùng anh lại chinh phục LHP bằng... “kẹo đắng”. Đó là may hay khôn?
- Nói “kẹo ngọt” là chỉ mới nhắc tới mảng phim truyền hình của tôi vì khi làm phim truyền hình, tôi chỉ muốn làm những bộ phim đơn giản, nhẹ nhàng, trong sáng, là một thứ “kẹo ngọt” cho tất cả từ cụ già tới trẻ nhỏ. Còn khi làm phim điện ảnh thì tôi lại muốn cố gắng làm những phim nặng nề, kịch tính, gai góc, không hề có Hàn Quốc, không hề có “kẹo ngọt”... để cho mình có thêm nhiều màu sắc hơn. Nên phim điện ảnh của tôi rất là hợp với LHPVN, không có gì phải thắc mắc khi phim của Vũ Ngọc Đãng đoạt giải hết.
“Khi con là nhà” thì là “kẹo ngọt” hay “kẹo đắng”?
- Như đã nói, trước giờ thường thì các phim điện ảnh của tôi thường xây dựng các nhân vật nhiều cay đắng ẩn ức, nhưng tới phim này thì tôi lại muốn thay đổi một chút xíu. Tôi muốn kể một câu chuyện thật là đơn giản, đơn giản tới mức không còn thấy bàn tay đạo diễn ở đâu luôn. Nếu như các phim điện ảnh trước của tôi thường phải gắn mác 16+, 18+ thì “Khi con là nhà” sẽ là một bộ phim dành cho cả nhà. Tôi muốn làm một bộ phim thật ấm áp để khi xem xong người ta bỗng thấy yêu mình hơn, gia đình mình hơn, cha mẹ mình hơn, con cái mình hơn, quê hương mình hơn...
Ô, sao anh muốn... giống ông đạo diễn “Coco” quá vậy!
- Nhưng thề là tôi còn chưa kịp đi xem “Coco”! (cười).
Xin cảm ơn anh!
