Con số báo động
Theo thống kê từ Cục Đường sắt Việt Nam, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), dịp nghỉ Tết Nguyên đán Quý Mão 2023, tai nạn đường sắt tăng cả 3 tiêu chí (số vụ, số người chết, số người bị thương).
8 vụ tai nạn đã xảy ra (tăng 5 vụ so cùng kỳ 2022), làm chết 5 người (tăng 3 người), làm bị thương 4 người (tăng 2 người). Trong số này, có 4 vụ (50%) xảy ra tại lối đi tự mở.
Trong năm 2022, TP Hà Nội xảy ra 10 vụ tai nạn giao thông đường sắt làm 7 người chết và 4 người bị thương, tăng số vụ và người chết so với năm 2021.
Hà Nội hiện có 6 tuyến đường sắt đi qua 18 quận, huyện, với tổng chiều dài hơn 162km. Đây là một trong những địa phương có nhiều lối mở qua đường sắt nhất trên cả nước.
Toàn thành phố hiện tồn tại 363 lối mở qua đường sắt trên địa bàn 17 quận, huyện, đây là những ''điểm đen'' tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông (TNGT) cao.
Bên cạnh đó, Hà Nội vẫn còn 545 vị trí giao cắt giữa đường bộ và đường sắt, trong đó: 182 vị trí đường ngang hợp pháp (78 đường ngang có gác chắn, 77 đường ngang phòng vệ bằng cảnh báo tự động, 27 đường ngang phòng vệ bằng biển báo).
Trong 363 lối mở trên, Sở GTVT Hà Nội mới tổ chức trực cảnh giới tại 17 vị trí (chủ yếu trên tuyến đường sắt Hà Nội - TP Hồ Chí Minh), các địa phương, doanh nghiệp trực tại 5 vị trí.
Theo ghi nhận, các lối mở này chủ yếu là do các hộ dân sinh sống dọc tuyến đường sắt tự mở để tiện di chuyển tắt ra đường bộ, không phải đi ra đường gom, đường ngang có cảnh báo, gác chắn của ngành đường sắt.
Chưa kể nhiều hộ dân ngay sát đường tàu còn sinh hoạt cuộc sống gia đình ngay các vị trí lối mở, coi như hành lang nhà mình.
Thực trạng này khiến nguy cơ xảy ra TNGT đường sắt vẫn cao, báo động tới các cơ quan chức năng ở Trung ương và địa phương về công tác giám sát và xử lý vi phạm.
Nhiều vụ tai nạn không chỉ thiệt hại về người, phương tiện đường bộ, mà còn gây hư hỏng tàu đường sắt, phải khắc phục hậu quả lâu dài và gây ra ùn tắc giao thông.
Cấp thiết xóa bỏ lối đi tự mở
Năm 2022, Sở GTVT Hà Nội đã đề xuất thành phố chủ trương đầu tư dự án bảo đảm trật tự hành lang an toàn giao thông đường sắt và xử lý dứt điểm lối đi tự mở trên địa bàn thành phố trong giai đoạn 2022-2025.
Tổng mức đầu tư dự kiến hơn 600 tỉ đồng từ nguồn vốn ngân sách thành phố. Mục tiêu là xóa 270 lối đi tự mở; lập 11,43km hàng rào và 11,43km đường gom; xây dựng mới 13 đường ngang và 3 hầm chui đường sắt.
Tại huyện Thường Tín, tuyến đường sắt Bắc - Nam trên địa bàn huyện dài 17,2km, qua 11 xã với nhiều khu dân cư đông đúc, lượng người và phương tiện lưu thông tại các lối đi tự mở, đường ngang rất lớn.
Lãnh đạo huyện này cho biết, thời gian qua huyện đã phối hợp với các đơn vị chức năng rào, thu hẹp và xóa hàng loạt lối đi tự mở. Cụ thể, năm 2018 đóng 43 lối, năm 2020 đóng 50 lối, thu hẹp 11 lối, năm 2022 đóng 10 lối...
Theo kế hoạch năm 2023, huyện Thường Tín sẽ tiếp tục khảo sát để đóng tất cả các lối đi chỉ phục vụ cho một vài hộ dân, nhất là các hộ vi phạm quy định về đất đai dọc đường sắt.
Để đảm bảo an toàn giao thông đường sắt, ông Trần Thiện Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Đường sắt Việt Nam đề nghị các cơ quan liên quan rà soát lại toàn bộ lối đi tự mở để thống nhất biện pháp quản lý.
Đối với những lối đi rộng hơn 3m vào đường liên xã, liên huyện, Cục đề xuất điều chỉnh các quy định để nâng cấp thành đường ngang.
Cùng với đó, Cục sẽ lập kế hoạch sửa chữa hạ tầng bảo đảm êm thuận tại các lối đi qua đường sắt, cắm biển hạn chế phương tiện...
