Bộ Tài chính vừa có văn bản số 5059/BTC-TCHQ ngày 18.5.2023 gửi Thủ tướng Chính phủ về những vướng mắc trong việc nhập khẩu cá tầm.
Cụ thể từ tháng 3.2021 đến nay, để kiểm soát giống loài, chủng loại cá tầm nhập khẩu đúng với giấy phép CITES (Công ước về thương mại quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp - PV) đã cấp, các lô hàng cá tầm nhập khẩu đều phải được cơ quan hải quan kiểm tra thực tế hàng hóa.
Do hải quan không đủ kinh nghiệm và phương tiện kỹ thuật để xác định chủng loài cá nên đã gửi mẫu sang các cơ quan khoa học thuộc Bộ NNPTNT để thực hiện việc giám định.
Tuy vậy, kết quả giám định của các đơn vị này lại không kết luận rõ ràng hoặc không tiếp nhận mẫu dẫn đến cơ quan hải quan không đủ cơ sở pháp lý để thông quan hoặc xử lý vi phạm đối với tổng cộng 186 tờ khai nhập khẩu.
Theo Bộ Tài chính, kết quả kiểm tra việc bảo quản hàng hóa của Cục Hải quan tại Lạng Sơn và Lào Cai, ở thời điểm hiện tại, ghi nhận thì toàn bộ hàng hóa không còn tại nơi bảo quản.
Giải thích cho tình trạng này, một số doanh nghiệp khai báo do cá bị chết nên đã tiêu hủy nhưng việc tiêu hủy không thông báo cho cơ quan hải quan và không có biên bản tiêu hủy.
Một số trường hợp khai báo hàng hóa đã được bán trước khi thông quan do trong thời gian bảo quản một số lượng lớn cá tầm đã bị chết, để giảm thiểu thiệt hại các doanh nghiệp đã bán hàng hóa trước khi được cấp phép thông quan.
Hiện nay, cơ quan hải quan đang rà soát lại toàn bộ hồ sơ hải quan nhập khẩu cá tầm trong giai đoạn 2021-2022 để xử lý vi phạm.
Từ thực tế trên, trong văn bản gửi đi, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ NNPTNT trước ngày 1.6.2023, đối với các mẫu cá đã lấy mà chưa kết luận rõ ràng, thì chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phải có kết luận rõ ràng để lực lượng hải quan có căn cứ để xử lý.
Còn đối với các lô hàng cá tầm nhập khẩu chưa được tiếp nhận mẫu để giám định, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng giao Bộ NNPTNT khẩn trương chỉ định một đơn vị chuyên môn tiếp nhận mẫu, thực hiện giám định và có kết luận kết quả giám định cụ thể đối với các lô cá tầm nhập khẩu nêu trên trước ngày 1.6.2023.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng kiến nghị với các mẫu cá tầm nhập khẩu đang được lưu tại cửa khẩu từ năm 2021 đến nay đã có hiện tượng phân hủy. Do vậy, trường hợp Bộ NNPTNT không yêu cầu cung cấp mẫu trước ngày 1.6.2023 thì sau thời điểm trên, Bộ Tài chính đề xuất mời Chi cục Thú y phối hợp để tiến hành tiêu hủy các mẫu lưu.
Trước đó, Báo Lao Động có tuyến bài Nguy cơ "vỡ trận" cá tầm Việt phản ánh về tình trạng khó khăn đầu ra cho con cá tầm Việt.
Cụ thể ngay trên sân nhà, do giá thành rẻ hơn (đi kèm chất lượng kém hơn) nhưng lại mập mờ trong khâu bán hàng và tiếp thị, nên cá tầm Trung Quốc đang ngày càng tỏ ra chiếm ưu thế trên thị trường.
Kể từ năm 2018, trước sự đe dọa từ cá tầm Trung Quốc giá rẻ, chất lượng thấp, hàng loạt doanh nghiệp nuôi cá tầm trên cả nước có nguy cơ phá sản. Nhiều trang trại buộc phải để hoang phế, nước đọng cạn đáy...
Tháng 1.2021, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ thời điểm đó là ông Trương Hòa Bình đã ký văn bản giao Bộ Công an, Ban chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương nghiên cứu phản ánh nêu trên để xem xét, xử lý theo đúng quy định pháp luật.
