Theo đồng chí Ngọ Duy Hiểu, tổ chức Công đoàn Việt Nam với tư cách là cơ quan đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ, trong những năm qua đã luôn chủ động trong việc tham gia, góp ý kiến xây dựng và triển khai thực hiện Luật BHXH, Luật BHYT, Luật Việc làm; huy động và phối hợp nhiều nguồn lực khác nhau để cùng thực hiện việc tuyên truyền, phổ biến, tham gia thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật BHXH, BHYT, BHTN để đoàn viên, NLĐ tham gia BHXH, BHYT, BHTN được hưởng đúng, đủ, kịp thời chế độ, quyền lợi của mình.
Để NLĐ có thể tự bảo vệ quyền và lợi ích về BHXH, BHYT, BHTN cũng như thực hiện đúng các nghĩa vụ của mình theo quy định của pháp luật, các cấp CĐ thường xuyên cập nhật các tài liệu tuyên truyền về BHXH, BHYT, BHTN để cung cấp cho CĐCS và NLĐ.
Đặc biệt, chỉ đạo các CĐCS quan tâm tập hợp, phản ánh các ý kiến của NLĐ về những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Luật BHXH, Luật BHYT, Luật Việc làm; kịp thời kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hướng dẫn cho phù hợp với thực tế.
Ngoài ra, các LĐLĐ tỉnh, thành phố, CĐ ngành Trung ương, CĐCS đã tổ chức được trên 20.000 cuộc tuyên truyền, tập huấn, hội nghị, cuộc đối thoại chính sách nói chung và chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN nói riêng; đăng tải các tin, bài, phóng sự về công tác BHXH, BHYT, BHTN trên Bản tin nội bộ, các Trang tin điện tử của tổ chức CĐ... góp phần thực hiện tốt các chính sách, quy định của pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN...
Trước tình hình các DN nợ đọng BHXH ngày càng tăng cao, năm 2014, Tổng LĐLĐVN đã chủ trì ký kết Chương trình phối hợp với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Thanh tra Chính phủ, Bộ LĐTB&XH và BHXH Việt Nam về giám sát việc thực hiện pháp luật BHXH trong các loại hình DN.
Từ đó đến nay, bình quân mỗi năm, Đoàn giám sát liên ngành cấp Trung ương do Tổng LĐLĐVN chủ trì đã thực hiện giám sát tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN tại 15 - 20 DN thuộc 4 – 6 tỉnh, thành phố.
Thông qua hoạt động giám sát đã giúp các cơ quan chức năng nắm bắt, đánh giá rõ tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN của các DN; phát hiện những vấn đề bất cập, chưa hợp lý trong thực hiện chính sách.
Trong thời gian qua, tại 5 địa phương được Đoàn giám sát liên ngành thực hiện giám sát có tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN lên tới trên 332 tỉ đồng. Có 7/14 DN được giám sát thường xuyên chậm đóng, nợ đóng tiền BHXH, BHYT, BHTN (trong khoảng 1 – 3 tháng) với tổng số tiền chậm đóng và nợ đóng BHXH trên 28 tỉ đồng.
Tại 14 DN được giám sát, có trên 1.200 NLĐ thuộc đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN bắt buộc nhưng chưa được DN thực hiện các thủ tục để tham gia theo quy định của pháp luật...
Kết thúc giám sát, Đoàn giám sát liên ngành đã đưa ra trên 130 kết luận, kiến nghị đối với các DN và các cơ quan chức năng của 5 tỉnh, thành phố nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện các quy định của pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Tại thời điểm giám sát, gần 11 tỉ đồng tiền nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN đã được các DN khắc phục.
Tại hội nghị, đồng chí Ngọ Duy Hiểu đánh giá, việc DN nợ BHXH đã gây ảnh hưởng đến quyền lợi BHXH. Hiện nay, việc tổ chức CĐ khởi kiện DN nợ BHXH còn gặp nhiều khó khăn mặc dù trong Luật Lao động, Luật BHXH, Luật Tố tụng dân sự, Luật CĐ đều có quy định CĐ đại diện cho NLĐ để khởi kiện DN nợ BHXH.
Lý giải về khó khăn trong việc CĐ khởi kiện DN nợ BHXH, đồng chí Ngọ Duy Hiểu cho biết là do chưa có sự đồng nhất của các luật trên, bởi có luật thì quy định CĐCS được khởi kiện, có luật quy định phải có chữ ký uỷ quyền của từng NLĐ - trong khi đó có những DN có tới hàng vạn LĐ… do đó khi CĐ tiến hành khởi kiện, nộp hồ sơ, nhưng nhiều nơi toà án từ chối thụ lý vụ án. Ngoài ra, rất ít cán bộ CĐCS “dám” đứng ra để khởi kiện chủ sử dụng LĐ, bởi họ sợ ảnh hưởng đến quyền lợi của mình…
“Để việc khởi kiện DN nợ BHXH được diễn ra thuận lợi, trong thời gian tới, Tổng LĐLĐVN mong muốn được làm việc với Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Toà án Nhân dân Tối cao, Bộ LĐTBXH, BHXH Việt Nam để tìm ra giải pháp, điều chỉnh, những vướng mắc hiện nay; có văn bản hướng dẫn cụ thể về việc CĐ đại diện NLĐ khởi kiện chủ DN nợ BHXH, để các cấp CĐ khi chuyển hồ sơ sang, toà án sẽ tiếp nhận và các cơ quan tiến hành khởi tố hình sự đối với DN nợ BHXH.
Về phía tổ chức CĐ với chức năng đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của NLĐ, Tổng LĐLĐVN sẽ giao cho CĐ cấp trên cơ sở để khởi kiện DN nợ BHXH; Tổng LĐLĐVN cũng đang có đề án xây dựng lực lượng luật sư CĐ để chuyên xử lý những vụ việc liên quan đến pháp luật LĐ (đến năm 2020 sẽ có 50 luật sư); nâng cao năng lực của các bộ CĐ cấp cơ sở…” - Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐVN Ngọ Duy Hiểu cho biết.
