Cty cấp sổ tiết kiệm, giao dịch như ngân hàng
Ngày 6.5.2018, hơn 100 người dân tỉnh Vĩnh Phúc và một số khu vực lân cận tiếp tục gửi đơn tố cáo hành vi lừa đảo chiếm đoạt hàng chục tỉ đồng của ông Đào Văn Đông - Giám đốc Cty TNHH đầu tư Duy Hiên (Cty Duy Hiên) - đến Công an tỉnh Vĩnh Phúc để yêu cầu khởi tố vụ án hình sự. Trước đó, ngày 14.7.2017, lá đơn tố cáo với nội dung tương tự cũng đã được người dân gửi đến đơn vị này.
Trong đơn tố cáo, người dân cho biết, giai đoạn năm 2012-2015, ông Đào Văn Đông - Giám đốc Cty Duy Hiên - có nói rằng: “Ở đây (Cty Duy Hiên) giao dịch gửi tiền vào và lấy ra thủ tục nhanh gọn, lấy lúc nào cũng được, kể cả chủ nhật hay lễ tết, không bị trừ phần trăm, được cấp sổ tiết kiệm có con dấu pháp nhân đầy đủ như gửi vào ngân hàng…”. Tin tưởng Cty Duy Hiên là doanh nghiệp lớn trên địa bàn, có chức năng nhận gửi tiền giống như ngân hàng lại trả lãi suất cao hơn ngân hàng, thủ tục đơn giản, nên nhiều người dân đã cầm tiền đến gửi và nhận được sổ tiết kiệm có ghi nội dung: Ngày, tháng, năm, số tiền gửi, lãi suất, kỳ hạn, chữ ký của Giám đốc Đào Văn Đông và đóng dấu của Cty Duy Hiên (tương tự như sổ tiết kiệm được cấp bởi ngân hàng). 
Khoảng tháng 5.2015, khi nhiều người dân đến rút tiền gửi thì Cty không trả với lý do đang làm ăn khó khăn nên không trả được. Sau đó, người dân đã tìm gặp ông Đào Văn Đông để yêu cầu trả lại tiền nhưng vị giám đốc này đã trốn biệt tích, không ai có thể liên lạc được. Do đó, họ đã làm đơn tố cáo đến Công an tỉnh Vĩnh Phúc để yêu cầu khởi tố vụ án, buộc ông Đào Văn Đông và Cty Duy Hiên phải trả lại toàn bộ số tiền đã chiếm đoạt.
Để xác thực các thông tin tố cáo của người dân, sáng 5.6.2018, trong vai người dân vào mua vàng tại trụ sở của Cty Duy Hiên (số 10, tổ 14, đường Trần Hưng Đạo, phường Trưng Trắc, TP.Phúc Yên, Vĩnh Phúc), nhóm PV Báo Lao Động được các nhân viên của Cty này mời chào gửi tiền tiết kiệm với cam kết: “Lãi suất 10%/năm, có thể rút tiền ra bất kỳ lúc nào mà không bị trừ lãi suất và được cấp sổ tiết kiệm để chứng nhận”. “Anh chị cứ yên tâm, Cty làm ăn lớn, có cả 6-7 cửa hàng xe máy, lúc nào cũng có tiền mặt để trả, hiệu vàng chỉ một cái kinh doanh nhỏ của Cty thôi” - nam nhân viên của Cty Duy Hiên quảng cáo mời chào.
Chỉ là quan hệ dân sự?
Tuy nhiên, sau khi xác minh đơn tố cáo của người dân, ngày 26.12.2017, Công an tỉnh Vĩnh Phúc có thông báo về việc không khởi tố vụ án hình sự đối với vụ việc trên với lý do hành vi của ông Đào Văn Đông nhận tiền gửi của các hộ dân không cấu thành tội phạm. Ngày 15.12.2017, Viện KSND tỉnh Vĩnh Phúc có thông báo không khởi tố vụ án hình sự và xác định việc ông Đào Văn Đông nhận tiền gửi của các hộ dân chỉ là quan hệ dân sự phát sinh trong hoạt động kinh doanh thương mại và thống nhất không khởi tố vụ án hình sự của cơ quan điều tra.
Song trao đổi với PV Báo Lao Động, đại diện một số người dân làm đơn tố cáo cho biết, kết luận này của Công an tỉnh Vĩnh Phúc không đúng với bản chất sự việc. Họ khẳng định sẽ tiếp tục tố cáo đến cùng để đòi lại số tiền đã bị chiếm đoạt và yêu cầu xử lý nghiêm minh.
