Những ngày cuối tháng 4, PV Báo Lao Động đã có mặt tại Trường THPT Chuyên Nguyễn Tất Thành - ngôi trường chuyên duy nhất của tỉnh miền núi Yên Bái.
Cũng chính tại nơi đây, thiết bị nhân văn với tên gọi "Giải mã tín hiệu điện não thành ngôn ngữ nói hỗ trợ người rối loạn phát âm" được ra đời nhờ lòng kiên trì và niềm đam mê nghiên cứu khoa học của 2 em học sinh Đào Đình Bình và Trần Bảo Minh - học sinh lớp 11 Chuyên Toán.
Nói về khởi nguồn ý tưởng, em Trần Bảo Minh cho biết: "Em và Bình cùng tham gia một đội tình nguyện. Chúng em thường xuyên đến các trung tâm bảo trợ xã hội để giúp đỡ các bạn nhỏ. Trong quá trình đó, nhận thấy rằng có rất nhiều bạn gặp khó khăn trong việc phát âm, chúng em đã rất trăn trở và bàn bạc với nhau phải làm một điều gì đó".
Theo Minh, xuất phát từ mong muốn đó, tận dụng những kiến thức ở trường và nhờ đến sự trợ giúp của thầy cô giáo, Minh và Bình đã bắt tay vào nghiên cứu thiết bị.
"Với những người rối loạn phát âm, họ rất khó để nói hoặc có nói thì cũng rất khó để nghe. Thiết bị này có thể dịch ngôn ngữ của họ, giúp những người xung quanh có thể hiểu họ đang muốn nói gì" - Minh nói.
Còn với Đào Đình Bình, người đồng hành cùng Minh trong đề tài nghiên cứu này chia sẻ: "Lên ý tưởng thì dễ, nhưng lúc bắt tay vào làm thực sự không đơn giản chút nào, chúng em cũng mất mấy tháng trời để nghiên cứu và tìm tòi. Trong quá trình thực hiện, khâu xử lý dữ liệu là khó khăn nhất, do tín hiệu điện não đồ là dữ liệu rất phức tạp".
Bình cho biết, sau rất nhiều lần thử nghiệm và thất bại, dưới sự hướng dẫn của cô giáo Lục Thị Thu Hoài, các chuyên gia về y học và công nghệ thông tin, các bạn đã tìm ra giải pháp là chuyển đổi tín hiệu sang miền tần số bằng biến đổi Fourier giúp ích cho việc nhận dạng đặc trưng của các từ ngữ.
Cùng với đó, lựa chọn giải pháp ứng dụng công nghệ BCI (giao thức tương tác trực tiếp giữa các tín hiệu não với một thiết bị bên ngoài) và công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) để thực hiện chuyển đổi tín hiệu điện não từ phương pháp đo điện não đồ sang ngôn ngữ nói.
Trao đổi với PV, cô giáo Nguyễn Thị Thu - Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Nguyễn Tất Thành, Yên Bái cho biết: "Lựa chọn của hai bạn Đào Đình Bình và Trần Bảo Minh - học sinh lớp 11 Chuyên Toán là một ý tưởng vô cùng khó. Trong quá trình sát cánh cùng các bạn thực hiện đề tài, đã có lúc tưởng chừng như bế tắc và phải bỏ cuộc. Nhưng lòng đam mê và sự kiên trì đã giúp các em đạt được những thành tựu như ngày hôm nay".
Theo cô Thu dự án Thiết bị giải mã tín hiệu điện não thành ngôn ngữ nói hỗ trợ người rối loạn phát âm đã được thử nghiệm bước đầu trên một số bệnh nhân và thu được những kết quả tích cực.
"Thành công này đã khơi đậy thêm niềm đam mê, tìm tòi, sáng tạo trong mỗi học sinh, góp phần nâng cao giáo dục toàn diện trong nhà trường" - đại diện nhà trường nói thêm.
Được biết, thiết bị giải mã tín hiệu điện não thành ngôn ngữ nói hỗ trợ người rối loạn phát âm của 2 em đã xuất sắc vượt qua 143 dự án và đạt giải Ba tại Cuộc thi Khoa học kỹ thuật cấp Quốc gia học sinh trung học năm học 2022 - 2023 do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức.
