Như vậy, CPI bình quân 5 tháng đầu năm 2018 so với cùng kỳ năm trước tăng 3,01%. Trong khi đó, dự báo CPI các tháng tiếp theo sẽ còn tăng khi lương cơ bản được điều chỉnh, dịch vụ y tế, dịch vụ vận tải dự báo tăng nếu giá xăng dầu tiếp tục tăng cao.
Hôm qua (29.5), Ban Chỉ đạo Điều hành giá cũng đã có cuộc họp với sự chủ trì của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đã bàn những giải pháp để kìm đà tăng CPI, kiểm soát chặt lạm phát.
Tác động mạnh đến đời sống tiêu dùng
Đánh giá về chỉ số CPI, các chuyên gia kinh tế khẳng định: CPI tăng cao nếu không được kiểm soát tốt sẽ ảnh hưởng đến đời sống tiêu dùng của nhân dân.
TS Ngô Tuấn Anh giảng viên trường ĐH KTQD cho rằng, việc tăng CPI đột biến “có thể coi là triệu chứng của một vấn đề và chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến đời sống người dân”.
Mặc dù đây chưa phải là vấn đề quá nóng nhưng cũng cảnh báo tình hình sẽ có những đột biến tăng về giá cả hàng hoá dịch vụ sẽ tác động trực tiếp đến đời sống người dân và dẫn đến đời sống sẽ khó khăn hơn. Nhưng trên thực tế các mặt hàng trên thị trường hầu như chưa có gì biến động. Do vậy, cần phải tăng cường kiểm soát các mặt hàng như điện nước, xăng dầu để ổn định đời sống người dân.
Còn ông Lê Duy Bình - Giám đốc Cty tư vấn về quản lý kinh tế (Economica) - cho rằng, việc CPI tăng do nhiều yếu tố, nhưng đến thời điểm này thì chưa có ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường và cũng chưa tác động đến lãi suất. Nhưng nếu tác động đến giá cả thị trường thì Ngân hàng Nhà nước sẽ có bình ổn tỉ giá.
Cùng đó, trong thời gian qua, chúng ta mua vào ngoại tệ cũng nhiều do vậy có thể đánh giá xem nó có tác động đến chỉ số giá hay không. Nếu CPI tăng thì chắc chắn Ngân hàng Nhà nước sẽ có biện pháp để kiểm soát và trung hoà thị trường.
Chúng ta cũng cần phải xem lại việc đầu tư công để thúc đẩy tăng trưởng, sẽ tác động đến nguồn cung của tiền tệ và sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường hàng hoá.
“Gậy thần” nào để kìm CPI, giữ lạm phát dưới 4%
Theo Tổng cục Thống kê, tháng 5.2018, lạm phát chung có mức tăng cao hơn lạm phát cơ bản. Điều này phản ánh biến động giá do yếu tố thị trường có mức tăng cao, đó là giá lương thực, giá xăng dầu. Lạm phát cơ bản 5 tháng đầu năm 2018 so với cùng kỳ ở mức 1,34% phản ánh chính sách tiền tệ vẫn đang điều hành ổn định.
Tại cuộc họp của Ban chỉ đạo (BCĐ) Điều hành giá được tổ chức sáng 29.5, do Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ - Trưởng Ban chỉ đạo điều hành giá chủ trì, ông Nguyễn Anh Tuấn - Cục trưởng Cục quản lý giá (Bộ Tài chính) - cho hay: “Các nhân tố gây tăng giá trong tháng 4, 5 đều xuất phát từ thị trường, không có yếu tố xuất phát từ công tác điều hành của Chính phủ”.
Từ nay tới cuối năm, Bộ Tài chính cũng dự báo các yếu tố khác gây sức ép lên CPI như rủi ro bão lũ, việc điều chỉnh giá một số mặt hàng do Nhà nước quản lý như dịch vụ y tế, giáo dục, điều chỉnh tiền lương cơ sở từ ngày 1.7.2018, điều chỉnh thuế bảo vệ môi trường với nhiên liệu (thêm 1.000 đồng/lít), việc xem xét điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân có thể phát sinh khi các yếu tố đầu vào tăng.
