Việc USD mất đi vị thế tiền tệ dự trữ đã tăng nhanh vào năm ngoái sau xung đột Nga-Ukraine. Jen cho biết trong một báo cáo vào năm 2022, tỉ trọng của USD với tư cách là đồng tiền dự trữ toàn cầu đã giảm với tốc độ trung bình gấp 10 lần trong 20 năm qua.
Theo tính toán của Jen, tỉ lệ đồng bạc xanh trong các đồng tiền dự trữ toàn cầu chính thức giảm từ 73% trong năm 2001 xuống còn khoảng 55% vào năm 2021. Vào năm 2022, USD chỉ còn chiếm 47% tổng dự trữ toàn cầu.
Các biện pháp trừng phạt sau cuộc xung đợt ở Ukraine đã thúc đẩy các quốc gia tìm kiếm giải pháp thay thế tiền tệ cho các khu định cư thương mại và kho dự trữ ngoại tệ.
"Có vẻ hợp lý khi suy đoán rằng, nguyên nhân chính dẫn đến sự sụp đổ tỉ lệ dự trữ của USD vào năm 2022 bắt nguồn từ tâm lý hoảng loạn đối với quyền tài sản đang bị đe dọa. Những gì chúng ta chứng kiến vào năm 2022 là một khoảnh khắc báo động. Điều chỉnh cho những thay đổi giá này, đồng USD - theo tính toán của chúng tôi - đã mất khoảng 11% thị phần kể từ năm 2016 và gấp đôi con số đó kể từ năm 2008” – ghi chú của Jen nêu.
Stephen Jen là một nhà phân tích nổi tiếng, người đã đặt ra lý thuyết "nụ cười của đồng USD" khi còn làm việc ở ngân hàng Morgan Stanley. Tiền đề của lý thuyết là USD hoạt động tốt khi tăng trưởng kinh tế Mỹ chạy hết tốc lực.
Vị thế là đồng tiền dự trữ thế giới của đồng USD phụ thuộc vào mức độ phát triển nhanh chóng và thành công của các thị trường tài chính khác.
"Nếu các thị trường tài chính bên ngoài Mỹ có thể phát triển mạnh (tăng trưởng về quy mô và ngày càng năng động hơn mà không bị bất ổn), và nếu điều ngược lại xảy ra ở Mỹ, thì đồng USD rất có thể sẽ sụp đổ. Đây không phải là yếu tố duy nhất, nhưng theo quan điểm của chúng tôi, rủi ro sắp xảy ra" - Jen mô tả.
Vị chuyên gia cũng nhận định, nếu Mỹ phạm nhiều sai lầm trong chính sách hơn và từ bỏ văn hóa tự kiểm điểm, thì có khả năng sẽ đến lúc phần lớn phần còn lại của thế giới sẽ tích cực tránh sử dụng đồng USD.
Ngày càng có nhiều quốc gia đang ký kết các hiệp định thương mại song phương loại trừ đồng USD. Theo dữ liệu của Bloomberg, nhân dân tệ đã là đồng tiền được giao dịch nhiều nhất ở Nga. Điều này chỉ xảy ra vào tháng 2 sau khi đồng nhân dân tệ lần đầu tiên vượt qua đồng USD về khối lượng giao dịch hàng tháng.
Ngoài ra, các ngân hàng trung ương đã đổ xô mua vàng như một tài sản dự trữ ưu tiên với số lượng kỷ lục vào năm 2022.
Cựu kinh tế trưởng của ngân hàng Goldman Sachs Jim O'Neill gần đây đã kêu gọi khối BRICS (Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) mở rộng thách thức sự thống trị của đồng USD.
Bên cạnh đó, chính Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen trong tuần này cũng đã thừa nhận rằng, việc sử dụng các biện pháp trừng phạt có thể đe dọa sự thống trị của đồng USD.
