Cuộc sống người dân đảo lộn
Theo tìm hiểu của PV Lao Động, mỏ đồng Sin Quyền nằm trên địa bàn xã Cốc Mỳ và Bản Vược (huyện Bát Xát) hiện là mỏ đồng lớn nhất Việt Nam với tổng trữ lượng khoảng 53,5 triệu tấn quặng. Chi nhánh Mỏ tuyển đồng Sin Quyền, Lào Cai - Vimico là đơn vị trực thuộc Tổng Công ty Khoáng sản TKV, với tổng công suất khai thác là 2,5 triệu tấn quặng/năm.
Khoảng cách từ mỏ đồng này đến khu dân cư chưa đầy 500m, vì vậy mỗi khi đơn vị nổ mìn là bụi bay mù mịt vào nhà dân. Không chỉ có bụi, đi kèm với tiếng nổ lớn là những chấn động mạnh khiến nhà cửa của người dân rung lắc mạnh rồi xuất hiện hàng loạt vết nứt.
Có mặt tại xã Cốc Mỳ ngày 21.8, theo ghi nhận của PV Báo Lao Động, hầu hết nhà của các hộ dân đều nằm dọc theo Tỉnh lộ 156.
Đặc biệt, nhà cửa của người dân nằm phía sau mỏ, cạnh khu vực bãi đổ thải xuất hiện nhiều vết nứt to nhỏ, thậm chí có hộ gia đình phải chuyển sang nhà khác sống do lo nhà cũ sẽ sập bất cứ lúc nào vì các vết nứt chạy dọc ngôi nhà.
Bà Đỗ Thị Minh (thôn Bàu Bàng, xã Cốc Mỳ) chia sẻ: “Mỏ đồng này hoạt động cũng hơn 20 năm rồi. Những hộ dân chúng tôi ở đây nằm trong vùng ô nhiễm, thuộc diện quy hoạch, phải di dời để làm nơi đổ thải của mỏ. Tuy nhiên, đã 3 năm nay, chúng tôi vẫn chưa thể đi đâu”.
Dẫn phóng viên đi một số nhà trong thôn, bà Minh cho biết - khoảng cách từ nhà dân đến mỏ rất gần nên rung chấn từ hoạt động khai thác của mỏ đồng không chỉ khiến nhà cửa các hộ dân dọc theo Tỉnh lộ 156 bị rạn nứt. Năm 2022, do người dân phản ánh nhiều quá nên Viện Vật lý địa cầu có về đo đạc.
“Quần áo tôi phơi ở sau nhà, trước khi mặc thì phải rũ vài lần cho bụi bay hết. Nước sinh hoạt thì phải kéo từ núi cách nhà 2-3km. Nhưng khi mỏ khai thác thì nước ngầm trên núi cũng không còn”, bà Minh chia sẻ.
Ông Trần Minh Quang (trú thôn Bầu Bàng, xã Cốc Mỳ) cho rằng, cuộc sống, sinh hoạt của gia đình bị ảnh hưởng rất lớn từ hoạt động khai khoáng sản từ mỏ đồng gây ra.
“Các ban ngành cũng xuống xem xét, kiểm tra nhưng rồi lại đâu vào đấy. Mỏ thì hoạt động còn chúng tôi thì phải tiếp tục chịu đựng và phó mặc mạng sống trong ngôi nhà chi chít vết nứt này.
Các hộ dân cũng mong muốn sớm được chính quyền bố trí đi đến nơi an toàn hơn, còn nếu không đi được thì phải giải quyết vấn đề môi trường và cho dân sửa nhà cửa để an tâm sinh sống”, ông Quang nói.
Đi không được, ở không xong
Cùng cảnh ngộ, hộ ông Nguyễn Đức Thọ bức xúc khi luôn phải sống trong sự lo sợ vì những vết nứt khắp ngôi nhà từ hoạt động nổ mìn khai khoáng.
“Các hộ dân ở đây cũng không ít lần kiến nghị lên chính quyền của xã Cốc Mỳ, nhưng việc giải quyết những thắc mắc của người dân vẫn chưa thỏa đáng. Trong khi nhà cửa thì ngày một nứt to hơn mà không thể sửa chữa vì nằm trong quy hoạch”, ông Thọ lo lắng.
Liên quan đến những phản ánh của người dân, chiều 21.8, trao đổi với Lao Động, Bí thư Đảng ủy xã Cốc Mỳ Trần Văn Đằng cho biết, xã đã nắm được phán ánh và cũng đã nhiều lần trả lời người dân.
“Các cơ quan chức năng đánh giá, việc nứt nhà của hàng loạt hộ dân trong thôn Bầu Bàng là do kết cấu nền đất và các vật liệu xây dựng chứ không phải do ảnh hưởng hoạt động khai thác đồng từ mỏ Sin Quyền.
Còn về dư chấn của nổ mìn, theo đánh giá của Viện Vật lý địa cầu là vẫn nằm trong mức độ cho phép. Do đó không thể kết luận được những vết nứt trong nhà dân là do hoạt động sản xuất trong mỏ”, Bí thư Đảng ủy xã Cốc Mỳ cho hay.
