Cơn gió lạ thổi từ nhạc kịch: “Đêm hè sau cuối”…

Lạ nhất là đạo diễn Phi Anh rất trẻ, sinh 1991 tại Hà Nội, một mình đảm đương cả ba vị trí then chốt của dự án này: Tổ chức sản xuất, viết kịch và đạo diễn, với sau lưng một hành trang đáng nể trọng: có khả năng thiên bẩm về tư duy sân khấu, từng được du học phổ thông tại Singapore, vừa tốt nghiệp xuất sắc Đại học Hampshire, Massachusetts tại Mỹ, chuyên ngành Sân khấu - Điện ảnh…

Tôi không đừng được việc dùng cụm từ “tuổi trẻ tài cao” cho tài năng “ba trong một” ấy của Phi Anh, khi thưởng thức đóa hoa nhạc kịch bừng nở gần như hoàn hảo “Đêm hè sau cuối” của Phi Anh.

Điều lạ nhất về nghệ thuật mà Phi Anh tự buộc mình phải đạt đến trong vở nhạc kịch này là sự sáng tạo đột xuất trong việc thiết kế một chuỗi ý tưởng liên hoàn, khởi từ ba phương diện vốn/thường độc lập trong tổng hòa vở diễn nhạc kịch, đó là: tổ chức sàn xuất - sáng tạo ngôn ngữ văn bản kịch - ngôn ngữ dàn cảnh, theo một cung cách “lạ hóa” độc đáo của riêng Phi Anh.

Phi Anh đã rất bản lĩnh khi không ngần ngại xác nhận “Đêm hè sau cuối” là nhạc kịch Việt, được Phi Anh thiết kế trên nền tảng phong cách nhạc kịch Broadway của Mỹ, với giai điệu đặc trưng từ các vở nhạc kịch xuất sắc thế giới, với những ca khúc nổi tiếng toàn cầu, đã được các ca sĩ hàng đầu của Mỹ hát trên sân khấu Broadway, như Lady Gaga, Bruno Mars, Britney Spears… Phi Anh đã chuyển dịch nhuần nhuyễn những giai điệu và ca khúc này sang tiếng Việt, và càng không ngại đặt tên nhân vật kịch của mình theo những cái tên ngộ nghĩnh nửa Tây nửa ta, trang phục sân khấu cũng vậy, rất thời thượng, phối đồ rất Tây mà rất ta…

Phi Anh hiểu sâu sắc rằng, nhạc kịch muốn chiếm đoạt được sự say mê trong thưởng thức mới của người Việt, đặc biệt là người Việt trẻ với thể loại nhạc kịch chưa mấy quen thuộc với công chúng Việt này, trước hết, lại là người Hà Nội, trước hết, sẽ phải là một kịch bản hấp dẫn về câu chuyện và cách kể chuyện, phải cuốn hút từ đầu đến cuối, và chắc chắn phải chứa đựng một câu chuyện trinh thám, kiếm hiệp ly kỳ, hồi hộp, phối hợp Đông - Tây, từ tiểu thuyết trinh thám xuất sắc của Agatha Christie và bộ truyện tranh thám tử nổi tiếng Conan, và tiểu thuyết kiếm hiệp phương Đông, nên Phi Anh đã dành đích đáng thời gian viết và hoàn thành kịch bản là một năm, trong khoảng thời gian Phi Anh đang là sinh viên đại học nghệ thuật ở Mỹ, và ngay sau khi ra mắt thành công vở nhạc kịch đầu tay “Góc phố danh vọng” như một toan tính thử nghiệm nghề nghiệp chính xác và sáng suốt. Khi ấy, Phi Anh mới 21 tuổi.

Là người viết kịch cho mình đạo diễn, Phi Anh tự biết cách chuẩn bị đủ đầy cơ sở văn bản kịch “Đêm hè sau cuối”, do chính mình chuyển ngữ từ chữ nghĩa văn chương kịch sang ngôn ngữ dàn dựng của đạo diễn, với sự hòa nhập ăn ý nhất, điều rất khó đạt đến với một đạo diễn trẻ trong thực thi nghề đạo diễn. Ấy thế mà Phi Anh đã đạt đến, theo cái cách trẻ trung, là cứ như không!

