Theo thống kê gần đây của Hiệp hội Tâm lý học Mỹ (APA) cho thấy mức độ hạnh phúc của phụ nữ đã giảm trong 30 năm qua, phụ nữ có khả năng bị trầm cảm cao gấp đôi so với đàn ông.
Nhưng nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phụ nữ có nhiều khả năng trải nghiệm những cảm xúc tích cực mãnh liệt hơn so với đàn ông – chẳng hạn như niềm vui và hạnh phúc. Theo đó, phụ nữ có khả năng thể hiện niềm hạnh phúc, ấm áp và sợ hãi một cách thoải mái và tự nhiên hơn, giúp gắn kết với những người xung quanh.
Nghiên cứu gần đây cho thấy những khác biệt giữa hai giới một phần do cấu tạo của não bộ. Trong nhiều nghiên cứu, phụ nữ đạt điểm cao hơn đàn ông trong các bài kiểm tra tiêu chuẩn về khả năng nhận biết cảm xúc, nhạy cảm và đồng cảm.
Nhìn chung, phụ nữ phù hợp hơn với vai trò truyền thống là người chăm sóc chính cho gia đình, trong khi đàn ông phù hợp hơn với vai trò người bảo vệ của gia đình bởi ít thể hiện cảm xúc hơn.
Các nhà khoa học phát hiện ra rằng phụ nữ sử dụng nhiều vùng não chứa tế bào thần kinh gương (mirror neuron) hơn đàn ông khi xử lý cảm xúc. Tế bào thần kinh gương cho phép con người nhìn thế giới từ quan điểm của người khác, để hiểu hành động và ý định của họ. Điều này có thể giải thích tại sao phụ nữ có thể trải qua nỗi buồn sâu sắc hơn đàn ông.
Về mặt tâm lý, đàn ông và phụ nữ có cách xử lý và thể hiện cảm xúc khác nhau. Các nghiên cứu phát hiện ra rằng phụ nữ thể hiện nhiều cảm xúc tích cực đối với xã hội hơn, ví dụ như lòng biết ơn. Phát hiện này ủng hộ giả thiết rằng hạnh phúc của phụ nữ phụ thuộc vào các mối quan hệ xung quanh nhiều hơn so với nam giới.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng cơn tức giận ở phụ nữ dữ dội như nam giới, nhưng họ không thể hiện vì phản ứng tiêu cực này không được xã hội chấp nhận. Khi cảm thấy tức giận, đàn ông thường sẽ lớn tiếng và trút giận lên người khác, trong khi phụ nữ lại hướng cơn giận vào bản thân hơn là bộc lộ ra. Đây chính là lý do khiến phụ nữ dễ bị căng thẳng và trầm cảm.
Các nghiên cứu cho thấy nam giới có khả năng giải quyết vấn đề và linh hoạt trong nhận thức cao hơn, do đó khả năng cải thiện tâm trạng tích cực nhanh hơn. Trái lại, phụ nữ thường gặp khó khăn trong giải tỏa căng thẳng nên dễ bị cảm xúc tiêu cực tác động hơn.
Do thường ưu tiên cảm xúc của những người xung quanh hơn, phụ nữ khó duy trì trạng thái hạnh phúc hơn khi phải đối mặt với những kỳ vọng và trách nhiệm xã hội.
Họ có xu hướng ưu tiên làm điều đúng đắn hơn những điều khiến bản thân hạnh phúc, trong khi đàn ông theo đuổi niềm vui và những điều khiến họ thoải mái.
Các nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng phụ nữ có xu hướng hành động đạo đức hơn nam giới và sẽ cảm thấy xấu hổ nếu hành động của họ không được coi là điều đúng đắn. Nhờ vậy, phụ nữ sẽ thực hiện những việc có ý nghĩa, mang lại nhiều niềm vui, bình an và cảm giác mãn nguyện.
Phụ nữ nhạy cảm hơn với căng thẳng, dễ bị trầm cảm và tổn thương hơn, nhưng họ cũng rất kiên cường và có khả năng hồi phục sau chấn thương cao hơn đáng kể so với nam giới. Các nghiên cứu cho thấy nguyên nhân chính là xu hướng duy trì mối quan hệ với những người thân thiết và khả năng kết nối ở mức độ sâu sắc của phụ nữ.
