Khó khăn, bức xúc về nhà ở
Ông Hoàng Hữu Nghị - Phó Chủ tịch Thường trực LĐLĐ Thành phố Đà Nẵng - cho biết, vấn đề nóng nhất ở Đà Nẵng hiện nay là công nhân lao động (CNLĐ) trong các khu công nghiệp (KCN) đang rất khó khăn, bức xúc về vấn đề nhà ở. Rất nhiều công nhân ngoại tỉnh làm việc đã gần 20 năm trong KCN nhưng vẫn phải thuê nhà trọ. “Những đối tượng này rất cần sự hỗ trợ của các cấp để duy trì việc làm, điều kiện sinh sống được ổn định” - ông Nghị nói.
Về vấn đề thuê nhà ở, NLĐ kiến nghị các ngành chức năng cần có thêm các nhà ở xã hội cho CNLĐ thuê tương ứng với từng cụm KCN gần nhau để họ đi lại thuận tiện, giảm chi phí xăng xe, thời gian đi làm (hiện nay một số nhà ở xã hội cho thuê cách rất xa nơi làm việc).
Đặc biệt cần có chính sách hỗ trợ để công nhân mua được nhà. Bởi hiện nay giá mua nhà ở xã hội rất cao, các kênh vay vốn đều khó tiếp cận, thủ tục vay của các ngân hàng tín dụng rất phức tạp, NLĐ không thể đáp ứng... Do đó, Chính phủ cần có các gói vay cho dân sửa chữa các phòng trọ cho công nhân đảm bảo điều kiện sống; có các gói vay ưu đãi cho công nhân mua nhà và xây nhà; có chính sách khuyến khích doanh nghiệp tự xây dựng nhà ở cho công nhân trong khuôn viên doanh nghiệp.
Gắn liền với nhà ở là các vấn đề liên quan đến an sinh xã hội, CNLĐ ở Đà Nẵng kiến nghị Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ nhiều hơn nữa cho công nhân như hỗ trợ công nhân có con nhỏ, hỗ trợ cấp phát thuốc, hỗ trợ y tế, hỗ trợ vốn vay ưu đãi để công nhân tăng gia sản xuất kiếm thêm thu nhập ngoài lương... Đề nghị Chính phủ có điều tiết, bình ổn giá cả để đời sống NLĐ được ổn định. Hai năm liền, tiền lương tối thiểu vùng không được điều chỉnh việc làm, tiền lương, sức khỏe giảm do ảnh hưởng nặng nề của COVID- 19, đời sống NLĐ rất khó khăn, trong khi vật giá của hàng hóa thiết yếu tăng nhanh...
Không khởi kiện được dN nợ bảo hiểm
Theo ông Hoàng Hữu Nghị, hiện việc khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH hiện chịu chi phối của 4 bộ luật hiện hành, gồm: Luật Tố tụng dân sự, Luật Công đoàn, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 và Bộ luật Lao động. Tuy nhiên, do các quy định và cách hiểu chưa đồng nhất nên Tòa án vẫn từ chối thụ lý. Cụ thể, có luật thì quy định công đoàn cơ sở được khởi kiện, có luật quy định phải có chữ ký ủy quyền của từng NLĐ. Trong khi đó, có những doanh nghiệp có tới hàng nghìn lao động, việc ủy quyền cho cán bộ công đoàn là rất khó khăn. Ngoài ra, rất ít cán bộ công đoàn cơ sở đứng ra để khởi kiện người sử dụng lao động, bởi sợ ảnh hưởng đến quyền lợi của mình…
“Đến nay, tại Thành phố Đà Nẵng từ khi Luật BHXH sửa đổi, bổ sung có hiệu lực, chưa có một vụ án dân sự nào liên quan đến việc đòi tiền nợ BHXH cho người lao động được Tòa án thụ lý giải quyết. Vì thế, cán bộ công đoàn phải khởi kiện theo vụ án tranh chấp lao động cá nhân” - ông Nghị cho biết.
Vậy nên, CNLĐ đề nghị Chính phủ cần có sự chỉ đạo để hướng dẫn thống nhất cách áp dụng pháp luật, đảm bảo hồ sơ khởi kiện BHXH được Tòa thụ lý và giải quyết theo hướng NLĐ ủy quyền đương nhiên cho các cấp Công đoàn theo quy định của Hiến pháp về chức năng của tổ chức Công đoàn.
Vấn đề nữa là hiện nay tại các KCN và khu CNC Đà Nẵng đã xảy ra tình trạng lao động nữ trên 35 tuổi nghỉ việc tương đối nhiều, một phần do không chịu nổi điều kiện làm việc khắc nghiệt, áp lực của doanh nghiệp tự đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hoặc tự ý bỏ việc. Hoặc doanh nghiệp muốn sử dụng lao động trẻ để tăng năng suất lao động tìm mọi cách thay đổi cơ cấu công nghệ hoặc có chính sách ưu đãi để cho người lao động xin nghỉ việc… Tình trạng này có chiều hướng gia tăng gây nguy cơ làm mất ổn định trong thực hiện an sinh xã hội của thành phố, NLĐ chưa đủ điều kiện để nhận chế độ hưu trí sẽ nhận một lần, hoặc về quê, không có việc làm ổn định… đời sống khó khăn.
Đề nghị Chính phủ có chính sách ràng buộc doanh nghiệp sử dụng lao động lâu dài hơn để họ có cơ hội cống hiến cho doanh nghiệp, cho sự phát triển chung của địa phương, trước mắt là quy định chặt chẽ các chính sách trong tuyển dụng, sa thải và nghỉ việc của người lao động.
“Tuổi” của người lao động ngắn lại
Hiện nay, một số doanh nghiệp ở Đà Nẵng không mở rộng, đầu tư xây dựng nhà xưởng, thu hút lao động mà tăng nhiều ca, kíp và tổ chức làm thêm giờ để sử dụng triệt để sức lao động của NLĐ nhằm quay vòng sản xuất, đáp ứng tiến độ theo yêu cầu của khách hàng làm cho NLĐ không đủ thời gian nghỉ ngơi để tái tạo sức lao động. Điều này, khiến “tuổi” lao động của NLĐ ngắn lại, ảnh hưởng đến quyền lợi lâu dài.
Đề nghị Chính phủ chỉ đạo UBND các địa phương chỉ đạo những cơ quan tổ chức thanh tra, kiểm tra định kỳ, đồng thời thanh tra, kiểm tra chuyên đề theo từng chế định của Bộ luật Lao động để kịp thời chấn chỉnh các hành vi vi phạm, hoặc lợi dụng kẽ hở pháp luật làm xâm hại đến quyền lợi trước mắt và lâu dài của người lao động.
