Đây là những thông tin được các chuyên gia đưa ra tại Hội thảo lần thứ 5 về sức khỏe tâm thần trẻ em Việt Nam với chủ đề “Hiểu biết về sức khỏe tâm thần ở trường học và cộng đồng” do Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp tổ chức từ ngày 25-26.10 tại Hà Nội.
Theo PGS.TS Đặng Hoàng Minh - giảng viên Trường Đại học Giáo dục, tự tử là nguyên nhân gây thương vong thứ 3 trong các loại bệnh tật trên thế giới.
Theo nghiên cứu, khoảng 50% trẻ ở độ tuổi từ 14-15 đang có vấn đề về tâm thần, cũng như khoảng 50% học sinh bỏ học đều liên quan đến vấn đề đó. Vậy nhưng, vấn đề sức khoẻ tâm thần chưa được chú trọng, đặc biệt tâm lý thanh thiếu niên tuổi học đường.
Đáng chú ý, tình trạng tự tử ở tuổi vị thành niên đang ngày càng tăng cao nhưng nhiều người chưa biết cách hỗ trợ và can thiệp.
Nguyên nhân một phần cũng do định kiến đã “dán nhãn” các vấn đề sức khỏe tâm thần là "điên”, “kém cỏi” hay chính cá nhân đó thấy “xấu hổ”, lo ngại khó tìm việc làm khi mắc bệnh. Bên cạnh đó, các chuyên gia dự hội thảo cũng cho biết các dịch vụ như bảo hiểm y tế, hỗ trợ đi lại sau khi khám bệnh… đều không có sẵn.
Còn GS.TS Nguyễn Quý Thanh - Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục cho biết: Ở Việt Nam, tỉ lệ thanh thiếu niên và trẻ em có các vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng, ước tính khoảng 12%, tương đương với 3 triệu thanh thiếu niên có nhu cầu hỗ trợ và trị liệu.
Chính vì mức độ hiểu biết về sức khỏe tâm thần thấp, rất nhiều người chỉ tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp khi các các vấn đề đã nghiêm trọng, làm giảm hiệu quả trị liệu.
Dẫn số liệu trên thế giới, PGS.TS Trần Thành Nam - Chủ nhiệm khoa Các khoa học Giáo dục, Trường Đại học Giáo dục cho hay những năm gần đây, giới trẻ tự tử có xu hướng gia tăng. Trung bình mỗi ngày, khoảng 3.000 trẻ vị thành niên chết do tự tử trên thế giới.
Nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng vị thành niên tự tử là lo âu, trầm cảm, trong đó phần lớn là áp lực học tập. Thậm chí, nhiều học sinh, sau khi được cứu sống, cho rằng tự tử là con đường cuối cùng để phản kháng lại áp lực và kỳ vọng của cha mẹ. Lịch học chính, học thêm... đã chiếm quá nhiều thời gian của các em.
Thậm chí, ông Nam còn cho biết học sinh học giỏi có nguy cơ tự tử cao hơn những em khác khi gặp thất bại trong học đường. Những học sinh này đến trường với biểu hiện bên ngoài bình thường nhưng lại có suy nghĩ đi học để đáp ứng yêu cầu, trả ơn và khiến bố mẹ hài lòng.
Các số liệu cho thấy tỉ lệ "tái phát tự tử" thường khá cao, từ 30% đến 50% trong khoảng thời gian 12 đến 18 tháng.
Trước thực trạng trên, các chuyên gia cho rằng người lớn cần theo dõi các biểu hiện tâm lý của trẻ, giúp trẻ hiểu mỗi người có nỗi buồn riêng nhưng đều có cách cách giải quyết. Cha mẹ hãy cho con thấy sẵn sàng giúp đỡ các em vượt qua khó khăn và tin tưởng vào cuộc sống.
