Tại hội thảo “Tương lai nào cho người lao động – nhìn từ góc độ an toàn tài chính và an sinh xã hội?”, do Báo Tiền Phong tổ chức sáng nay, TS. Vũ Minh Tiến, Viện trưởng Viện Công nhân và Công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, hiện tỷ lệ doanh nghiệp (DN) tham gia BHXH chiếm tỷ trọng rất cao đến 95 - 97%. Tuy nhiên, có một thực tế đáng lo ngại là đối tượng cần đảm bảo an sinh xã hội, cần tham gia BHXH nhất (người thu nhập thấp, người nghèo) thì lại không tham gia. Bên cạnh đó, NLĐ, công nhân lao động (CNLĐ) có việc làm cuộc sống bấp bênh, khó khăn.
Liên quan đến vấn đề NLĐ rút BHXH một lần, TS. Minh Tiến chia sẻ, cuộc sống trước mắt quá khó khăn đã khiến hàng triệu NLĐ phải rút bảo hiểm dù biết là thiệt thòi về sau nhưng họ không có cách nào khác. Bên cạnh đó, một trong những lý do khiến NLĐ quyết định rút BHXH một lần là vì lo sợ chính sách BHXH thay đổi và thiệt thòi hơn về sau.
PGS.TS Giang Thanh Long - Viện trưởng Viện Chính sách Công & Quản lý, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân cho rằng, dịch bệnh COVID-19 hai năm qua đã gây rất nhiều khó khăn cho NLĐ. Trong đó, rất nhiều người mất việc và sau khi dịch bệnh kết thúc vẫn chưa kiếm được việc làm gây khó khăn về kinh tế. Đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến NLĐ rút BHXH một lần.
Theo PGS.TS Thanh Long, đây chỉ là một hiện tượng sau khi trải qua cú sốc dịch bệnh và mất việc. Còn vấn đề NLĐ tham gia BHXH còn hạn chế là do bất cập giữa “cung và cầu”, bởi hiện nay ở nước ta đa số là DN vừa và nhỏ, DN chưa quan tâm nhiều đến tương lai NLĐ.
Bên cạnh đó, vấn đề mức lương đóng BHXH cũng đang là một vấn đề cần quan tâm và thanh tra, giám sát chặt chẽ bởi hiện nay mức đóng BHXH đang là do thỏa thuận giữa DN và NLĐ. Đa số DN đóng BHXH cho NLĐ không đúng với mức lương mà thấp hơn rất nhiều. Do đó, cần tuyên truyền, phân tích để NLĐ hiểu rõ về mức đóng và thụ hưởng bảo hiểm sau này, không nên vì lợi ích trước mắt mà đánh mất lợi ích trong tương lai.
TS. PGS.TS Thanh Long đề nghị cần có công tác tuyên truyền đúng đắn cho người dân để hiểu rõ vấn đề BHXH. “Việc rút bảo hiểm một lần là quyền của NLĐ nhưng cần tuyên truyền để NLĐ hiểu khi rút bảo hiểm 1 lần sẽ gây ra bất lợi kép về hiện tại và tương lai. Bởi khi rút bảo hiểm thì các chế độ ngắn hạn và tương lai không còn được đảm bảo. Đề xuất phải cố gắng chuyển từ bảo trợ xã hội sang BHXH, ngay từ khi còn trẻ phải được tham gia BHXH để tích lũy cho chính mình và sau này tránh phụ thuộc vào nguồn thu nhập của người khác”, PGS.TS Thanh Long nói.
Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng cần thay đổi chính sách để đảm bảo an sinh, việc làm cho NLĐ trong thời gian tới.
Liên quan giải pháp thu hút NLĐ tham gia BHXH và hạn chế rút BHXH một lần, ông Nguyễn Thành Đô, Trưởng ban Chính sách Pháp luật, Liên đoàn Lao động TPHCM, đề xuất BHXH Việt Nam cần có nghiên cứu, đề xuất bổ sung thêm chế độ dành cho trẻ em là con của người tham gia BHXH, để thu hút NLĐ tham gia và đảm bảo an sinh khi hết tuổi lao động.
