Hơn nửa triệu lao động bị ảnh hưởng
Theo báo cáo xu hướng triển vọng việc làm và xã hội thế giới 2023 của Tổ chức Lao động uốc tế (ILO) thì năm 2023 hầu hết các quốc gia sẽ không thể phục hồi hoàn toàn về mức trước đại dịch, việc làm toàn cầu được dự báo chỉ tăng 1%, giảm đáng kể so với tốc độ tăng việc làm 2,3% của năm 2022.
Lực lượng lao động từ 15 tuổi trở lên đạt 52,2 triệu người trong quý I/2023. Tuy nhiên, tốc độ tăng lực lượng lao động có dấu hiệu chậm lại. 8.644 doanh nghiệp gặp khó khăn phải cắt giảm lao động (chiếm 1% tổng số doanh nghiệp), trong đó, chiếm 27,4% là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; 72,18% doanh nghiệp ngoài nhà nước. Doanh nghiệp thuộc vùng Đông Nam bộ cắt giảm lao động lớn nhất; sau đó đến doanh nghiệp thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung.
Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, doanh nghiệp gặp khó khăn thuộc ngành dệt may, da giày, chế biến gỗ, sản xuất, lắp ráp linh kiện điện tử,… Số lao động trong doanh nghiệp bị ảnh hưởng việc làm là 509.903 người, trong đó, số lao động thôi việc, mất việc làm chiếm 54,79%. Trong đó, 17.003 người bị ngừng việc, nghỉ việc không hưởng lương. Số lao động chưa qua đào tạo thôi việc, mất việc nhiều nhất, với tỉ lệ 68%.
Theo báo cáo của các địa phương, trung bình mỗi năm, đã tổ chức hơn 1.600 phiên giao dịch việc làm. Bình quân, mỗi phiên giao dịch thu hút từ 25-30 doanh nghiệp; khoảng 350-450 người lao động tham gia.
Ông Vũ Quanh Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Việc làm Hà Nội nhận định, cần phải xác định rõ vai trò của các phiên giao dịch việc làm. Đây là cơ hội cung cấp thông tin về thị trường lao động cho người lao động và doanh nghiệp; tăng cường cơ hội gặp gỡ giữa 2 bên; giúp thị trường lao động minh bạch hơn.
“Chúng ta đang tận dụng tối đa các nguồn lực để hỗ trợ người lao động và doanh nghiệp thoát khỏi khó khăn; làm sao đưa hai bên tham gia vào hệ thống một cách tính cực hơn. Các phiên giao dịch việc làm trước khi được tổ chức đều đã được khảo sát thực trạng, đánh giá nguồn cung - cầu lao động”.
Xây dựng cơ sở dữ liệu lao động
Ông Lê Đình Quảng - Phó Trưởng ban Chính sách Pháp luật (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) đề xuất, bên cạnh đẩy mạnh sản xuất trong doanh nghiệp thì bản thân người lao động phải nhận thức được rõ hơn về cơ chế thị trường, về rủi ro mất việc làm. Từ đó, người lao động phải linh hoạt, thích ứng trong môi trường làm việc mới.
Muốn vậy, người lao động phải trang bị kỹ năng nghề nghiệp. Khi mất việc làm thì phải quan tâm đến đào tạo nghề mới phù hợp với điều kiện để tìm được công việc mới, bền vững chứ không chỉ chú trọng đến trợ cấp thất nghiệp.
Như vậy, cả doanh nghiệp và người lao động phải đồng hành giải quyết vấn đề này trong bối cảnh hiện nay.
Ngoài ra, “bàn tay” của Nhà nước rất quan trọng, phải hoạch định để có thị trường việc làm linh hoạt, hiện đại cũng như chính sách phát triển thị trường lao động bền vững.
Theo ông Vũ Quang Thành, nhiệm vụ quan trọng nhất hiện nay là phải xây dựng cơ sở dữ liệu.
“Khi có đủ cơ sở dữ liệu tốt, đảm bảo về chất lượng và cả số lượng, chúng ta sẽ có ngay đánh giá, nhìn nhận bức tranh tổng thể thị trường lao động. Từ đó, các mô hình, dự báo, phù hợp với từng vùng, từng địa phương được xây dựng bước đầu; đảm bảo xây dựng cơ sở dữ liệu nói chung trên toàn quốc” - ông Thành cho hay.
