Sáng 24.11, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) phối hợp với các dự án do Chính phủ Thụy Sỹ hỗ trợ tổ chức Diễn đàn xúc tiến xuất khẩu Việt Nam 2023 với chủ đề “Xúc tiến xuất khẩu xanh”.
Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, hiện nay, các cơ quan Chính phủ, tổ chức công và khối tư nhân trên thế giới ngày càng quan tâm tới những vấn đề liên quan đến chủ đề sản xuất và thương mại xanh. Tăng trưởng xanh, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn đã, đang và sẽ trở thành một xu thế tất yếu của thế giới nhằm giảm phát thải, trung hòa carbon và phát triển bền vững. Xu hướng phát triển này đã và đang hình thành nên "luật chơi" mới về thương mại và đầu tư.
Nhiều nền kinh tế trên thế giới đã đặt ra những quy định khắt khe hơn với hàng nhập khẩu. Có thể kể đến chính sách tăng trưởng xanh châu Âu, thỏa thuận xanh châu Âu kèm theo các chương trình như CBAM, Farm to Fork (Từ trang trại đến bàn ăn), kế hoạch Hành động kinh tế tuần hoàn... Do đó, để không bị bỏ lại phía sau khỏi các tiêu chuẩn cao, các nước xuất khẩu cần thay đổi tư duy, quan tâm đến "tính xanh" trong chuỗi cung ứng, thương mại để đáp ứng các yêu cầu mới của thị trường.
Việt Nam là một trong những quốc gia có những cam kết mạnh mẽ về môi trường tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu (COP26), trong đó có cam kết tiên phong đi đầu trong chuyển đổi năng lượng cùng với chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đi kèm đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
TS. Nguyễn Phương Nam - chuyên gia đánh giá quốc tế của Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) - cho biết, xu thế chuyển đổi xanh ở châu Âu đã bắt đầu từ 2008 để giải quyết các liên quan đến vấn đề "rò rỉ carbon" của EU, giải quyết thách thức liên quan đến bất lợi trong khả năng cạnh tranh của một số ngành công nghiệp trong EU mà vẫn đảm bảo mục tiêu phát thải ròng.
Một trong những vấn đề mới và được quan tâm nhất hiện nay đối với hàng hóa xuất khẩu vào EU là Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) sẽ được Liên minh Châu Âu (EU) thí điểm áp dụng giai đoạn chuyển tiếp từ tháng 10.2023 và thực hiện đầy đủ từ năm 2026.
Theo số liệu thống kê, Việt Nam đứng thứ 13 trong tỉ trọng nhập khẩu của châu Âu, và có chịu ảnh hưởng của CBAM. Với các hàng hóa thâm dụng carbon của Việt Nam, EU chiếm tỉ trọng kim ngạch xuất khẩu thứ ba của Việt Nam với 13,8%. Trong đó, ngành phân bón của Việt Nam sang châu Âu khá nhỏ, nhưng ngành sắt thép lại ở top đầu.
Ông Clement Graf - Giám đốc toàn cầu, Chương trình Xúc tiến nhập khẩu Thụy Sĩ (Sippo) cho biết, luật báo cáo bền vững CSRD sẽ được áp dụng với lộ trình từ 2024 đến 2028. Theo đó, ước khoảng 50.000 doanh nghiệp khối EU sẽ được áp dụng. Các nhà mua hàng dự kiến cần các nhà cung cấp cùng chuẩn bị và cam kết có bộ quy tắc để cùng thực hiện, có sẵn bộ tiêu chuẩn bền vững và cán bộ phụ trách bền vững cũng như giấy chứng nhận cần thiết.
Theo vị chuyên gia, các doanh nghiệp cần hiểu rõ thị trường và đối tác, phát triển mạng lưới quốc gia cũng như quốc tế. Cùng với đó, phát triển, xây dựng năng lực của các tác nhân khác nhau trong hệ sinh thái để hợp tác giữa các doanh nghiệp có hiệu quả.
