Có gần 2 triệu người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện
Tại toạ đàm “Giải pháp nào để phát triển người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện?” do Báo Lao Động phối hợp với Bảo hiểm xã hội Việt Nam tổ chức, bà Khương Thị Kiều Oanh - Trưởng phòng Quản lý thu và phát triển đối tượng tự đóng (Bảo hiểm xã hội Việt Nam) cho biết, Khi tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện, người tham gia được nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí đóng theo quy định tại khoản 1 Điều 14 Nghị định số 134 ngày 29.12.2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về Bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Theo đó Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỉ lệ phần trăm trên mức đóng Bảo hiểm xã hội hàng tháng theo chuẩn nghèo khu vực nông thôn: bằng 30% đối với người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện thuộc hộ nghèo; bằng 25% đối với người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện thuộc hộ cận nghèo; bằng 10% đối với các đối tượng khác.
Ngoài ra tại khoản 1 Điều 14 Nghị định số 134 cũng quy định: Khuyến khích các cơ quan, tổ chức và cá nhân hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Tại một số địa phương, ngân sách địa phương cũng đã bố trí kinh phí hỗ trợ thêm mức đóng cho người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Hiện nay có 18/63 tỉnh đã hỗ trợ mức đóng cho người tham gia, ví dụ: Hà Nội, Vĩnh Phúc hỗ trợ cho người tham gia bằng mức hỗ trợ theo quy định, Bắc Ninh hỗ trợ mức đóng 30% mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn cho người trong tỉnh, Cần Thơ hỗ trợ 100% mức đóng theo chuẩn nghèo khu vực nông thôn cho cho lực lượng dân quân tự vệ theo Nghị định số 72 của Chính phủ.
Mặc dù số lượng người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tăng qua từng năm trong thời gian qua. Trong đó, ước thực hiện đến hết năm 2023, số người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện là 1,901 triệu người, chiếm khoảng 4,09% so với lực lượng lao động trong độ tuổi.
Tuy nhiên, tỉ lệ người tham gia được đánh giá là còn chưa tương xứng tới tiềm năng phát triển. Với tỉ lệ người lao động hiện đang ở ngoài hệ thống Bảo hiểm xã hội còn cao sẽ tiềm ẩn lỗ hổng an sinh xã hội về sau này, nhất là khi Việt Nam chuyển sang giai đoạn dân số già vào năm 2036 tới đây.
Trả lời về vấn đề này, Luật sư Nguyễn Thị Tình - Phó trưởng văn phòng Luật sư Tinh hoa Việt (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, đây là khả năng hoàn toàn có thể xảy ra. Bởi, già hóa dân số sự gia tăng trong tuổi thọ trung bình của người dân và giảm trong tỉ lệ sinh trẻ. Già hóa dân số đặt ra thách thức về chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ cho người cao tuổi, thay đổi trong hệ thống hưu trí và bảo hiểm xã hội.
“Với tỉ lệ người lao động hiện đang ở ngoài hệ thống bảo hiểm xã hội còn cao như hiện nay, khi Việt Nam chuyển sang giai đoạn dân số già vào năm 2036 sẽ tác động trực tiếp đến khả năng chi trả của ngành bảo hiểm cho việc chi trả hưu trí nói chung và chăm sóc sức khỏe, các chế độ hỗ trợ cho người cao tuổi nói riêng”, Luật sư Tình nói và cho biết ngành Bảo hiểm xã hội cần có nhiều giải pháp căn cơ để tăng số lượng người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện.
Nhiều lợi ích khi tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện
Nói về lợi ích khi tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện, bà Khương Thị Kiều Oanh cho biết, người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được hưởng lương hưu hàng tháng khi về già khi đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng Bảo hiểm xã hội. Mức lương hưu được tính theo tỉ lệ phần trăm trên mức bình quân thu nhập tháng đóng Bảo hiểm xã hội. Lương hưu còn được điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế.
Được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu. Được Nhà nước hỗ trợ một phần kinh phí khi tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện. Mức hỗ trợ được tính theo tỉ lệ phần trăm trên mức đóng Bảo hiểm xã hội hằng tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn trong thời gian tối đa 10 năm
Hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất khi chết. Người lo mai táng sẽ nhận được một khoản trợ cấp bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà người tham gia chết.
Hưởng Bảo hiểm xã hội một lần trong một số trường hợp đặc biệt, như không muốn tiếp tục tham gia, ra nước ngoài để định cư, hoặc mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng.
Mức hưởng được tính theo số năm đã đóng Bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm tính bằng 1,5 đến 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng Bảo hiểm xã hội theo thời điểm đóng trước và sau năm 2014.
