Thưa bà, Thỏa thuận Xanh EU tác động như thế nào đến các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam?
- Thỏa thuận Xanh EU tác động đến doanh nghiệp xuất khẩu ở Việt Nam ở ba góc độ chính. Thứ nhất, làm gia tăng tiêu chuẩn xanh đối với các sản phẩm hàng hóa sản xuất và xuất khẩu từ Việt Nam sang EU. Thứ hai, làm gia tăng trách nhiệm tài chính xanh của một số nhà sản xuất liên quan đến những sản phẩm có khả năng gây ra ô nhiễm môi trường trong quá trình sản xuất khi nhập khẩu vào EU. Thứ ba, làm gia tăng trách nhiệm giải trình về nguồn gốc sản phẩm cũng như các yêu cầu liên quan đến tác động của quá trình sản xuất phải sử dụng, phải bỏ sản phẩm đối với môi trường.
Theo bà, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần phải chuẩn bị và hành động như thế nào để không chậm chân trong cuộc chơi xanh hóa toàn cầu?
- Doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu Việt Nam trong các ngành bị ảnh hưởng cần theo dõi sát các chính sách ở EU, nhận diện kịp thời các quy định có liên quan tới sản phẩm của mình để có hành động từ sớm, từ xa để thích ứng và tuân thủ các yêu cầu bắt buộc của EU.
Việc thực hiện những tiêu chuẩn xanh của EU không chỉ là câu chuyện về việc đáp ứng các yêu cầu của EU, mà là vấn đề đáp ứng xu hướng thị trường, ý thức tiêu dùng xanh của khách hàng EU cũng như khách hàng trên toàn cầu. Doanh nghiệp Việt Nam chủ động chuyển đổi xanh không chỉ thực hiện những tiêu chuẩn bắt buộc mà còn để đón đầu cơ hội về thị trường, đáp ứng nhu cầu của tệp khách hàng xanh. Điều này sẽ là cơ hội lâu dài trong việc sản xuất xuất khẩu của chúng ta đi các thị trường như EU và các thị trường phát triển.
Doanh nghiệp đang mong muốn Chính phủ hỗ trợ điều gì, thưa bà?
- Hiện nay, đa phần những chính sách trong thỏa thuận xanh EU mới chỉ ở dạng dự thảo nên việc nhận diện của doanh nghiệp còn khó khăn. Vì vậy doanh nghiệp mong muốn các cơ quan quản lý nhà nước có chức năng, thẩm quyền liên quan đến xuất nhập khẩu, nắm bắt thông tin kịp thời và cập nhật cho các doanh nghiệp về diễn biến, chính sách xanh có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu của Việt Nam.
Đồng thời, tư vấn, hỗ trợ cho doanh nghiệp trong quá trình triển khai và thực hiện các tiêu chuẩn xanh của EU. Đặc biệt đối với những tiêu chuẩn xanh lần đầu tiên được ban hành đặt ra những yêu cầu, thách thức lớn đối với doanh nghiệp. Các cơ quan quản lý Nhà nước có thể làm việc, trao đổi và tham vấn với các cơ quan có thẩm quyền của EU để tìm ra giải pháp thuận lợi và hiệu quả cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc thích ứng với những yêu cầu của EU.
Việc thực hiện chuyển đổi xanh trong nội bộ Việt Nam một mặt có tác dụng trực tiếp đối với việc phát triển bền vững và tạo cơ hội lớn cho các doanh nghiệp đã có tiêu chuẩn trong nước gần với những tiêu chuẩn xuất khẩu. Tuy nhiên, cũng giống như các tiêu chuẩn kỹ thuật khác, nếu đi quá nhanh, thực hiện với yêu cầu cao ngay lập tức thì phần đông các doanh nghiệp có thể chưa đáp ứng được. Vì không phải doanh nghiệp nào cũng ngay lập tức đáp ứng được những tiêu chuẩn cao như EU. Do đó, việc thực hiện chuyển đổi xanh và xây dựng những chính sách pháp luật liên quan đến chuyển đổi xanh ở Việt Nam là câu chuyện nội bộ, cần phải tính đến điều kiện, bối cảnh cụ thể và tình hình của doanh nghiệp Việt Nam.
