Dự đoán giá dầu là cả một thử thách lớn khi có quá nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến giá cả. Về lí thuyết, hai yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến giá dầu mỏ là cung và cầu. Tuy nhiên, hai yếu tố đó lại bị nhiều thứ khác chi phối.
Dù nhiều ý kiến cho rằng, dầu là tài nguyên ngày càng lỗi thời, đó vẫn là nguồn cung cấp năng lượng cho khoảng 90% phương tiện trên thế giới.
Bất chấp một số tiến bộ công nghệ gần đây, gần như toàn bộ cơ sở hạ tầng giao thông và vận tải toàn cầu đều cần đến dầu.
Ví dụ vào năm ngoái, giá dầu tăng cao đã tác động đến giá của nhiều loại hàng hóa, góp phần tạo ra áp lực lạm phát; và lạm phát cùng với chính sách của các ngân hàng trung ương lại là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường chứng khoán.
Vậy, kịch bản có khả năng xảy ra nhất đối với giá dầu vào năm 2023 là gì?
2022 là một năm được chia hai nửa rõ rệt. Nửa đầu năm là một “cơn bão hoàn hảo” đối với giá cả: Xung đột Nga-Ukraine vào thời điểm nguồn cung đã bị hạn chế, sự gián đoạn sau đại dịch và sự do dự của các công ty dầu mỏ trong việc đầu tư vào các dự án dài hạn.
Nửa cuối năm 2022 chứng kiến sự thay đổi trọng tâm. Tăng trưởng kinh tế toàn cầu bị đặt dấu hỏi sau khi các ngân hàng trung ương tăng lãi suất và chính sách chống COVID-19 của Trung Quốc. Khi đó, giá dầu đã hơn 100 USD/thùng trong nửa đầu năm. Nhận thức về tầm quan trọng của dầu bắt đầu tăng, đưa số lượng giàn khoan của Hoa Kỳ tăng mạnh.
Dù đã xảy ra một số biến động lớn, nhưng kết quả cuối cùng vẫn là giá dầu thô kết thúc ngay tại thời điểm nó bắt đầu. Từ đây, giới chuyên gia, những nhà đầu tư đều đang tranh luận về kịch bản cho giá dầu năm 2023.
Ở thời điểm hiện tại, Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED) dự định tiếp tục tăng lãi suất trong vào tháng kế tiếp, rồi dừng một thời gian để hạ lãi suất xuống. Chính sách này của FED sẽ làm chậm tăng trưởng đáng kể, nhu cầu về dầu mỏ cũng bị hạn chế. Một số ý kiến vẫn sẽ tỏ ra không tin tưởng và những gì FED đang làm khi chỉ hơn 1 năm trước, Chủ tịch Jerome Powell vẫn khẳng định lạm phát chỉ là tạm thời.
Các yếu tố về nguồn cung cũng có thể góp phần làm giá dầu tăng vào đầu năm 2023. Xung đột Nga-Ukraine nhiều khả năng sẽ leo thang. Nga là một trong những nước có trữ lượng dầu mỏ lớn nhất thế giới và là thành viên quan trọng của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC+).
Những gì sẽ diễn ra trong năm 2023 có thể sẽ giống với tình hình hiện tại.
Nhà kinh tế học Adam Smith đã dùng thuật ngữ “Bàn tay vô hình” (Invisible hand) để mô tả khả năng của cơ chế thị trường trong việc phối hợp các quyết định độc lập của người mua và người bán lại với nhau.
Tư tưởng này có thể áp dụng vào năm sau, cùng với giá dầu tăng sẽ làm giảm nhu cầu, đưa giá dầu phần nào trở lại cân bằng. Nhu cầu về dầu có thể ngày càng tăng trong nửa cuối năm, nguồn cung hạn chế sẽ tiếp tục đẩy giá lên cao hơn.
Diễn biến trên sẽ tạo ra vấn đề cho FED vì sẽ gây thêm áp lực lạm phát, nên các nhà đầu tư cần phải cảnh giác và hành động nhanh chóng. Ít nhất là trong nửa đầu năm 2023, giá dầu tăng sẽ là dấu hiệu cho thấy nhiều người tin rằng FED sẽ “hạ cánh mềm” – là điều thuận lợi cho thị trường chứng khoán.