Tuy nhiên, các yếu tố làm giảm áp lực mặt bằng giá là nhu cầu thực phẩm tươi sống dự báo ổn định và giảm vào mùa hè, giá rau xanh ở mức thấp do thời tiết thuận lợi, giá thuốc chữa bệnh tiếp tục giảm từ 10-15% theo kế hoạch đấu thầu thuốc tập trung quốc gia, giá một số dịch vụ khám chữa bệnh nhờ các quy định mới khi thay thế Thông tư liên tịch số 37, giá cước kết nối các mạng di dộng giảm 20%, lạm phát cơ bản, tỉ giá, lãi suất được điều hành ổn định...
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, công tác phối hợp điều hành giá của các bộ nhịp nhàng, mang lại kết quả tích cực trong 4 tháng đầu năm, giúp CPI tăng đúng theo kịch bản mà BCĐ đã đưa ra từ đầu năm. Tuy nhiên, trong gần 2 tháng qua kể từ khi cuộc họp Quý I/2018 của BCĐ, tình hình giá cả tăng như giá dầu, giá thịt lợn (do hộ chăn nuôi không tái đàn vì thời gian dài thua lỗ trước đó), giá lương thực (do nhu cầu xuất khẩu gạo tăng), giá gas...
Cùng với các diễn biến phức tạp của thị trường thế giới đã tạo áp lực lên giá cả. “Các yếu tố tác động tới mặt bằng giá gần đây cũng được các bộ dự báo từ đầu năm. Cần bình tĩnh để xử lý, bảo đảm đúng chỉ tiêu pháp lệnh CPI cả năm 2018 tăng dưới 4%” - Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị các thành viên BCĐ tập trung tìm giải pháp điều hành, ứng phó với các biến động từ bên ngoài tới giá cả trong nước.
Tổng Cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm đề nghị Bộ Y tế cần nhanh chóng ban hành Thông tư thay thế Thông tư 37 sẽ giúp CPI sẽ giảm 0,28%; liên bộ Tài chính - Công Thương tiếp tục sử dụng hiệu quả Quỹ bình ổn xăng dầu; khuyến nghị các bộ, ngành điều chỉnh giá các mặt hàng nhà nước quản lý nên trùng hoặc sau tháng của năm trước đã điều chỉnh... Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ GDĐT sớm sửa đổi Thông tư số 55.
Chuyên gia kinh tế, TS Lưu Bích Hồ: CPI tháng 5 tăng mạnh như vậy chủ yếu do giá cả thế giới tăng (xăng dầu ga) và cung cầu trong nước (thịt lợn, điện nước có mức sử dụng cao) tăng. Tuy nhiên tình hình này cho thấy rất cần chú ý CPI tiếp tục tăng trong những tháng tới vượt tầm kiểm soát, ảnh hưởng nhiều đến đời sống nhân dân, hoạt động sản xuất kinh doanh của DN và giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.
CPI tăng đột biến: Giá xăng dầu tăng là nguyên nhân chính. Nguyên nhân làm tăng CPI tháng 5.2018 tăng cao là do giá thịt lợn tăng cao cùng với giá thức ăn chăn nuôi tăng cao do giá nhập nguyên liệu thô như ngô, lúa mỳ, vitamin, khoáng chất tăng làm cho giá thịt lợn tăng 5,85% so với tháng trước, đóng góp làm tăng CPI chung 0,25%.
Giá xăng dầu điều chỉnh tăng vào ngày 8.5.2018 và ngày 23.5.2018, tổng cộng giá xăng A95 tăng 1.010 đồng/lít, giá xăng E5 tăng 1.010 đồng/lít, giá dầu diezen tăng 960 đồng/lít nên bình quân tháng 5.2018 giá xăng dầu tăng 3,68% so với tháng trước.
Bên cạnh đó, giá gas điều chỉnh tăng, nhu cầu tiêu dùng điện nước tăng, kỳ nghỉ lễ 30.4-1.5 kéo dài cùng một số nguyên nhân khác đã đẩy CPI tăng cao. Tuy nhiên, giá hoa quả, giá thuê nhà giảm cũng tác động kìm mức “phi mã” của CPI.