Thực tế theo giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, Cty Duy Hiên hoàn toàn không được phép thực hiện các hoạt động tài chính như: Nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và phát hành sổ tiết kiệm bởi đây là hoạt động của các tổ chức tín dụng (TCTD). Trong bản danh sách các TCTD được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho phép hoạt động kinh doanh trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc mà NHNN chi nhánh tỉnh Vĩnh Phúc cung cấp cho PV Báo Lao Động hoàn toàn không có tên Cty Duy Hiên. Như vậy có thể khẳng định Cty Duy Hiên không hề được phép hoạt động trong lĩnh vực này. 
Bình luận về việc trên, bà Nguyễn Thị Thanh Hải - Chánh Thanh tra, giám sát NHNN chi nhánh tỉnh Vĩnh Phúc - cho biết: “Cty Duy Hiên không phải là TCTD được NHNN cấp phép trên địa bàn nên không được kinh doanh các hoạt động như ngân hàng trong đó có hoạt động huy động vốn. Nếu Cty này tiến hành huy động vốn bằng hình thức mở sổ tiết kiệm giống như ngân hàng thì đã vi phạm Điều 8 Luật các TCTD”.
Bằng chứng mà PV Báo Lao Động thu thập được là những cuốn sổ tiết kiệm có ghi: Ngày, tháng, năm, số tiền gửi, lãi suất, kỳ hạn, chữ ký của Giám đốc Đào Văn Đông và đóng dấu của Cty Duy Hiên đã chứng minh Cty này đã có hoạt động nhận tiền gửi của các cá nhân và phát hành chứng chỉ tiền gửi vào giai đoạn 2013-2015.
Hiện tại, cuộc sống của người dân rơi vào cảnh túng quẫn, có người trầm cảm rồi như phát điên trước nguy cơ mất trắng số tiền hàng trăm triệu đồng mồ hôi xương máu, có người day dứt khôn cùng khi cả gia đình lâm vào khốn khó. Họ đang ngóng chờ từng ngày cơ quan chức năng vào cuộc để họ sớm lấy lại số tiền của mình. Báo Lao Động sẽ tiếp tục thông tin về vấn đề này.
Luật sư La Văn Thái - Giám đốc Cty Luật TNHH Tầm Nhìn & Thịnh Vượng, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội: Cần phải xem xét khởi tố vụ án hình sự
Việc nhận tiền gửi là một hoạt động của ngân hàng, chỉ các TCTD có giấy phép hoạt động thì mới được thực hiện việc nhận gửi tiền và phát hành sổ tiết kiệm, các tổ chức, cá nhân không phải là TCTD không được phép thực hiện hoạt động này. Việc Cty Duy Hiên đưa ra các thông tin nói với người dân là được phép nhận tiền gửi, phát hành sổ tiết kiệm và nêu các ưu đãi, thuận tiện trong việc người dân gửi tiền vào đây là thông tin giả (không đúng sự thật), mục đích của hành vi này là để người dân tin tưởng và giao tiền (tài sản) của họ cho mình. Sau khi người dân gửi tiền thì Cty Duy Hiên cấp cho người dân sổ tiết kiệm (có nội dung giống như sổ tiết kiệm của ngân hàng) và khi người dân đến đòi lại tiền đã gửi thì nại ra các lý do không chính đáng để không trả lại.
Hành vi đưa ra các thông tin giả như nêu trên được xác định là một thủ đoạn gian dối để người dân giao tài sản của họ cho mình sau đó tiếp tục có hành vi nại ra các lý do không chính đáng để không trả lại được xác định là hành vi “chiếm đoạt”. Các hành vi này nó có mối liên hệ chặt chẽ, mật thiết nhân quả với nhau và hậu quả thực tế là số tiền hàng chục tỉ đồng của người dân gửi vào hiện đang bị Cty Duy Hiên “chiếm giữ trái pháp luật”.
Như vậy, các hành vi này đã đủ yếu tố cấu thành tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo Điều 174, Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Vì vậy, theo tôi cần phải xem xét khởi tố vụ án hình sự để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người dân và ngăn chặn sự việc có nguy cơ ngày càng lan rộng, gây bức xúc trong dư luận.
Luật sư Đặng Xuân Cường (Cty Luật Trương Anh Tú, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội): Có dấu hiệu của việc bỏ lọt tội phạm
Việc Cty Duy Hiên không phải là một TCTD, không có các chức năng theo luật định nhưng đã đưa ra những thông tin gian dối nhằm để những người gửi tiền tin là thật, từ đó tin tưởng gửi tiền là hành vi gian dối của Cty Duy Hiên. Kết luận của Công an tỉnh Vĩnh Phúc cho rằng đây chỉ là quan hệ dân sự thông thường để từ đó làm căn cứ không khởi tố vụ án hình sự là không phù hợp với quy định của pháp luật, có dấu hiệu của việc bỏ lọt tội phạm.
