Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, so với lịch sử hình thành và phát triển của hợp tác xã trên toàn thế giới, hợp tác xã tại Việt Nam có tuổi đời còn non trẻ. Ở giai đoạn tất cả vì mục tiêu hòa bình, thống nhất đất nước, hợp tác xã nông nghiệp Việt Nam từng phát triển mạnh mẽ.
Song, khi bước vào thời kỳ mới, cách tiếp cận, cách thực hiện gắn với hợp tác xã lại thiếu tính cập nhật, chưa phù hợp, ít nhiều bộc lộ biểu hiện nóng vội. Từ đó, hợp tác xã rơi vào tình trạng “trầm lắng”, do đó mô hình kiểu cũ được thay thế bằng mô hình kiểu mới.
“Nghị quyết 20-NQ/TW về phát triển kinh tế tập thể, lần nữa khẳng định vai trò không thể thay thế của hợp tác xã, được xem là bước ngoặt cho phong trào hợp tác xã cả nước.
Sáng 11.4.2023, tại “Tọa đàm phát triển hợp tác xã nông nghiệp bền vững chào mừng 77 năm Ngày hợp tác xã Việt Nam (911.4.1946–11.4.2023)”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan khẳng định: Thời gian tới sẽ ưu tiên nâng cao năng lực, tri thức hoá đội ngũ lãnh đạo, quản lý hợp tác xã.
Trong điều kiện còn nhiều khó khăn, hợp tác xã nông nghiệp không chỉ có bước tăng trưởng đáng ghi nhận về số lượng, mà còn thể hiện sự bứt phá, vươn lên, hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả, tích cực tham gia an sinh xã hội.
Nhiều hợp tác xã chủ động tiếp cận nông nghiệp số, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, thích ứng biến đổi khí hậu; tích cực liên kết với doanh nghiệp, kết nối thị trường tiêu thụ nông sản cho các thành viên ngay trong thời điểm đứt gãy chuỗi cung ứng.
Cùng với đó, đã nhiệt tình tham gia đóng góp phù hợp với năng lực trong chuỗi ngành hàng: Cung cấp giống, hướng dẫn quy trình sản xuất, ứng dụng sau thu hoạch, bảo quản, sơ chế, chế biến sản phẩm OCOP (mỗi xã một sản phẩm). Nhiều hợp tác xã thu hút được quản lý trẻ, năng động, giàu nhiệt huyết, sẵn lòng tiếp nhận tri thức, kỹ năng mới.
Hợp tác xã có bền vững hay không, trước tiên dựa trên tinh thần hợp tác. Tinh thần hợp tác không chỉ quyết định bởi phân chia lợi ích cân bằng, mặc dù đây là điều kiện tiên quyết, mà còn dựa trên niềm tin lẫn nhau.
“Được tiếp xúc, trao đổi, lắng nghe, tôi càng thấu hiểu, chia sẻ với những khó khăn, trăn trở từ nhiều lãnh đạo hợp tác xã. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tham vấn ý kiến để trình Chính phủ ban hành nghị quyết chuyên đề về hợp tác xã nông nghiệp, theo hướng hỗ trợ cho hợp tác xã thích ứng với nền kinh tế thị trường, tham gia tích cực vào chuỗi ngành hàng.
Các cơ chế, chính sách hỗ trợ phải đủ rõ, dễ tiếp cận, thu hút được nguồn lực từ các tổ chức tín dụng, vốn của doanh nghiệp và của chính hợp tác xã. Nâng cao năng lực, tri thức hoá đội ngũ lãnh đạo, quản lý và thành viên hợp tác xã cũng là ưu tiên trong thời gian tới” – Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói.
Khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã đã có sự chuyển đổi về chất, nhưng nhìn chung quy mô của hợp tác xã còn khiêm tốn. Do đó, chính sách cần phải hướng mạnh tới việc hỗ trợ các hợp tác xã phát triển quy mô (cả về quy mô dịch vụ, số lượng hợp tác xã, số lượng thành viên tham gia vào hợp tác xã). Đồng thời, cần phải có quy định cụ thể nhằm tạo điều kiện cho các hợp tác xã, nhất là hợp tác xã nông nghiệp tiếp cận đất đai, cũng như tiếp cận tín dụng, khoa học công nghệ để tổ chức sản xuất nông nghiệp quy mô lớn.
(Ông Nguyễn Văn Tiến - nguyên Vụ trưởng Vụ Nông nghiệp nông thôn - Ban Kinh tế Trung ương)