Thế mới biết, dụng công viết riêng văn bản kịch cho vở nhạc kịch do chính mình đạo diễn của Phi Anh đã được nghiền ngẫm lâu lắc, chính xác đến thế nào, để từ đó bào chế/cất cánh thành vở diễn, nhằm hiển lộ đặc trưng sáng giá nhất của nhạc kịch, phải là sự tổng hòa hát - múa - diễn, như một tổng phổ hoàn chỉnh kịch - nhạc, thỏa mãn cao nhất cái xem và cái nghe của người thưởng thức sự chuyên biệt của thể loại này. Song, Phi Anh vẫn không dừng ở đó, mà “với tay” sang vị trí thứ ba, là nhà tổ chức sản xuất, để tự mình chịu trách nhiệm về công việc liên quan, nhưng khó nhằn nhất, đó là tìm cho ra nguồn lực tiền bạc và diễn viên cho vở diễn. Xem “Đêm hè sau cuối” trong tính chỉnh thể của vở diễn, thấy rất rõ tính chuyên nghiệp cao trong lao động nghệ thuật của Phi Anh, trong ba vai trò thường phải khuất lấp sau vở diễn, lặn rất sâu trong diễn tiến suốt 2 tiếng rưỡi đồng hồ, để toàn bộ vở diễn thăng hoa như một giấc mơ trẻ trung, mới lạ và nồng nhiệt, trong tiếng vỗ tay tán thưởng nhiệt thành và hoan hỉ sung sướng của công chúng Hà Nội ngay trong đêm diễn đầu tiên 4.10. Thì ra, Phi Anh đã thổi bùng được ngọn lửa nhiệt huyết cháy sáng trong tất thảy 35 diễn viên sắm các vai chính, phụ trong vở diễn và 15 nhạc công đệm đàn cho múa, hát, diễn xuất của các vai kịch.

Điều đáng kinh ngạc là hầu hết các diễn viên của Phi Anh trong “Đêm hè sau cuối” và không chỉ vở này, đều không được đào tạo chuyên nghiệp, song, nhờ tài thổi lửa và năng lực huấn luyện chuyên nghiệp của Phi Anh, họ đã được phát huy nội lực tự thân, để hát, để diễn, để thực hiện những vũ đạo đẹp mắt và bắt mắt đến không thể tin nổi trên sân khấu.

Cả vở diễn tràn ngập năng lượng ca hát, vũ đạo và kịch tính liên tục gia tăng từ bất ngờ này sang bất ngờ khác. Và câu chuyện tưởng như chìm ngập trong bi kịch giết người cướp của ngay trong khuôn viên gia đình bà Thìn, thuộc đề tài tình tiền tù tội đã đến mức nhàm chán trên sân khấu Việt hiện đại, bỗng trở nên lộng lẫy và hài hước, giống hệt như cuộc đời vốn pha trộn bi hài, đã khiến trái tim người xem nhẹ bỗng trong một niềm hân hoan sảng khoái khi thưởng thức nhạc kịch. “Đêm hè sau cuối” quả đã đạt đến phẩm chất nghệ thuật cao cường của một kiểu tác phẩm mà người Việt vốn rất yêu thích xưa nay, đó là vở diễn đã nói được bằng nhạc kịch những điều nặng như chì trong một hình thái nghệ thuật lại nhẹ như bấc.

Chẳng phải đó là điều mà Nguyễn Phi Phi Anh đã đem đến cho chúng ta đấy ư, trong một vở nhạc kịch có vỏ Tây đẹp như mơ trong lõi Việt bền chắc và sung mãn đến thế cơ mà. Hoan hô chàng trai trẻ Phi Anh, đã thổi một cơn gió thật mới lạ cho sân khấu hiện đại Việt Nam và cầu chúc cho đạo diễn trẻ này lên đường may mắn!